Uei U Mynsiem Bakhuid?
1. Ha ka dur jong no la thaw ïa u briew?
Jenesis 1:26 U Blei u la ong ruh, To ngin ïathaw ïa u briew ha ka dur jong ngi, katba kum ka jingsyriem jong ngi hi.
2. Badno U Blei u ïakren katkum ka dkhot ba haneng? Hato don sa mano re mano uba kynja-blei uba long ha ka dur jong U Blei?
Kumba ngi la ïa pule ha ki lynnong kiba bud dei tang U Jisu uba long ha ka dur jong U Blei.
2 Korinth 4:4 Ha kiba u blei jong kane ka pyrthei u la pynmatlah noh ïa ki jingmut kita kibym ngeit, khnang ba ka jingshai ka gospel ka burom U Khrist, uba long ka dur U Blei, kan ym tyngshain ha ki.
Philipi 2:6 Uba haba u long ha ka dur U Blei, um shym la niew eh ïa ka ban bat ban long marryngkat bad U Blei. (Pule ruh Kolosai 1:15; Hebru 1:4)
Na kine ki dkhot kumba ka Baibl ka la pynpaw, ngi lah ban pynkut nia ba ha ka jingpynlong ϊa u briew U Kpa u la ïakren bad U Khun jong U namar dei tang U Khun uba la long ha ka dur jong U.
3. Kamut aiu “ka dur bad ka jingsyriem”? Hato ka kynthup tang ϊa kaba shabar kaba ngi lah ban ïohi bad ktah?
Ïa kane lah ban sngewthuh satang lada ngi tip ba ha u briew ka kynthup ïa kaei namar ïa u briew la thaw ha ka dur bad ha ka jingsyriem jong U Blei.
Jenesis 2:7 Bad U Trai uba U Blei u la thaw ïa u briew na ka dewmet ka khyndew, bad ula pyrsad ha ki thliew khmut jong u ïa ka jingpyrsad ka jingim; bad uta u briew ula long ka mynsiem baim.
Ka met + ka mynsiem = U briew ba don jingim
Ka dur ka kynthup ym tang ïa ka met hynrei ka kynthup ruh ïa kaba shapoh kaba long ka mynsiem.
4. La ïathuh ba la thaw ïa u briew ha ka dur jong U Blei, bad ha u briew don arbynta- ka met bad ka mynsiem, hato kane kamut ba U Blei bad U Khrist ki don ïa ka dur met bad ka mynsiem?
A. U Blei u don ka dur met:
Ki nongïathuhlypa kiba la ïohi ïa U Blei:
U Isaiah (Isaiah 6:1) Ha ka snem ba u syiem Ussaiah u la ïap nga la ïohi ïa U Trai ba u da shong halor ka khet, bajrong bad ba la pynkyntiew, bad ka jaiñ shympyϊar jong u ka la pyndap ïa ka templ.
U Ezekiel (Ezekiel 1:26) Bad ka don ka dur ka khet halor ka sahit bneng kaba haneng ka khlieh jong ki, kum ka jingi ïa u Maw sapphir, halor ka dur kata ka khet ruh la don ka dur kaba i kum u briew halor jong ka hangtei.
U Daniel bad U Ioannis ruh ki ïohi ïa ka jingsyriem jong ka longrynieng U Blei, pule ha Daniel 7:9,13 bad ha Jingpynpaw 4:2,3. Hynrei kane kam mut pat ba ki la ϊohi janai ϊa ka dur pura jong U Blei. Ka jingϊohi jong ki ϊa ka burom U Blei ka long kabym shai namar ka dang don ka jingkah ha ki khmat jong ki. Watla U Blei u don ka dur met, ym pat don mano mano ruh ba la ϊohi ϊa U Blei markhmat khlem ka jingkah.
U Jisu ruh u ong ba U Kpa jong U u don ka dur hynrei ym pat don uno uno ruh u briew uba la ïohi markhmat ïa u:
Ioannis 5:37 Uta U Kpa hi ruh uba la phah ïa nga, ula phla ïa nga. Hynrei phim shym la ïohsngew ïa ka ktien jong u mynno mynno ruh, lymne ïa ka dur jong u. (Peit lang na Ioannis 1:18; 6:46; 1 Timothi 6:16)
Ha ka jingim kaban sa wan ngin sa ïohi janai ïa U Blei :
Mathaios 5:8 Suk kita kiba khuid ha ka dohnud: naba kin ïohi ïa U Blei.
B. U Khrist u don ka dur met bakynja-blei ha shuwa ka jinglongbriew jong u:
Philipi 2:6 Uba haba u long ha ka dur U Blei, um shym la niew eh ïa ka ban bat ban long marryngkat bad U Blei.
C. U Blei U Kpa u don ka mynsiem:
Mathaios 10:20 Naba ym dei ma phi kiba kren, hynrei U Mynsiem U Kpa jong phi uba kren ha phi. (Pule ruh Ephesos 4:30)
D. U Khrist u don ka mynsiem:
Philipi 1:19 Namar nga tip ba kane kan pynjia lad ïa ka jingpynim jong nga da ka jingkyrpad jong phi, bad da ka jingpyndap U Mynsiem U Jisu Khrist. (Pule ruh na Galatia 4:6; 1 Petros 1:11)
5. Ka Baibl ka batai kumno shaphang U Mynsiem Bakhuid?
Ka jingmut jong U Blei lane jong U Khrist: (Ïanujor Isaiah 40:13 bad ka jingthoh U Paul ha Rom 11:34)
Isaiah 40:13 Uei uba la ïalam ïa ka Mynsiem jong U Trai, lane ba u long u nongsylla jong u ula hikai ïa u?
Rom 11:34 Namar uei ba la tip ïa ka Jingmut U Trai? Lane uei ba la ju long u nongsylla lem jong u? (Pule ruh na 1 Korinth 2:16)
Ka jingtip, ka jingstad bad ka jingshemphang baroh ka don ha ka jingmut jong U Blei. Bad ka Baibl ka ϊathuh ha ngi ba U Mynsiem jong U Blei u dei ka jingmut jong U Blei.
Ka jingim jong U Blei lane jong U Khrist:
Ioannis 6:63 Ka long ka mynsiem kaba pynim: ka doh kam pynmyntoi ei ei ruh em. Kita ki ktien kiba nga la kren ha phi ki long ka mynsiem, bad ki long ka jingim.
U Jisu u ïathuh ba ka ktien jong U ka long artylli kiei kiei: ka mynsiem bad ka jingim. Kumta U hikai ha ngi ba ka mynsiem ka long ka jingim. Ki ktien ki phalang ïa ki jingmut jingpyrkhat jong ngi. Kumta ka ktien U Jisu ka phalang ïa ka jingmut ba kynja-blei jong U. Namarkata, ka mynsiem ka long ka jingmut bad ka jingim.
Ka jingdon jong U Blei lane jong U Khrist:
Salm 139:7 Shano ngan leit na u mynsiem jong me? Lane shano ngan phet rieh na khmat jong me? *
Salm 51:11 Wat bred noh ïa nga na khmat jong me; bad wat shim noh ïa la u mynsiem bakhuid na nga.*
*ha ka King James Version, ïa ito ibynta ba underlain “Khmat jong me” la translate “your presence” lane “thy presence" kaba mut “ka jingdon jong me”.
U Mynsiem jong U Blei um long tang hapoh jong U Blei, ha kiwei pat ki kyntien, u long khlem pud ne khlem kyndon, hynrei u lah ban dap ha ki jaka baroh. U Blei u don ha ki jaka baroh lyngba U Mynsiem jong U.
Ka bor jong U Blei lane jong U Khrist:
Ha shuwa ba U Khrist un kiew noh sha bneng, U la bthah ϊa ki nongbud jong U ban ap ha Jerusalem haduh ban da ϊohpdiang ϊa U Mynsiem Bakhuid – “ka bor na jrong.”
Loukas 24:49 Ha khmih ruh, nga phah ha phi ϊa kata ba la kular U Kpa jong nga; hynrei phi to ϊaishong ha ka nongbah Jerusalem, tadynda yn pynkup ϊa phi da ka bor na jrong.
Ki nongbud baϊaineh jong U ki la kohnguh ϊa kane ka jingbthah bad ki la ϊohpdiang ϊa ka jingkular kaba U Jisu u la ong ha ki.
Ki Kam ki apostol 2:1,4 Te ynda la poi ka sngi Pentekost, ki baroh ki la ϊadon lang ha kawei ka jaka. (4) Bad la pyndap ϊa ki baroh da U Mynsiem Bakhuid, bad ki la ϊasdang ban kren ha kiwei pat ki thylliej, kat kumba U Mynsiem u la ai bor ϊa ki ban kren. (Pule ruh na Loukas 1:34,35; Ki Kam 10:38)
Ka burom lane ka jingshai jong U Blei:
Ϊa U Jisu la pynmihpat na kiba ϊap da ‘U Mynsiem Bakhuid’ lane da ‘ka burom jong U Kpa’.
Rom 6:4 Namar kata kein la btep lem ϊa ngi bad u da ka jingpynbaptis ϊa kata ka jingϊap jong u: ba kat kumba la pynmihpat ϊa U Khrist na kiba ϊap da ka burom ka jong U Kpa, kumta ba ngi ruh ngin ϊaϊaid ha ka jingthymmai ka jingim.
Rom 8:11 Hynrei lada U Mynsiem jong Uta uba la pynmihpat ϊa U Jisu na kiba ϊap u shong sah hapoh jong phi, Uta uba la pynmihpat ϊa U Khrist na kiba ϊap, un pynlong im ruh ϊa kita ki met baϊap jong phi, da Uta U Mynsiem jong u uba shong sah hapoh jong phi.
Kine ki ar tylli ki dkhot jong ka Baibl ki hikai ϊa ngi ba ‘U Mynsiem Bakhuid’ bad ‘ka burom U Blei’ ki long kajuh. Bad haba ngi kren shaphang ka burom U Blei ngi kren shaphang ‘ka jingshai’ jong U Mynsiem U Blei.
Isaiah 60:1-2 To ieng, to tyngshaiñ; namar ka jingshai jong pha ka la wan, bad ka burom U Trai ka la mih ha pha. Naba, ha khmih, ka jingdum kan tap ϊa ka khyndew, bad ka jingdum tliw tliw ϊa ki kynja bynriew; hynrei U Trai un mih ha pha, bad ϊa ka burom jong u yn ϊohi halor jong pha.
Te kumta ngi lah ban ong ba U Mynsiem Bakhuid u long “ka jingshai jong ka burom U Blei” kaba mih noh na ka khet jong U Blei.
Mynshwa ha ka testament kaba rim, ϊa ka jingdon ryngkat jong U Blei bad ki Israel la pyni da ka burom jong U Blei kaba la thaba ha ka Tabernakl. Hangne ruh ngi lah ban ϊohi ϊa ka dur kaba itynnad, ba U Blei u don hapdeng jong ki lyngba U Mynsiem Bakhuid jong U, bad ba ka jingtyngshain jong ka burom jong U ka dei ka jingshai jong U Mynsiem Bakhuid.
6. Bun ki briew ki sngewthuh bakla shaphang U Mynsiem Bakhuid, Kumno U Apostol Paul u pynshai halor kane ka phang?
1 Korinth 2:11 Namar uno u briew uba ithuh ïa kiei kiei ki jong u briew, hynrei tang ka mynsiem uta u briew kaba hapoh jong u? kumjuh ruh ïa kita kiei kiei ruh ki jong U Blei ym don ba ithuh, hynrei tang U Mynsiem U Blei.
Ka mynsiem jong u briew ka long ha kajuh ka rukom kum ka jong U Blei. Kumta ngi lah ban sngewthuh ïa U Mynsiem jong U Blei da kaba ngi peit bad sngewthuh ïa ka mynsiem jong u briew namar ïa u briew la thaw hi ha ka dur jong U Blei. Hooid, ngin ym lah ban sngewthuh janai ïa kiei kiei jong U Blei da kaba ngi peit bad pule na u briew uba lyngkot ha ka jingmut jingpyrkhat bad ha kiei kiei baroh, hynrei katkum ka jingtip bad jingsngewthuh kaba U Blei u kwah ïa ngi ba ngin don, ka la biang hi ban peit bad sngewthuh na ki jingthaw jong U ruh.
7. Kaei ka jingïadei hapdeng u briew bad ka mynsiem jong u?
Daniel 2:1 Te ha ka snem kaba ar ka jingsynshar U Nebukhadnessar, U Nebukhadnessar u la phohsniew ki jingphohsniew; bad la pynkhuslai ïa ka mynsiem jong u bad ka jingïohthiah jong u ka la duh noh na u.
Hangne la ïathuh ba “ka mynsiem jong u Nebukhadnessar” ka khuslai. Hato dei u Nebukhadnessar hi ba khuslai ne dei da uwei pat nalor jong u uba long u mynsiem jong u? Ka jubab kaba shongnia ka long u Nebukhadnessar hi. Ka mynsiem jong u kaba long ‘ka dohnud bad ka jingmut jong u’ ka la khuslai ha kane ka por, ym dei da uwei pat nalor jong u. Ka mynsiem jong u kam long la ka jong na u. Ka mynsiem jong u Nebukhadnessar dei u Nebukhadnessar hi.
Kumta ruh U Mynsiem jong U Blei um long la ka jong na U Blei. Ka long ka jingmut, ka jingim bad ka jingdon jong U Blei. Lada ngi pynsngewsih ïa U Mynsiem jong U Blei (Ephesos 4:30) dei ïa U Blei hi ngi pynsngewsih. Naba ngim lah ban pynsngewsih ïa u Blei ha ka met hynrei ngi lah ban pynsngewsih ïa ka mynsiem jong U kaba long ka jingmut lane ka dohnud jong u (Jenesis 6:3,6). Namarkata, ‘U Mynsiem jong U Blei U Kpa’ dei ‘U Blei U Kpa’ hi, te ym da uwei pat.
8. Hato kine ki ktien ba la ju pyndonkam, kum “U Mynsiem jong U Blei”, “U Mynsiem jong U Khrist” ki don ka jingïapher bad ka ktien “U Mynsiem Bakhuid”?
Haba ngi ïakren shaphang “U Mynsiem jong U Blei bad jong U Khrist” ka suk bha ïa ki briew ban sngewthuh, hynrei haba ngi ïakren pat shaphang U Mynsiem Bakhuid, ynda haba ïa ka kyntien “Bakhuid” la buh hadien jong ka kyntien “U Mynsiem” bun ki briew ki sdang ban jam sha kawei pat ka jingsngewthuh. Ki sdang ban tharai ba U Mynsiem Bakhuid dei ka kyrteng jong uwei pat U Blei uba long la ka jong nalor U Kpa bad U Khun. Hynrei em, ym kumta, ka kyntien “Bakhuid” ka pyni ïa ka jinglong jong U Mynsiem ba u long u bakhuid. ka long ha kajuh ka rukom lada ngin ong “U mynsiem bymman”, kane kam dei ka kyrteng jong uwei pat u soitan hynrei ka dei ka mynsiem jong u bad kata ka mynsiem ka long kaba bymman lane kaba sniew.
Ïanujor ïa kine ki lai tylli ki dkhot:
Markos 13:11 Hynrei ynda kin ïalam ïa phi bad kin ai noh ïa phi, wat sngew khuslai lypa phi kaei ba phin kren, lymne wat puson lypa; hynrei kaei kaei ruh ba yn ai ha phi ha kata ka por, ïa kata phin kren, naba phi phim long kiba kren, hynrei U Mynsiem Bakhuid.
Lada ngin ïanujor ïa kane kajuh jingjia ha ka Gospel katkum U Mathaios, U Mathaios u la kham pynshai shuh shuh ba dei “U Mynsiem jong U Blei U Kpa” uba kren ha ki.
Mathaios 10:20 Naba ym dei ma phi kiba kren, hynrei U Mynsiem U Kpa jong phi uba kren ha phi.
Ioannis 4:23,24 Hynrei ka por kan jia, bad ka long mynta keiñ, haba ki nongmane Blei kiba shisha kin ïa mane ïa U Kpa ha ka mynsiem bad ha kaba shisha naba U Kpa ruh u wad ïa kiba kum kita ban ïamane ïa U. U Blei u long U Mynsiem, te ka dei ϊa kiba mane ϊa u, ban mane ha ka mynsiem bad ha kaba shisha.
U Mynsiem Bakhuid = U Kpa/U Mynsiem jong U Kpa
Ïanujor sa ïa kine ki lai tylli ki dkhot:
2 Petros 1:21 Namar ym da ka mon u briew la wan ka jingïathuhlypa mynno mynno ruh: hynrei ki briew ki la kren na U Blei keiñ, haba la pynkhih ïa ki da U Mynsiem Bakhuid.
Katba ha ka shithi kaba nyngkong, U Petros haba u kren shaphang kajuh hi ka mat u ong:
1 Petros 1:10,11 Shaphang kane ka jingpynim ki nongïathuhlypa ki la ïawad bad ki la iit bha biang biang ruh, kiba la ïathuhlypa shaphang kata ka jingaiei kaban wan ha phi: ki da iit bha ïa kano lane ïa kaba kumno ka por U Mynsiem U Khrist uba ha ki u la ju pyni, haba u ïathuhlypa ïa kita ki jingshah U Khrist, bad ïa kita ki burom kiba bud ïa ki.
2 Korinth 3:17 Te U Trai u long uta U Mynsiem, bad ha kaba don U Mynsiem U Trai, hangta don ka jinglaitluid.
U Mynsiem Bakhuid = U Khrist/U Mynsiem jong U khrist
U Mynsiem Bakhuid u dei U Mynsiem jong U Blei lane U Mynsiem jong U Khrist. U Blei u don la U Mynsiem bad U Jisu ruh u don la U Mynsiem. U Blei bad U Khrist ki don ϊa kajuh ka jinglong ha ka mynsiem, ym kaba ϊapher. Ka Mynsiem jong U Blei bad jong U Khrist ka long kaba khuid, kaba hok, kaba bha bad kaba dap tang da ka jingieit bad ka jingisynei. Ka long ha kajuh ka rukom kumba U soitan bad ki angel jong u ki don ϊa ka mynsiem bymman hynrei ki don ϊa la ka jong ka jong ka mynsiem.
Sngewbha buh jingkynmaw: Ka kyntien ‘U Mynsiem’ la ju pyndonkam bha tang ha ka Jingthoh bakhuid haba kren shaphang ka mynsiem jong U Blei bad jong U Khrist. Katba ϊa ka kyntien ‘ka mynsiem’ ym ju da pyndonkam than na ka bynta U Blei bad U Khrist hynrei tang ϊa u briew bad kiwei ki jingthaw baim. La jar katta ruh ka jingmut jong ka kyntien “U Mynsiem’ bad ‘ka mynsiem’ ka long kumjuh. Ka kyntien ‘U’ bad ‘Ka’ hashuwa jong ka kyntien ‘mynsiem’ kam pyni ϊa ka jinglong shynrang lane jinglong kynthei jong ka mynsiem. Bad shuh shuh, ka long kaba donkam ban buh jingkynmaw ba ka kyntien ‘U’ kam pyni ϊa ka jinglong la-ka-jong jong U Mynsiem nalor jong U Kpa bad U Khun.
U Mynsiem Bakhuid u long ka mynsiem, ka jingim bad ka markynti kaba tang jong U Blei hi. U Blei pat ha ka por ba pynkha ϊa U Jisu U la ai pateng ha u ϊa la ka jingim lane ka mynsiem jong U (Ioannis 5:26). U Blei u im ha U Jisu (Ioannis 17:23). Ki long kawei ha ka mynsiem (Ioannis 17). Ϊa kane ka jingshisha yn sa nang kham shai shuh shuh katba phi dang pule ϊa kane ka jingpule kaba harum.
9. Kaei ka jingkular jong U Jisu shuwa ba un leit sha bneng?
Ioannis 14:16,17,26 Nga ruh ngan duwai ïa U Kpa, te un ai ha phi ïa uwei pat U Nongpyntngen, ba un ïoh ϊaisah lem bad phi ha la ka rta, ïa U Mynsiem ka jingshisha keiñ, ïa uba ka pyrthei kam lah ban pdiang, naba kam ïohi ïa u, lymne kam ithuh ïa u, namar u ϊaisah bad phi, un long ruh ha phi. Hynrei uta U Nongpyntngen, U Mynsiem Bakhuid, ïa uba uta U Kpa un phah ha ka kyrteng jong nga, uta keiñ un hikai ïa phi ïa kiei kiei baroh, bad un pynkynmaw ïa phi ïa kiei kiei baroh kiba nga la ong ha phi.
U Jisu u kular ïa U Nongpyntngen ba un ïoh ϊaisah lem bad ngi ha la ka rta. Katkum na ki dkhot ba haneng ïa U Nongpyntngen la khot ruh “U Mynsiem ka jingshisha” bad “U Mynsiem Bakhuid”.
10. Mano ba wan ha ngi kum U Nongpyntngen jong ngi?
Ioannis 14:18,19 Ngam iehnoh khunswet ïa phi, ngan wan pat ha phi. Satang shibit arbit, te kata ka pyrthei kan ym ïoh khmih ïa nga shuh; hynrei phi phin ïoh khmih ïa nga, namar ba nga im, phi ruh phin ïoh im.
Ha ka King James Version translation kane ka dkhot kaba 18 ka shai bha, ka ong:
“I will not leave you comfortless: I will come to you.”
“Ngam iehnoh ïa phi khlem ka jingpyntngen; ngan wan pat ha phi.”
Dei U Jisu hi uba wan ha ngi kum u Nongpyntngen jong ngi. U Nongpyntngen uba long U Mynsiem Bakhuid dei U Jisu Khrist ym da uwei pat.
Ioannis 20:22 Te haba u (Jisu) la lah ong ïa kane, ula pyrsad halor jong ki, bad u ong ha ki, To pdiang ïa U Mynsiem Bakhuid!
U Mynsiem Bakhuid u long ka jingpyrsad ka jingim bakynja-mynsiem ha ka dohnud. (Peit ruh na Jenesis 2:7). Haba U Jisu u pyrsad ϊa U Mynsiem Bakhuid ha ki synran, U Jisu u la pyrsad ha ki ϊa ka jingim jong U hi. Ka jingai ϊa U Mynsiem ka long ka jingai ϊa ka jingim U Khrist.
1 Korinth 15:45 Kumta ruh la thoh: Ïa u Adam u briew uba nyngkong la thaw ka mynsiem baim, hynrei ïa U Adam uba khadduh (U Khrist) ka mynsiem bapynim.
2 Korinth 3:17 Te U Trai u long uta U Mynsiem, bad ha kaba don U Mynsiem U Trai, hangta don ka jinglaitluid.
Ki Kam ki Apostol 20:28 To sumar shaphang ϊa lade bad shaphang kata ka kynhun baroh, ha kaba U Mynsiem Bakhuid, u la pynlong ϊa phi ki nongsharai, ban bsa ϊa ka balang U Blei, ϊa kaba u la thied da ka snam jong u hi.
U Trai uba U Mynsiem u long U Jisu Khrist (2 Korinth 3:18; 1 Korinth 8:6). U Mynsiem ba lah ban ai jingim u dei tang U Khrist, U Adam bakhadduh. U Mynsiem Bakhuid uba la thied ϊa ngi da ka snam jong U hi u dei U Jisu Khrist ym uwei pat (1 Petros 1:18,19). Ban pynskhem shuh shuh, U Nongpyntngen lane “U Mynsiem ka jingshisha” u dei “U Mynsiem jong U Jisu Khrist” namar dei U Jisu uba long kata ka jingshisha (Ioannis 14:6, 17).
Don tang uwei U Mynsiem (Ephesos 4:4)
U Nongpyntngen u long U Mynsiem (Ioannis 14:26)
U Mynsiem u long U Trai (2 Korinth 3:17)
U Khrist u long U Trai (1 Korinth 8:6)
Galatia 4:6 Te naba phi long ki khun, U Blei u la phah ïa U Mynsiem U Khun jong U ha ki dohnud jong ngi, u da kyang. ABBA, Ko Pa.
Ïa ngi la ïathuh ba dei U Blei U Kpa uban ai lane phah ha ngi ïa U Nongpyntngen lane U Mynsiem Bakhuid (Ioannis 14:16). Bad katkum ka dkhot ba haneng la ong ba U Blei u phah ha ki dohnud jong ngi ïa “U Mynsiem U Khun jong U”. U Mynsiem jong U Jisu um long la ka jong na U Jisu (2 Korinth 3:17). Bad kumta haba ngi pdiang ïa U Mynsiem jong U Jisu ngi pdiang ïa U Jisu hi, te ym ïa uwei pat u person lane u longryngieng.
11. Balei U Jisu u ong “uwei pat U Nongpyntngen” lada u kren shaphang ïa lade?
Ioannis 14:16-21 Nga ruh ngan duwai ïa U Kpa, te un ai ha phi ïa uwei pat U Nongpyntngen, ba un ïoh ϊaisah lem bad phi ha la ka rta, (17) ϊa U Mynsiem ka jingshisha kein; ϊa uba ka pyrthei kam lah ban pdiang, naba kam ïohi ϊa u, lymne kam ithuh ϊa u: phi hynrei phi ithuh ϊa u, namar u ϊaisah bad phi, un long ruh ha phi. (18) Ngam iehnoh khunswet ϊa phi; ngan wan pat ha phi. (19) Sa tang shibit arbit, te kata ka pyrthei kan ym ïoh khmih ϊa nga shuh; hynrei phi phin ïoh khmih ϊa nga; namar ba nga nga im, phi ruh phin ïoh im. (20) Ha kata ka sngi phi phin ïoh tip ba nga long ha uta U Kpa jong nga, bad ma phi ha nga, bad ma nga ha phi. (21) Uta uba don ki hukum jong nga bad ba sumar ϊa ki, uta u long uba ieit ϊa nga; uta uba ieit te ϊa nga yn ieit ϊa u da uta U Kpa jong nga; nga ruh ngan ieit ϊa u, bad ngan pynpaw ϊa lade ha u.
Mano ba long ‘uwei pat U Nongpyntngen’? Hato U dei da uwei pat nalor U Jisu? Hato U Jisu u pynithuh shai ha ngi ϊa une ‘uwei pat U Nongpyntngen’? Lada hooid, U Jisu u ong kumno?
U Jisu u ong ha ki synran ba U Kpa, “un ai ha phi ïa uwei pat U Nongpyntngen.” (dkhot 16). Ha ka dkhot kaba kham haneng pat U ong, “Ngam iehnoh khunswet ϊa phi” lane “ngam iehnoh ϊa phi khlem ka jingpyntngen”; “ngan wan pat ha phi.” (dkhot 18)
U Jisu u ong ha ki synran ba U Nongpyntngen, “un ïoh ϊaisah lem bad phi ha la ka rta,” (dkhot 16). Ha kawei pat ka jaka ngi shem ba U Jisu u ong kumne ha ki synran, “Ha khmih ruh nga nga long ryngkat bad phi ha la ka sngi, haduh kaba wai noh ka pyrthei.” (Mathaios 28:20)
U Jisu u ong ba U Nongpyntngen u long “U Mynsiem ka jingshisha.” (dkhot 17). Ha ka dkhot kaba kham hashuwa pat U ong, “Nga uba long kata ka lynti, bad ka jingshisha, bad ka jingim de.” (dkhot 6)
Shaphang U Nongpyntngen U Jisu u la ong kumne, “ϊa uba ka pyrthei kam lah ban pdiang, naba kam ïohi ϊa u, lymne kam ithuh ϊa u.” (dkhot 17). Ha ka dkhot kaba kham haneng pat u ong, “kata ka pyrthei kan ym ïoh khmih ϊa nga shuh.” (dkhot 19)
Shaphang U Nongpyntngen U Jisu u la ong kumne ha ki synran, “phi hynrei phi ithuh ϊa u.” (dkhot 17). Ha ka dkhot kaba kham haneng pat U ong, “hynrei phi phin ïoh khmih ϊa nga.” (dkhot 19)
Shaphang U Nongpyntngen U Jisu u la ong kumne ha ki synran, “namar u ϊaisah bad phi.” (dkhot 17). Bad mano ba ϊaisah bad ki synran ha kato ka por? Khlem jingartatien, U dei U Jisu Khrist hi.
Shaphang U Nongpyntngen U Jisu u la ong kumne ha ki synran, “un long ruh ha phi.” (dkhot 17). Ha ka dkhot kaba kham haneng pat U ong, “ma nga ha phi.” (dkhot 20)
U Jisu u ong ha ki synran, “namar ba nga nga im, phi ruh phin ïoh im.” (dkhot 19). Bad U Paul haba la pyndap ϊa u da U Mynsiem U Khrist, u ong, “Lada U Khrist u don hapoh jong phi, kata ka met ka long kaba ϊap namar ka pop; hynrei kata ka mynsiem ka long ka jingim namar ka hok.” (Rom 8:10)
Ka long kaba shai bha ba haba U Jisu u kren shaphang ‘uwei pat U Nongpyntngen’ u kren shaphang ϊa lade hi ha ka third person. Haba U Jisu u pyndonkam da ka kyntien “uwei pat” kam mut satia ba yn dei da uwei pat nalor jong U, dei ma u hi U Nongpyntngen kumba ngi la ïa pynshong nongrim na ki jingthoh jong ka Baibl. U Jisu u kren kumtei kum ka jingpynshai ba un sa wan noh ha kawei pat ka rukom te ym ha kajuh ka rukom kumba u la wan longbriew. Ha ka dkhot kaba arphew wei U Jisu u ong, “ngan pynpaw ϊa lade” ha uta uba ieit ϊa U. U Judas u sngewthuh ba U Nongpyntngen un dei U Jisu hi, hynrei kumno ba un wan ne ha kano ka rukom un wan um sngewthuh.
Ioannis 14:22,23 U Judas u ong ha u (ym uta U Iskariot), Ko Trai, namar balei ba men sa pynpaw ïa lade ha ngi, ym te ha kata ka pyrthei? U Jisu ula ïathuh bad ula ong ha u. Lada uno uno ruh u ieit ïa nga un sumar ïa ka ktien jong nga te uta Kpa jong nga un ieit ïa u, bad ngin ïa wan ha u, bad ngin ϊasah bad u.
Ha ka por ba U don bad ki synran ha ka jinglong briew jong u U Jisu um lah ban don ha ka dohnud jong ki briew bad ban don ha man la ki jaka namar ba U mynsiem jong U u long tang hapoh jong U hi. (1 Korinth 2:11). Te namar ba ka jinglaitluid na ka pop bad ka jingpynim jong ki briew ka shong tang ha ka jingdon jong ki ïa U Mynsiem jong U Jisu, U Jisu u donkam ban wan ha ki briew ha kawei pat ka rukom khnang ba un lah ban shongsah hapoh jong ki briew baroh. Hynrei ïa kane yn ym lah ban pyndep, katba U Jisu u dang long ha ka doh. Namarkata U donkam ban shah pyndon burom shuwa ha U Kpa khnang ba un ïoh wan ha ka dur jong U Mynsiem ban ïoh shongsah ha baroh kiba pdiang ïa U (Pule na Ioannis 7:39 bad na ka Ioannis 17 baroh kawei).
Ephesos 3:17 Ba U Khrist un shong da ka jingngeit ha ki dohnud jong phi.
12. Nangno u mih une U Nongpyntngen/U Mynsiem Ka Jingshisha?
Ioannis 15:26 Hynrei ynda la wan uta U Nongpyntngen, ïa uba nga ngan phah ha phi na U Kpa, ïa U Mynsiem ka jingshisha keiñ, uba mih noh na U Kpa, uta keiñ un phla shaphang jong nga.
Ki Kam ki Apostol 2:32,33 Ϊa une U Jisu keiñ U Blei u la pynmihpat, shaphang kata ma ngi baroh ngi long ki nongphla. Namar kata haba la kyntiew ϊa u da ka kti kamon U Blei, bad haba u la ϊoh diang na U Kpa ϊa ka jingkular ϊa U Mynsiem Bakhuid, u la theh noh ϊa kane, ϊa kaba phi mynta phi ϊohi bad phi ϊohsngew.
U Mynsiem Bakhuid lane ‘ka burom bakynja-blei’ ka mih noh na U Blei. (Peit Jingkylli-5). Hadien ka jingmihpat, ha ka sngi Pentekost, U Khrist u la ϊohpdiang ϊa kane ka burom bad ka jingpyndon burom na U Blei mynba ϊa U la pynsleh da ka umphniang U Mynsiem Bakhuid (Hebru 1:8,9). U la ϊohpdiang ϊa U Mynsiem bakhuid jong U Kpa khlem pud bad khlem ka jingthew. (Ioannis 3:34). Ϊa U Khrist la pyndap da ka burom bad ka jingshai bakhraw jong U Kpa. Hangne, U Khrist u la ϊoh pat ϊa ka burom kaba U la iehnoh mynshuwa ban wan long briew sha kane ka pyrthei. (Ioannis 17). Hynrei U Khrist u la shim ban ai. Ki jingai babha baroh ki wan na U Kpa ka jingshai bad lyngba U Khun ki tuid sha ki jingthaw baroh. U Jisu u kwah ban pyndap ϊa ngi ruh da kajuh ka burom bad ka jingshai kaba u la ϊohpdiang na U Kpa. (Ioannis 17:22)
Ha shuwa jong kato ka sngi Pentekost, ϊa U Mynsiem Bakhuid yn ym pat lah ban ai pura ha ki synran namar ϊa U Jisu Khrist ym pat shym la pyndonburom. (Ioannis 7:39). Hynrei haba U Khrist u la ϊohpdiang ϊa ka jingpyndon burom, u la wan ha ki synran jong U ha ka dur jong U Mynsiem Bakhuid khlem ka jingshahteh ha ka doh. (Ki Kam ki Apostol 2:1-4). Ka dei naduh kane ka por ba U Khrist u la wan ban im ha ka dohnud jong baroh kiba ngeit. Bad da kaba pdiang ϊa U Mynsiem jong U Khrist kin shem ϊa ka bor ban jop thiaw ϊa ka pyrthei bad ϊa ka jingsuk ha ka jingim jong ki. Bad ka jingshai jong ka burom U Blei kan wan shong ha ki, “Naba U Blei uba la hukum ϊa ka jingshai ban shai noh na kaba dum, u la pynshai ha ki dohnud jong ngi, khnang ϊa kaban pynshai ϊa ka jingtip ka burom U Blei ha ka khmat U Jisu Khrist.” (2 Korinth 4:6)
13. Katno tylli ki Mynsiem Bakhuid ki don?
Ka Baibl ka hikai ba don U Mynsiem Bakhuid jong U Blei bad U Mynsiem Bakhuid jong U Jisu Khrist. U Blei u long U Mynsiem (Ioan 4:24). Bad “ϊa kaba la kha na ka jong U Mynsiem ka long Mynsiem.” (Ioan 3:6). U Jisu u long uba la kha marwei jong U Blei. Te kumta U Trai Jisu ruh u long U Mynsiem (2 Kor 3:17).
Ephesos 4:4 Don kawei ka met, bad uwei u mynsiem, kumba la khot ruh ïa phi ha kawei ka jingkyrmen kata ka jingkhot jong phi.
Hangne U Paul u khlem shym la pyndam noh ϊa ka jingshisha ba don U Mynsiem Bakhuid jong U Kpa bad U Mynsiem Bakhuid jong U Khun. Katkum kane ka dkhot haneng kaba ong ba don tang uwei U Mynsiem, une U Mynsiem u thew kyrpang eh ϊa U Mynsiem jong U Khun namar dei tang lyngba jong U Khun ba ϊa ngi la pynϊasuk bad U Blei ha ka mynsiem (2 Kor 5:18; Eph 2:16). U Paul u kwah ban pynsngewthuh ha ngi ϊa ka jingshisha ba dei tang lyngba U Jisu marwei ba ngi ϊoh ban wan sha U Kpa.
Ephesos 2:18 Naba da u [Khrist] keiñ ngi baroh ar ngi don ka jingϊohwan da uwei U Mynsiem sha U Kpa.
Ioannis 14:6 Nga uba long kata ka lynti, bad ka jingshisha, bad ka jingim de: ym don uba wan ha U Kpa, hynrei tang da nga.
14. Kumno U Kpa bad U Khun ki ϊa long kawei?
Ioannis 10:30 Ma nga bad uta U Kpa ngi ϊalong shitylli.
Ioannis 17:20-22 Lymne ngam kyrpad tang na ka bynta kine hi, hynrei na ka bynta kita ruh kiba ngeit ha nga da ka ktien jong ki; ba baroh kin ïalong shitylli; kum ma me, Ko Kpa, ha nga, nga ruh ha me, ba ki ruh kin ïalong shitylli ha ngi; ba kata ka pyrthei kan ïoh ngeit ba la phah ma me ïa nga. Ϊa kata ka burom ruh kaba me la ai ha nga, nga nga la ai ha ki; ba kin ϊoh ϊalong shitylli, kumjuh kumba ngi ngi ϊalong shitylli.
Ki Khristan ki ϊalong shitylli ha U Kpa bad U Khun kumjuh kumba U Kpa u long shitylli bad U Khun. Kumta ngi lah ban tip kumno U Kpa bad U Khun ki ïalong kawei da kaba tip kumno ki Khristan ki ϊalong kawei bad ki. Te ha kano ka rukom ki Khristan ki ϊalong shitylli ha U Blei bad U Khrist?
1 Korinth 6:17 Hynrei uta uba pynïasoh ïa lade ha U Trai u long kawei ka mynsiem.
Kito kiba pynϊasoh ϊa lade ha U Trai da ka jingngeit, kin long kawei ka mynsiem bad U. Ki Khristan ki ϊalong shitylli bad U Trai ha ka mynsiem. Kumta U Kpa bad U Khun ruh ki ϊalong kawei ne shitylli ha ka mynsiem. Haba ong ba U Kpa bad U Khun ki ϊalong shitylli, kane kamut ba U Mynsiem jong U Kpa bad U Mynsiem jong U Khun ki ϊalong shitylli. Haba ong ba ki ïalong kawei ha ka mynsiem kam mut ba U Kpa bad U Khun ki ïa im lang da ujuh uwei U Mynsiem. Haba ong ba ki ïalong kawei ha ka mynsiem kamut ba ki ïasam ϊa kajuh ka jinglong, kajuh ka jinglong tynrai, bad kajuh ka jingthmu ha ka mynsiem. Ka Mynsiem jong ki ka long ka mynsiem jong ka jingshisha, jong ka jingieit, jong ka jingjemnud, jong ka bor bad jong ka jingleh adkar. (2 Timothi 1:7; Galatia 5:22).
15. Haba ngi pdiang ïa U Mynsiem Bakhuid ngi pdiang ïano ha ka dohnud jong ngi?
Haba U Jisu u kular ban phah ϊa U Mynsiem Bakhuid, u la ong kumne:
Ioannis 14:23 Lada uno uno ruh u ieit ïa nga un sumar ïa ka ktien jong nga te uta Kpa jong nga un ieit ïa u, bad ngin ïawan ha u, bad ngin ïasah bad u.
U Blei u la phah ϊa uwei U Mynsiem Bakhuid jong ka jingkular, uta u dei U Mynsiem U Khrist (Ephesos 2:18; 4:4; 2 Korinth 3:17; Galatia 4:6), bad haba ngi pdiang ϊa U Mynsiem U Khrist ngi don ruh ϊa U Mynsiem U Blei namar ba U Mynsiem U Blei u don ha U Jisu Khrist. Haba ngi plie ϊa ka dohnud jong ngi, U Kpa bad U Khun kin ϊawan ha ngi bad kin ϊaisah bad ngi da ka jingngeit.
Rom 8:9,10 Hynrei maphi phim long ha ka doh hynrei ha U Mynsiem, lada U Mynsiem U Blei u shong hapoh jong phi. Hynrei lada uno uno ruh um don U Mynsiem U Khrist, uta keiñ um long u jong u. Bad lada U Khrist u don hapoh jong phi, kata ka met ka long kaba ïap namar ka pop; hynrei kata ka mynsiem ka long ka jingim namar ka hok.
Ha kiwei pat ki kyntien, lada ngi don ϊa U Khun ngi don ϊa U Kpa ruh ha ngi. Ka long kumta namar ba U Kpa u don ha U Khun.
Ioannis 14:10,20 Mem ngeit ba nga nga long ha U Kpa, bad uta U Kpa ha nga? Kita ki ktien ϊa kiba nga kren ma nga ha phi, ngam kren na lade; hynrei uta U Kpa uba shong neh ha nga, u hi u leh ϊa ki jingleh jong u. (20) Ha kata ka sngi phi phin ϊoh tip ba nga long ha uta U Kpa jong nga, bad ma phi ha nga, bad ma nga ha phi.
16. Ka Baibl ka batai ba ngi long kiei?
1 Korinth 3:16 Phi phim tip ba phi long ka iingshong U Blei, bad ba U Mynsiem U Blei u shong sah hapoh jong phi?
1 Korinth 6:19 Hato phim tip ba kata ka met jong phi ka long ka iingshong U Mynsiem Bakhuid uba hapoh jong phi, ïa uba phi la ïoh na U Blei, bad ba phim long la ki jong hi?
Ngi long ka templ lane ka iingshong jong U Blei baim. U Blei u shongsah hapoh jong ngi da U Mynsiem Bakhuid jong U.
17. Kaei kata ka jingtyrwa sngewbha kaba U Khrist u mon ban ai ha ngi?
Jingpynpaw 3:20 Ha khmih, nga ieng ha ka jingkhang bad nga tied: lada uno uno ruh un ïohsngew ïa ka ktien jong nga, bad un plie ïa kata ka jingkhang, ngan wan rung hapoh ha u, bad ngan ïakhawai miet lem bad u, bad ma u lem bad nga.
U Khrist U Nongpyntngen jong ngi U kwah ban wanrah ϊa ka jingsuk bad ka jingkmen hapoh jong ngi lyngba U Mynsiem Bakhuid jong U. Hato phin shah ba U Khrist un im hapoh jong phi? Hato U Khrist u don ha phi? (Galatia 2:20; 2 Korinth 13:5)
18. Kaei kata ka jingkyrmen ka burom ïa u khun bynriew ba la hap?
Kolosai 1:27 Ha kiba U Blei u la imon ban pyntip katno ka long kata ka jingkynrei spah ka burom kane ka jingmaïan hapdeng ki Jentil; kaba long keiñ U Khrist ha phi, ka jingkyrmen ka burom.
Kane ka long kata ka jingkyrmen ïa u khun bynriew ba la hap hapoh ka pop – “U Khrist ha phi”. Tang lyngba U Khrist marwei ym dano dano ruh nalor jong U (Ki Kam 4:12). Ka dei tang ka jingshongsah jong U Khrist ha ngi kaba lah ban pynlaitluid ïa ngi na ka jinglong mraw ha ka pop. (2 Korinth 3:17; Ioannis 8:36)
19. Balei ka jingshongsah U Khrist ha ngi ka long ka jingkyrmen ka burom?
I Ioannis 5:11,12 Te kane ka long ka jingphla ba U Blei u ai ha ngi ïa ka jingim bymjukut, bad kane ka jingim ka long ha U Khun jong U. Uta uba don Uta U Khun u don kata ka jingim, te uta ubym don U Khun U Blei, um don kata ka jingim.
Ka jingdon ïa U Khrist ha ngi ka long ka jingkyrmen ka burom namar ngi don ïa ka jingkyrmen jong ka jingim bymjukut. Ha ka khyllipmat ba ngi pdiang ïa U ha ka dohnud jong ngi da ka jingngeit (Ephesos 3:17) ngi don ïa ka jingim bymjukut. Ym ba ngin sa don ϊa ka ha ka lawei kata kamut ha ka jingwan arsien jong U Khrist, hynrei ngi lah ban don ïa ka jingim bymjukut naduh mynta lada ngin shu pdiang ïa U Khrist hapoh jong ngi. Ko ki nongpule baieit baroh, kane keiñ ka dei ka nongrim jong ka Gospel bymjukut, ka khubor babha jong U Khrist, naba dei tang da ka jingdon ïa U Khrist ha ngi kaba lah ban pynlong ïa ngi kiba hok, kiba khuid, kiba bha bad kiba janai ha khmat U Kpa jong ngi uba ha bneng.
To ngin ainguh shibun eh ïa U Trai ka bneng bad ka khyndew uba long U Kpa jong U Trai Jisu, ba Um shym la iehnoh ïa ngi ha ka jingdum ha kaba ïadei bad ka jingtip lane ka jingithuh ïa U. Kane ka jinghikai jong ka Baibl ka pynshai ba ka jingngeit jong ki Trinitarian, ki Unitarian bad ki Jehovah Witness ha kaba ϊadei shaphang U Blei ka long kaba shukor bad kaba bakla. Ngi ϊohi shai ba don tang uwei hi u person uba long uwei U Blei, bad uta u dei U Kpa jong U Jisu, ngim shym la ϊohi ba ka Baibl ka hikai ba don lai ngut ki person ne ki longryngieng kiba pynlong ϊa uwei U Blei, kumba la ngeit da ki Trinitarian. U Khrist Jisu watla u don ϊa ka jinglong briew kaba pura, ha kajuh ka por u long ruh U Khun jong U Blei ha uba ka jingdap baroh jong ka jinglong blei ka shong tylli. Um long tang u briew kumba la ngeit da ki Unitarian. U Jisu u long shisha uba la kha marwei jong U Blei bad u la ϊoh pateng ϊa ka kyrteng kaba kham donburom ban ϊa ki jingthaw baroh. Ϊa U Khrist hi la pynkha da U Blei bad ngim shem kawei ruh ka sakhi na ka Baibl ba ϊa U Khrist la shu thaw da U Blei kumba la ngeit da ki Jehovah Witness. Ko ki nongpule kiba ieit, kane ka long ka jingphla jong ngi ha kane ka pyrthei kaba dum, ba ïa ngi Ki Khristan, don tang uwei U Blei uba U Kpa bad uwei U Trai uba U Jisu Khrist bad uwei U Mynsiem uba long U Mynsiem jong U Khrist – uba ïalam ïa ngi sha ki jingshisha baroh bad sha ka jinglong kawei bad U Blei. Ka jingaiei ka jong U Jisu Khrist uba U Trai jong ngi kan long lem bad phi : Amen.
******
Commentaires