Uei U Jisu Khrist?

1. U Jisu u phla ïa lade ba u long uei?

Ioannis 10:36 Ïa uta ba U Kpa u la pynkyntang, bad ba u la phah sha ka pyrthei, phi phi ong, Me krenbein blei namar ba nga la ong, Nga long U Khun U Blei.

Ioannis 9:35-38 U Jisu u la ϊohsngew ba ki la shop noh ϊa u shabar; haba u la shem te ϊa u, u la ong ha u, Me ngeit ha U Khun U Blei? Te u la ϊathuh bad u la ong, U long uei te, ko Kynrad, ba ngan ngeit ha u? U Jisu te u la ong ha u, Me la ϊohi ruh ϊa u, bad uta uba kren bad me u long ma u. Te u la ong, Nga ngeit, ko Trai. Bad u la mane dem ϊa u.

U Jisu u pynithuh ϊa lade da ka jingϊadei kaba U la don bad U Blei. U phla shai ba u dei U Khun jong U Blei. Ka dei kane ka kyrdan kaba la pynlong kyrpang ϊa U. (Pule ruh na Mathaios 26:63-64)

2. Kaei ka jingphla jong U Blei shaphang U Jisu?

Ha ka por ba shah pynbaptis ïa U Jisu:

Mathaios 3:16,17 U Jisu te, ynda la pynbaptis ïa u, u la kiew noh kumne kumne na ka um; ha khmih ruh, la plie ïa ki bneng ïa u, bad u la ïohi ïa U Mynsiem U Blei ba u da hiar kum ka paro, ba u da wan shong ruh ha u. Ha khmih ruh ka ktien na ki bneng, ka da ong, Une u long U Khun jong nga uba ieit, ha uba nga sngewbha eh.

Ha ka por ba U Jisu u pynkylla dur ïa lade:

Mathaios 17:5 Haba u dang kren, ha khmih u lyoh batyngshain u la kah ïa ki : ha khmih ruh, ka ktien na uta u lyoh ka la ong, Une u long U Khun jong nga uba ieit, ha uba nga sngewbha eh: phin sngew ïa u. Ha kine ki ar tylli ki jingjia ngi ϊohi ϊa ka jinglong kyrpang bad don burom jong U Jisu. Ka jingshisha ba U Jisu u long U Khun jong U Blei ka long kaba kongsan haduh katta katta ba haduh U Blei u la jied ban wan da lade hi sha kane ka pyrthei ban pynbna ϊa kata ka jingshisha hakhmat u khun bynriew. Watla U Jisu u la wan ban long U Khun u briew bad U Nongmihkhmat jong ngi, ngi donkam ban tip ba U dang ϊai long hi U Khun jong U Blei. Bad dei namar kane ka jinglong khun bakynja-blei jong U hi kaba la pynlong bitdor ϊa U ban long U Nongpynim bad Nongsiewspah jong ngi. Hato ngi khein kor bad niew burom ϊa U Jisu kum U Khun U Blei?

3. Ïano de la khot “Khun jong U Blei” ha ka Jingthoh bakhuid?

Loukas 3:38 U Khun U Enos, u khun U Seth, u Khun U Adam, uba U Khun U Blei.

U Adam u long U Khun U Blei da kaba la shu thaw (by creation) (Jenesis 5:1), ki angel ruh kumjuh. (Job 38:7)

I Ioannis 3:1 Ha khmih phi kaba kumno ka jingieit uta u Kpa u la ai ha ngi ba la khot ïa ngi ki khun U Blei, bad kumta ngi long. Namar kane keiñ kata ka pyrthei kam ithuh ïa ngi naba kam shym la ithuh ïa u.

Ki nongpop ba la ïoh jingmap ki long ki khun U Blei da kaba shu ting (by adoption). (Rom. 8:15)

4. Kumno pat shaphang U Khrist? Ha kano ka rukom u long U Khun U Blei?

Ioannis 3:16 Naba U Blei u la ieit katta katta ïa ka pyrthei katba u la aiti noh ïa la U Khun ba la kha marwei ba uei uei uba ngeit ha u, un ym jot shuh hynrei un ïoh ka jingim bymjukut.

U Jisu u dei “U Khun ba la kha marwei” jong U Blei. U Jisu um dei U Khun ba la shu thaw kumba long u Adam; lymne U Khun ba la shu ting, kumba long ma ngi, hynrei u long U Khun ‘ba la kha’ lane ‘uba mih’ na U Blei (by birth). U Jisu Khrist u long U Khun U Blei ha ka rukom kaba kyrpang namar dei tang ma U marwei ha ka bneng salonsar baroh uba long U Khun U Blei ha kane ka rukom – da ka jingkha.

Ioannis 1:14 Uta u Ktien te u la kynja doh, bad u la shong sah hapdeng jong ngi; bad ngi la ïoh khmih shain ïa ka burom jong u, ka burom kaba da kat ka jong uba la kha marwei na U Kpa, ba la dap da ka jingaiei bad ka jingshisha.

Ar hajar snem mynshuwa, U Ktien, Uba la kha marwei jong U Kpa ula kylla long briew. U Khun U Blei u la kylla long U Khun u briew.

5. Mynno U Jisu u long U Khun u briew?

Galatia 4:4 Hynrei haba la jia ka ïa kaba biang U Blei u la phah ïa u khun, ïa uba la kha na ka briew, ïa uba la kha hapoh ka hukum.

Loukas 1:31,32,35 Te ha khmih phan (Ka Mari) sa pun khun ha la ka kpoh, bad phan kha ïa u khun, bad phan khot ïa ka kyrteng jong u U Jisu; une un long U Bakhraw, bad yn khot ϊa u U Khun U Bahakhlieh tam eh: bad U Trai uba U Blei un ai ha u ϊa ka khet U Dabid u kpa jong u; (35) Uta u angel te u da ϊathuh u la ong ha ka, U Mynsiem Bakhuid un wan ha pha, bad ka bor U Bahakhlieh tam eh kan kah halor jong pha; namar kata ruh ϊa ita iba khuid ϊa iba yn kha, yn khot U Khun U Blei.

U la long U Khun u briew mynba la kha ïa u na ka Mari, ha Bethlehem. U Jisu bunsien u ju sngewtynnad ban pynithuh ϊa lade kum U Khun u briew ban shon ha ka jingmut jong ngi ba U long U Nongmihkhmat jong ngi bad ba U la long shisha uwei na ngi ki briew. Hynrei kam mut pat ba um dei shuh U Khun U Blei. U Jisu uba na Nasaret u dang dei hi U Khun jong U Blei kumba U Blei hi da lade U la pynskhem ha ka por jong ka jingpynbaptis bad ka jingpynkylla dur jong U Jisu. (Peit Jingkylli-2)

6. Kaei ka tynrai jong U Jisu? Hato U Jisu u long U Khun jong U Blei ha Bethlehem, ne, dei ha shuwa ïa kata?

Proberb 8:22-30 U Trai u la pynïoh ïa nga ha ka jingsdang ka lynti jong u, mynshuwa ki kam jong u mynbarim. La pynieng ïa nga naduh bymjukut, naduh ka jingsdang ha bym pat la long ka khyndew. Mynba ym pat la don ki jingjylliew, ïa nga la kha; mynba ym pat la don ki pukri kiba shlei da ka um. Mynshuwa bym pat thung ïa ki lum bah, shuwa ïa ki lum rit ïa nga la kha, katba um pat thaw ïa ka khyndew, lymne ïa ki lyngkha, lymne ïa ka jingsdang ka dewmet jong ka khyndew. Mynba u la pynskhem ïa ki bneng, nga la don hangta; mynba u la buh ïa ka dur pyllun halor ka khmat ka jingjylliew; mynba u la pynskhem ïa ka suin bneng; mynba ki pukri ka jingjylliew ki la man khlain; mynba u la buh ha ka duriaw ïa la ka pud, ba ki um kin ym ryngkang ïa ka hukum jong u; mynba u la pynthikna ïa ki nongrim jong ka khyndew; hangta nga la don hajan jong u, kum u rangbah nongtei, bad nga la long ka jingsngewbha jong u ha la ka sngi, nga da leh kmen barabor ha khmat jong u.

Dei U Jisu Khrist uba la kren ha kane ka lynnong ha ka kyrteng jong ‘Ka Jingstad’. U Khrist u long ka jingstad U Blei. (1 Korinth 1:24,30; Kolosai 2:3) Hangne ha Proberb U Khrist u la kren shaphang kata ka por ha kaba la kha ïa U bad kata ka long ha ka por “bymjukut” kaba kamut ha shuwa ban thaw ïa kiei kiei baroh. Ka la long ha kaba sdang jong kiei kiei baroh, kaba long sha lyndet ka bor sngewthuh jong ngi.

Ioannis 1:1,2 Ha kaba mynnyngkong u la don U Ktien, bad uta u Ktien u la don bad U Blei, bad uta u ktien u la long U Blei. Une u la don ha ka mynnyngkong bad U Blei.

U Jisu u la long U Ktien jong U Blei (U Kpa) – ϊa ka jingpyrkhat jong U Blei (U Kpa) la pynlong kaba ngi lah ban ïohsngew. U Jisu u la don bad U Blei (U Kpa) ha kaba sdang jong kiei kiei baroh, naba da U (U Khun) la thaw ïa kiei kiei baroh. La ong ruh ba U Ktien u la long “U Blei” namar u don ϊa ka jinglongblei kum U Kpa. Kane ka long kaba shai bha ba U Blei (U Kpa) u la don ïa U Khun naduh shuwa ba Un phah ïa U sha kane ka pyrthei.

Mikah 5:2 Hynrei ma pha, ka Bethlehem Ephrathah, la phah long kaba rit hapdeng ki hajar Judah, na pha keiñ un mih ha nga uwei uban sa long u nongsynshar ha Israel; uba ka jingmih jong u ka long na mynhyndai, naduh bymjukut.

“Ka jingmih jong u” lane “ka tynrai” jong U Khun U Blei ka long naduh ki sngi ba bymjukut. Ka kyntien “bymjukut” hangne ka wan na ka ktien Hebru עוֹלָם “olam” kaba mut “buhrieh” (hidden) lane ka arta kaba long sha lyndet ka jingsngewthuh briew. Kam da mut eh kum kaei kaei kaba ‘khlem jingsdang’ ne ‘khlem por’ lane ‘bymjukut’ kumba ngi ngi sngewthuh da ka jingpyrkhat briew. Hynrei ka dei ka por ha kaba ym pat shym la thaw ïa kiei kiei baroh. Ha kata ka por keiñ la kha ïa U Jisu. Ka jingmut ba lyngkot jong ngi ki briew kan ym lah ban kot lane ban sngewthuh ïa ka jingjngai jong kane ka por kaba la kdew hangne. Ha ka jingkhein jong ngi ka lah long bymjukut, hynrei kam mut pat ba U Jisu um don ka jingsdang, U don ïa ka jingsdang bad kata ka long ha ki sngi ba bymjukut.

7. Hato ki briew jong ka Testament Barim ki tip shaphang U Khun jong U Blei?

Proberb 30:4 Uei uba la kiew artet shabneng, bad ba la hiar? Uei ba la lum ïa ka lyer ha ki kti ba la kham? Uei ba la teh song ïa ki um ha la ka jainkup? Uei ba la pynskhem ïa baroh kiba kut ka khyndew? Kaei ka kyrteng jong u, bad kaei ka kyrteng U Khun jong u, lada me tip?

Kane ka dkhot ka kren shaphang ka jingpynlong. Bad ngi ϊohi ba dei tang U Kpa bad U Khun kiba don bynta ha ka kam jong ka jingpynlong. Ka shai bha ba la kha ïa U Khun shuwa ba ka jingpynlong kan jia. U Khrist hangne um shym la ak kum U Khun lymne shu shim ïa ka kyrteng khun. U long shisha “U Khun jong U Kpa”. (2 Ioannis 1:3)

Daniel 3:25 U la ϊathuh bad u la ong, Ha khmih, nga la ϊohi sawngut ki briew kiba laitluid, ki da ϊaidkai hapdeng ka ding, bad kim don jingmynsaw ei ei ruh em: te ka dur uba saw ka long kum u khun ki blei.

Ha ka por ba ki lai ngut ki paralok jong U Daniel ki shah bred sha ka lawar ding namar ka jingbymkohnguh jong ki ϊa ka hukum U Syiem, la ong ba “U Khun ki blei” u la wan ban pyntngen bad ϊada ϊa ki. Lada phi long u nongpule jong ka Baibl phin shem ba “U Khun ki blei” ha kane ka dkhot um dei da uwei pat nalor jong U Jisu Khrist, U Khun U Blei baim. Ym lah ban len ba dei U Jisu uba la don ryngkat bad ki laingut ki samla Hebru. Ka kyntien ‘u khun KI BLEI’ ka lah ban pynsngewthuh bakla ϊa kiba bun, hynrei ngim donkam ban artatien, yn dei hi ‘U Khun U Blei’ kumba la thoh shai ruh ha ka Baibl phareng King James Version.

Isaiah 9:6 Namar ha ngi la kha ϊa u khun, la ai ϊa u khun ha ngi; te ka jingsynshar kan long halor ka tyrpeng jong u: bad yn khot ϊa ka kyrteng jong u U Baphylla, U Nongsylla, U Blei Bakhrawbor, U Kpa Bymjukut, U Syiem ka Jingsuk.

Kane ka dei ka dkhot kaba la ju pyndonkam bha haba ngi ϊa kren shaphang ka jingkha ϊa U Jisu Khrist ha Bethlehem. Ka bynta banyngkong kaba ong, “Namar ha ngi la kha ϊa u khun” ka thew sha ka jingwanlong briew jong U Khrist, mynba Ka Mari ka la kha ϊa u khunlung Jisu. Hynrei ka bynta kaba ar pat kaba ong, “la ai ϊa u khun ha ngi” ka thew sha ka jingaiti jong U Blei ϊa U Khun ba la kha marwei jong U ban wan long briew sha kane ka pyrthei bapop. (Pule Ioannis 3:16; 1 Ioannis 4:9-10)

Salm 2:11-12 To shakri ϊa U Trai (U Kpa) ha ka jingsheptieng, bad to ϊakmen ha ka jingkhynniuh. To doh ϊa u khun (U Jisu), ϊoh un bitar, bad ba phi ϊap duh noh ha ka lynti, naba ka jingbitar jong u kan sa meh kloi. Suk kita baroh kiba shaniah ha u (U Khun).

Bun ki briew ha ka Testament Barim ki tip bha shaphang U Khun jong U Blei uban sa wan long U Nongpynim jong ka pyrthei. Kane ka long kata ka khubor babha ϊa kiba pop – “Suk kita baroh kiba shaniah ha u”.

8. Mynba U Jisu u long ha ka doh, hato U hikai ba U la mih na U Kpa?

Ioannis 8:42 U Jisu u la ïathuh ha ki. Lada U Blei u la long U Kpa jong phi; phin da la ieit ïa nga, namar na U Blei nga la mih noh bad nga la wan; namar na lade hi ruh ngam shym la wan, hynrei la phah ma u ïa nga.

Ka kyntien “mih noh” ha kane ka dkhot kam kdew satia sha kata ka jingmih noh U Khrist na bneng ban wan shane sha pyrthei hynrei ka kdew sha kata ka jingmih noh kumba mih noh u mynsiem bymkhuid na uto u briew uba shong ksuid (Pule Loukas 8:27-33). Bad haba kren shaphang ka jingmih noh jong U Khrist na U Blei, kane ka kdew sha kata ka jingkha ïa u na U Blei. Hooid ngin ym lah ban sngewthuh kumno lane ha kano ka rukom ba U Blei u pynkha ïa U khun, hynrei ka donkam ïa ngi ban ngeit bad sngew ïa ki ktien jong U Jisu namar ba U Blei u la hukum ïa ngi ba ngi dei ban “sngew ïa u.” (Mathaios 17:5)

Ioannis 16:27 Namar uta U Kpa hi u ieit ïa phi naba phi phi la ieit ïa nga bad phi la ngeit ba nga nga la mih noh na U Blei.

9. Hato ka kyntien ‘kha” ka mut kumjuh bad ka kyntien “thaw”? Ka jingïapher hapdeng ka kyntien ‘kha’ bad ‘thaw’ la ïohi shai bha haba ngi ïanujor ïa U Khrist bad U Lusifer. Kaei ka jingïapher hapdeng U Khrist bad u Lusifer?

Proberb 8:24,25 Mynba ym pat la don ka jingjylliew, ïa nga la kha; mynba ym pat la don ki pukri kiba shlei da ka um. Mynshuwa bym pat thung ïa ki lum bah, shuwa ïa ki lum rit ïa nga la kha.

Ïa ngi la ïathuh arwat ba ïa U Khrist la shu ‘kha’.

Esekiel 28:13,15 Me la long ha Eden ha ka Kper U Blei; u mawkordor baroh ula long ka jingkup jong me, u Sardios, u topas, bad u diamond, u beril, u oniks, bad u jasper, u sapphire, u emerald, bad u karbonkl, bad ka ksiar; Ka jingshna ïa ki kynjari jong me bad ïa ki tangmuri jong me ka la don ha me; ha ka sngi ba la pynlong ïa me la taϊar ïa ki. Me la long janai ha la ki lynti naduh kata ka sngi ba la pynlong ïa me, haduh ba la shem ïa ka jingbymhok ha me.

Ïa ngi la ïathuh arwat ba ïa U Lusifer la shu ‘pynlong’ ne ‘thaw’. Ïa U Khrist la shu ‘kha’ katba ïa u Lusifer la shu ‘thaw’. Ban ong ba ka kyntien ‘kha’ ka mut kumjuh bad ka kyntien ‘thaw’ ka long kumba ngi pynïaryngkat kyrdan ïa U Khrist bad u Lusifer. Ngi hap ban husiar bha hashuwa ba ngin pynjah burom ïa U Khrist ha kane ka rukom.

10. U Kpa u ieit ïa ngi haduh katta katta ba u la aiti noh ïa la U Khun. Haduh katno pat U Kpa u ieit ïa la U Khun?

Ioannis 3:35 U Kpa u ieit ïa U Khun, bad u la ai ïa kiei kiei baroh ha ka kti jong U.

Ka jingieit U Blei ïa U Khun ka long kaei kaba ngim lah ban thew ne shemphang lut ïa ka. Ka jingieit thep mynsiem jong U Blei ïa la U Khun ka long ka sakhi kaba skhem ba U Blei u ieit ïa ngi da “ka jingieit bymjukut” (Jeremaiah 31:3), namar Um “shym la bynnud wat ϊa la U Khun jong u hi, hynrei u la aiti noh ϊa u na ka bynta jong ngi baroh”. (Rom 8:32)

11. Haba U Jisu u long U Khun U Blei da ka jingkha, kiei ki jingïohpateng kiba ula ïoh na U Kpa?

• Ka kyrteng jong U Blei:

Hebru 1:4 Haba u la jia long uba kham bha katta ban ïa ki angel naba u la ïoh pateng ka kyrteng kaba kham don burom ban ïa ki.

Eksodos 23:20,21 Ha khmih, nga phah ïa u angel ha shuwa jong me, ban sumar ïa me ha lynti, bad ban wallam ïa me sha kata ka jaka ïa kaba nga la khreh. To burom ïa u, bad to kohnguh ïa ka ktien jong u; wat pynbitar ïa u; namar un ym map ïa ki jingpalat jong phi, naba ka kyrteng jong nga ka don ha u.

Une u Angel hangne u dei U Jisu Khrist, namar dei tang ma U uba lah ban map pop nalor jong U Kpa (2 Korinth 5:19). U Khun U Blei u la ïoh pateng ïa ka kyrteng U Kpa la slem bah ha shuwa ka Bethlehem.

• Ka burom bad ka dur pura jong U Blei:

Kolossai 1:15 Uba long ka dur U Blei ubym lah ïohi, uba la kha nyngkong na ka jingthaw baroh.

Hebru 1:1-3 U Blei, haba u la lah kren mynhyndai ha ki kpa tymmen da ki bun bynta bad ha ki bun rukom ha ki nongïathuhlypa, ha kine ki sngi kiba khadduh u la kren ha ngi ha U Khun, ïa uba u la thung ban long u nongïohpateng ïa kiei kiei baroh, da u ruh la thaw ïa ki pyrthei; uba haba u long ka jingtyngshain ka burom jong u, bad ka dur hi ka jinglong tynrai jong u, bad uba kyrshan ïa kiei kiei baroh da ka ktien ka bor jong u, haba u la lah pynlong ka jingpynkhuid ïa ki pop, u la shong ha ka kti kamon jong Uba khraw tam sha jrong.

U Khun U Blei u long ha ka dur ka jinglong tynrai jong U Kpa, U long kumta namar la kha ïa U na U Kpa. Hooid, khlem jingartatien, U Kpa u kham i rangbah ban ϊa U Khun, hynrei ka don ka jingϊasyriem kaba jan eh haduh katta katta. U Jisu u ïoh pateng ïa ka dur jong U Blei – ïa kane ka aiñ tynrai ngi lah ban sngewthuh ruh na kaei kaba jia hapdeng ki briew, ba ki khun ki ju bit ne ïoh pateng ïa ka dur jong ki kmie ki kpa. U Blei u la ong ha U Khun, “To ngin ϊa thaw ϊa u briew ha ka dur jong ngi” (Jenesis 1:26). Kane ka pyni ba U Blei bad U Khun ki ϊa long shisur shidur. Kane ka dur kam thew eh tang ϊa ka dur bakynja-doh hynrei ϊa ka dur bakynja-mynsiem – ka dur jong ka jinglong. U Jisu u long kum U Blei ha ka jinglong. U long uba bha, uba hok, uba khuid bad uba dap da ka jingieit kumba long U Blei, U Kpa jong U.

• Ka jingim jong U Blei:

Ioannis 5:26 Namar kumba U Kpa u don ka jingim ha lade, kumta u la ai ha U Khun ruh ban ïoh ka jingim ha lade.

Ka juh ka jingim kaba U Kpa u don u la ai ha la U Khun da ka jinghiar pateng. Kane ka dei ka jingim kabym ïap, ka jingim tynrai, ka jingim bymjukut kaba U Khun u lah ban ai ruh ha kito kiba ngeit ha U (Ioannis 17:2). Ïa kane U Jisu u la pyndep ruh ha ka jingpynlong, mynba U la ai jingim ha ki jingthaw baroh. Ka jingim jong U Kpa ka tuid ha baroh lyngba U Khun baieid eh jong U.

12. Haba ong ba U Jisu u ïohpateng ïa ka kyrteng na U Blei, “ka kyrteng” kamut aiu lane ka ïeng ïa kaei?

• Ka jinglong tynrai (nature):

Jenesis 5:2 Shynrang bad kynthei u la thaw ïa ki; bad u la kyrkhu ïa ki, bad u la khot kyrteng Adam ïa ki, ha kata ka sngi mynba la thaw ïa ki.

Hangne la ong ba U Blei ula khot kyrteng ‘Adam’ ym tang ïa u shynrang hynrei ïa ka kynthei ruh. Ngi tip ba ka kyrteng kaba shimet jong u shynrang ka long “U Adam’ bad ka jong ka kynthei ka long “Ka Im” (Jenesis 2:19; 3:20), hynrei ha Jenesis 5:2 ka kyrteng jong u Adam bad ka Im ka dei lang ‘Adam’ kaba mut ‘u briew lane u bynriew’. U Blei u khot ïa ki ‘Adam’ namar ba ki dei ki briew, ka jinglong tynrai jong ki dei ka jinglong-briew ym ka jinglong-blei lane ka jinglong-angel.

• Ka kyrdan bad ka jinglong (character):

Jenesis 17:5 Bad yn ym khot kyrteng shuh U Abram ïa me; hynrei ka kyrteng jong me kan long U Abraham; naba nga la pynlong ïa me u kpa ïa ki jaid bynriew babun byllien.

‘Abraham’ kamut ‘u kpa jong ki jaid bynriew babun byllien’. Ka kyrteng jong u Abram la pynkylla sha ka kyrteng Abraham namar ba U Blei u la pynlong ϊa u kum u kpa jong ki jaid bynriew babun byllien. Kumta ka kyrteng ka ieng ïa ka jinglong.

• Ka bor lane ka iktiar (authority):

Ki Kam ki Apostol 4:7 Te haba ki la pynieng ϊa ki hapdeng, ki la kylli, Da ka bor aiu, lane da ka kyrteng aiu, phi la leh ϊa kane?

Ka kyrteng ka ieng ruh ϊa ka bor lane ka iktiar. U Jisu u don ϊa ka iktiar jong U Blei. Bad haba U kren ngi dei ban pdiang ϊa ki ktien jong U kumba ngi pdiang ϊa ki ktien U Blei. Bad hangno hangno ba U don u mihkhmat ϊa U Blei. Bad baroh ki dei ban burom ϊa U kumba burom ϊa U Kpa. (Pule Ioannis 5:23; Philipi 2:9-11)

Namarkata haba ong ba U Jisu u ïoh pateng ïa ka kyrteng jong U Kpa, kamut ba u ïohpateng ïa ka jinglong (character), ka jinglong tynrai (nature), bad ka iktiar lane ka bor jong U Kpa.

13. Ka kyrteng aiu kaba U Khrist u don ha bneng ha shuwa ba un wan sha pyrthei?

Jingpynpaw 12:7 Bad ka thma ka la long ha bneng: U Mikhal bad ki angel jong u ki la ïaleh thma ïa uta u ïakjakor; te uta u ïakjakor ruh bad ki angel jong u ki la ïaleh thma.

‘Mikhal’ kamut ‘Uta uba long kum U Blei’. Dei tang U Khun U Blei uba long kum U Blei.

Ka la long ka jingsngewthuh bakla ban pyrkhat ba ka kyrteng Mikhal ka pynlong ïa U Khrist tang kum u angel ba la shu thaw. Kane kam lah ban long, namar U Khrist u long U Khun U Blei, bad kumta u Syiem jong ka bneng. U long U Nongïalam bad U Rangbah duh jong ki angel baroh (u long U Angel rangbah). U long U Syiem jong ki angel, bad U Syiem jong ki briew ha pyrthei. (Daniel 12:1; Judah 9:1; I Thessaloni 4:16).

14. Mano ba long ‘U Syiem’ lane ‘U Nongïalam bakhraw’ jong ka bneng?

Daniel 10:21 Hynrei ngan ïathuh ha me ïaei ba la thoh ha ka jingthoh jong ka jingshisha: bad ym don ba ïaineh bad nga pyrshah ïa kine, hynrei tang U Meikhal u syiem jong phi.

Daniel 12:1 Te ha kata ka por un ieng U Meikhal, uta u rangbah bakhraw uba ieng na ka bynta ki khun ki briew jong me: bad kan long ka por kaba jynjar, kat kata ym shym la don naduh ba la long ka jaid bynriew haduh kata ka por: bad ha kata ka por yn pynim ïa ki briew jong me, ïa kat uban shem ba la thoh ha kata ka kitab.

U Khun jong U Blei u la long ‘U Syiem’ bad ‘U Rangbah bakhraw’ jong ka kynhun bah ha bneng.

15. Mano ba ïoh bynta ha ka khet jong U Nongsynshar Bahakhlieh tam eh jong ki bneng salonsar?

Hebru 8:1 Te shaphang kine kiei kiei ïa kiba ngi kren kaba kongsan ka long kane: Ngi don U Rangbah lyngdoh kat Uta, uba la shong sha ka kti kamon ka khet Uba khraw tam ha ki bneng.

Hebru 12:2 Da kaba khmih sha U Jisu U Nongpynlong bad U Nongpynjanai ïa ka jingngeit long ngi, uba namar kata ka jingkmen ïa kaba la buh ha khmat jong u, u la shah ïa ka diengphna, u da ibein ïa ka jinglehrain, bad u la shong ha ka kti kamon ka khet U Blei.

Jingpynpaw 3:21 Uta uba jop, ngan ai ha u ban shong lem bad nga halor ka khet jong nga, kumba nga ruh nga la jop, bad nga la shong lem bad U Kpa jong nga halor ka khet jong u.

Jingpynpaw 22:1 Bad u la pyni ha nga ïa ka wah basngur ka um ka jingim, kaba phyrnai kum u mawlein, kaba mih noh na ka khet U Blei bad ka jong Uta U Khun langbrot, hapdeng kata ka lynti bah jong ka.

U Khun jong U Blei u la ïoh bynta ha ka khet jong U Kpa, U Nongsynshar Bahakhlieh tam eh. (Pule ruh na Ki Kam 2:30; Jingpynpaw 22:3). Ka khet ka long jong U Blei bad ka long ruh jong U Khrist, U Khun U Blei. (Jingpynpaw 4:2; 5:13; 7:10; Ioannis 16:15).

16. Hato U Jisu u long uba kynja–blei, uba bitdor ban ïoh ïa ka jingïaroh bad ka jingmane?

Hebru 1:8,6 Hynrei shaphang uta U Khun u ong; Ka khet jong me, Ah Blei, ka long sha ki bymjukut ki bymjukut; bad u dieng synshar ka hima jong me u long u dieng synshar ka jinglehhok. (6) Bad mynba u wallam ïa Uba la kha nyngkong sha ka pyrthei, u ong; Bad to ai ba ki angel U Blei baroh kin ïamane ïa u.

U Jisu u ïohpateng ïa ka kyrteng U Kpa. U long U Blei ha ka jinglong. Kumba long u briew uba don la u khun, u khun jong u ruh un long u briew hi te ym u mrad. U Kpa u khot ïa U Khun “Ah Blei” bad U hukum ϊa ki angel baroh ba kin ïa mane ïa U Khun.

Kolossai 2:9;1:19 Naba ha u kata ka jingdap baroh jong ka jinglong Blei ka shong tylli. Naba u Kpa u la sngewbha eh ba ka jingdap baroh kan shong tylli ha u.

Ka jingdap baroh jong ka jinglong Blei ka shong tylli ha U Khun. U long uba kynja blei ha kaba pura namar U Kpa jong U u long U Blei.

Ioannis 5:23 Ba baroh kin burom ïa U Khun kumjuh kumba ki burom ïa U Kpa. Uta ubym burom ïa U Khun, um burom ïa U Kpa uba la phah ïa u.

Ngi burom bad mane ïa U Khun kumjuh kumba ïa U Kpa. Baroh ar ki long kiba kynja-blei ha ka jinglong. Ngi ai ka burom kaba khraw ha U Blei haba ngi burom bad sheptieng burom ïa U Khun jong U.

17. Hato U Kpa bad U Khun ki la long marryngkat?

Philipi 2:6 Uba haba u long ha ka dur U Blei, um shym la niew eh ïa ka ban bat ban long marryngkat bad U Blei.

U Jisu u long marryngkat bad U Blei ha ka bor, ha ka jinglong-blei, ha ka burom bad ha ka jinglong bad U long uba dei hok ban ïoh ïa ka jingmane na ki jingthaw baroh kumba ïoh U Kpa. Jingkylli – Kane ka jinglong marryngkat jong U Jisu bad U Kpa ka shong tynrai ha kaei? Ha kiwei pat ki kyntien, kaei kaba pynlong ïa U Jisu ba un long marryngkat bad U Blei? (Ïa ka jubab jong kane ka jingkylli phi lah ban shem ha ka jingkylli-28). Shuh shuh, ka Baibl ka pynpaw ha ngi ba U Jisu bad U Blei ki ϊa long kawei lane shitylli.

Ioannis 10:30 Ma nga bad uta U Kpa ngi ϊalong shitylli.

U Jisu u la long shitylli bad U Kpa bymjukut – shitylli ha ka jinglong-tynrai, ha ka jinglong, ha ka jingthmu – Uba tang ma U hi u longryngïeng ha ki bneng salonsar uba la lah ban rung sha baroh ki jingïapyrkhat bad ki jingthmu jong U Blei.

18. Katno ngut kiba ϊashim bynta ha ‘ka jingϊapyrkhat ka jingsuk’?

Sekharaiah 6:13 Bad ka jingϊapyrkhat ka jingsuk kan long hapdeng jong ki baroh ar.

Don tang ar ngut – U Kpa bad U Khun, kiba la ïashim bynta ha kane ‘ka jingϊapyrkhat ka jingsuk’ lane ‘ka jutang jong ka jingpynϊasuk’ ϊa kaba la pynlong naduh shuwa ban thaw ϊa ka pyrthei na ka bynta ka jingpynim ϊa u khun bynriew ba la hap.

19. Balei U Jisu u lah ban map ϊa ki pop jong ngi?

Loukas 5:20-25 Haba u la ϊohi te ϊa ka jingngeit jong ki, u la ong ha u, Ko briew, la map noh ϊa me ϊa ki pop jong me. Ki nongthoh bad ki Pharisi ki la ϊasdang ban ϊapyrkhat te, ki da ong, Uei une uba kren ϊa ki jingkren bein Blei? Uei ba lah ban map noh ϊa ki pop, hynrei tang U Blei hi? Hynrei U Jisu ba u da tip biang ϊa ki jingpyrkhat jong ki, u la ϊathuh bad u la ong ha ki, Phi ϊapyrkhat aiu ha la ki dohnud? Kano kaba kham jem ban ong, La map noh ϊa me ϊa ki pop jong me; lane ban ong, To ieng, to ϊaid ruh? Hynrei ba phin ϊoh tip ba U Khun u briew u don bor ha ka khyndew ban map ϊa ki pop (u la ong ha uta uba pang ϊap shiliang), Nga ong ha me, To ieng, to bah noh ϊa la ka jingthiah, to khie leit noh ruh sha la iing. Te kumne kumne ruh haba u la ieng joit ha khmat jong ki, bad ba u la bah noh ϊa kata ha kaba u la thiah, u la leit noh sha la iing, da kaba ϊaroh ϊa U Blei.

Ka long kaba shisha ba dei tang U Blei lane U Kynja-blei uba lah ban map ϊa ki pop. Ba U Jisu un long U Kynja-blei u hap ban long U Blei lane U Khun jong U Blei. Ka jingphla jong U Jisu bad jong U Kpa jong U ka long ba U long U Khun jong U Blei. Ha kane ka jingjia U Jisu u kwah ban pynsngewthuh ha ki ba U Khun u briew u don ϊa ka jinglong-blei kaba pura bad namar kata ka daw u don ϊa ka bor ban map ϊa ki pop. Ym don u nongϊathuhlypa, u nongrah khubor, u lyngdoh, u nonghikai, u angel, wat u khun ba la kha da ka kambah - uba don ϊa ka bor ban map bad pynkhuid ϊa ngi na ka pop. Dei tang U Khun ba la kha marwei jong U Blei hi uba lah ban leh ϊa kane ka kam.

20.Balei tang U Jisu uba lah ban pynpaw janai ϊa U Kpa ha ngi?

Ioannis 1:18 Ym don mano mano ruh ba la ïohi ïa U Blei mynno mynno ruh; uta U Khun ba la kha marwei, uba long ha ka shadem U Kpa, u hi u la pynpaw ïa u.

Mathaios 11:27 Kiei kiei baroh la ai ha nga na U Kpa jong nga: ym don ruh uba ithuh ϊa U Khun, hynrei tang U Kpa; lymne uba ithuh ϊa U Kpa, hynrei tang U Khun bad uta ha uba uta U Khun u mon ban pynpaw ϊa u.

Ka jingthmu bakongsan eh jong U Jisu haba ula wan na bneng sha kane ka pyrthei ka long ban pynithuh ha ngi ϊa U Kpa (1 Ioannis 5:20), namar dei tang U Jisu uba la ϊohi bad ithuh khambha ϊa U Kpa. Dei tang U Jisu uba lah ban pyndep ϊa kane ka kam namar ba u long shitylli bad U Kpa.

Ioannis 14:8,9 U Philip u ong ha u, Ko Trai, to pyni ϊa uta U Kpa ha ngi, te ka biang ϊa ngi. U Jisu u ϊathuh ha u, Nga la long slem katta katta bad phi, bad mem pat la ithuh ϊa nga, ko Philip? jar uba la ϊohi ϊa nga, u la ϊohi ϊa uta U Kpa; kumno me ong ma me te, To pyni ϊa uta U Kpa ha ngi?

U Jisu Khrist ha kane ka jingϊakren U khlem mut ban ong ba U long uta U Kpa namar ym pat don mano mano ba la ϊohi ϊa U Blei U Kpa mynno mynno ruh (Ioannis 1:18). Kaei kaba U Jisu u mut ban ong ka long ba lada ki la ϊohi ϊa ka jinglong jong U ki la ϊohi ϊa ka jinglong jong U Kpa, namar dei tang ma U uba long ha ka dur ka jinglong tynrai jong U Kpa. Kine ki kyntien, “jar uba la ϊohi ϊa nga, u la ϊohi ϊa uta U Kpa” ki pyni ba dei tang U Jisu uba lah ban pynpaw janai ϊa U Kpa. Shisha, dei tang U Jisu uba la pynpaw ϊa ka jingieit, ka jingaiei, ka jingisynei bad ka jingmap-ei jong U Blei ha ngi ki briew kiba pop, kum kata kaba U la pynpaw ha ka diengphna.

21. Hato don Arngut ki Blei – U Blei U Kpa bad U Jisu Khrist?

Kumba ngi la ïa pule lyngba shibun ki dkhot, ka Baibl ka pynskhem ba don ar ngut ki longrynieng kiba kynja-blei kiba don ha ki ïa ka jinglong-blei kaba ïaryngkat bad kiba dei hok ban ïoh ïa ka jingmane na ki jingthaw baroh. Hynrei kane ka jingshisha kam pyndam noh ïa ka jingshisha bakhraw ba don tang uwei U Blei ha ka bneng bad ka pyrthei salonsar baroh kawei.

Ioannis 17:3 Kane te ka long ka jingim bymjukut, ba kin ϊoh ithuh ïa me U Blei uba shisha tang ma me hi, bad ϊa U Jisu Khrist, ϊa uba me la phah.

U Jisu haba u kren sha U Kpa u ong ba dei tang ma U uba long “U Blei uba shisha”. Ki apostol jong U ruh ki hikai kumjuh.

1 Korinth 8:6 Hynrei ϊa ngi don tang uwei U Blei U Kpa, na uba long kiei kiei baroh, bad ma ngi ha u; bad uwei U Trai uba U Jisu Khrist, da uba long kiei kiei baroh, bad ma ngi da u.

Watla U Jisu u don ïa ka jinglong-blei kaba pura ha U, ka Baibl kam ju hikai ba U long uta “uwei U Blei jong ka Baibl”. U Paul u pynshai ba dei tang ‘U Kpa’ jong U Jisu uba long uta uwei U Blei jong ki Khristan. U Kpa u dei uwei U Blei namar ba dei tang ma U uba long U Tynrai bah bad uba halor duh ïa kiei kiei baroh. U Paul u pynshong nongrim ïa ka jinglong-wei-blei jong U Kpa ha ka jinglong tynrai bad jinglong halor duh jong U. Dei namar kane ka daw ba ka Baibl kam ju hikai ba don ar ngut ki Blei, namar lada ong ba don ar ngut ki Blei ka lah ban pynsngewthuh bakla ϊa ki briew, namar ka long kumba ong –‘dang don sa uwei pat U Blei uba long U Tynrai kum U Kpa’. Hynrei kane kam lah ban long namar ba ka Ktien jong U Blei hi ka hikai ba don tang uwei U Tynrai uba long U Blei bad U Kpa ïa baroh, kynthup ïa U Khrist ruh (Pule ϊa ka lynnong -3).

Ephesos 4:6 Uwei U Blei bad U Kpa ϊa baroh, uba halor baroh, bad lyngba ϊa baroh, bad ha baroh.

Kane ka kyntien “baroh” ba la kren ha ka dkhot kam kynthup tang ïa ngi hynrei ïa U Jisu ruh. Namar U Blei U Kpa u dei lang U Blei jong U Jisu bad U Blei jong ngi ruh bad U Kpa jong U Jisu bad U Kpa jong ngi ruh (Ioannis 20:17). Ïa ka jinglong-wei-blei jong U Kpa lah ban shai ruh ha kane ka rukom - ba nalor jong U Jisu dang don Blei lane uba kham halor ban ïa U, kata dei U Kpa (Mathaios 27:46; Ioannis 10:29; Ioannis 14:28; 1 Korinth 11:3) hynrei nalor jong U Kpa ym don Blei shuh namar U long tang ma u U Tynrai bad uba halor duh ïa kiei kiei baroh. (Isaiah 44:6; 1 Korinth 8:4-6)

Isaiah 44:6 Kumne u ong U Trai (Jehobah-U Kpa), U Syiem U Israel, bad u nongsiewspah jong u U Trai ki paid: Nga nga long uba nyngkong, bad nga nga long uba khadduh; bad nalor jong nga ym don Blei shuh.

Ban ong ba don “ar ngut ki Blei” ka lah ban pynsngewthuh bakla ϊa kiba bun kiba ngeit ha uwei U Blei, ka daw kam dei namar ba U Jisu um don ïa ka jinglong-blei hynrei ka dei namar ba ka lah ban pynduh pyndam ïa ka jinglong tynrai bad jinglong halor duh jong U Kpa. La jar katta ruh, kam dei ka pop ban ong kumta, ka shong ha ka jingsngewthuh jong phi kumno phi pyndonkam ϊa ki kyntien. Hynrei khnang ban pyllait ϊa kiba bun na ka jingsngewthuh bakla ngi lah ban ong noh ba don “ar ngut ki longblei” lane “ar ngut ki kynja-blei” namar ka Baibl hi ka hikai ba don tang ar ngut ki kynja-baim (beings) lane ki longryngieng (persons) ha ka bneng salonsar baroh kiba don ïa ka jinglong-blei (divinity), bad kita dei U Blei U Kpa bad U Jisu U Khun jong U (Ioannis 1:1).

Ka long kaba donkam ban tip ba ka kyntien ‘blei’ ka don katto katne ki jingmut bad ki rukom pyndonkam bapher bapher. Ha ka Baibl, ϊa ka kyntien ‘blei’ la pyndonkam bunsien ban kdew ϊa ‘u briew’, ban pyni ϊa ka jinglong bakham khraw bad bakham donburom ban ϊa ki jingthaw baroh jong ka pyrthei. (Pule Eksodos 7:1; Salm 82:6; Ioannis 10:34). Te ynda ϊa ka kyntien ‘blei’ la pyndonkam katkum kane ka jingsngewthuh, ki don da ki spah bad ki phew hajar ngut ki blei.

Ngi shem ruh ba ϊa ka kyntien ‘blei’ ha ka Baibl la pyndonkam ban kdew ϊa uno uno u longrynieng uba kham halor ban ϊa u briew, kum ‘ki angel’. (Pule Salm 8:5; Hebru 2:7). Ynda ϊa ka kyntien ‘blei’ la pyndonkam ha kane ka rukom, ki don da ki phew hajar bad ki phew hajar ngut ki blei.

Ynda ϊa ka kyntien ‘blei’ ha ka Baibl la pyndonkam ha ka jingsngewthuh kaba kham paw, ban kdew ϊa uno uno uba ba don ϊa ka jinglongblei, te kumta, ki don ar ngut ki longrynieng kiba long ki kynja-blei – U Blei U Kpa bad U Jisu Khrist. U Kpa bad U Khun ki long kiba marryngkat ha ka jinglongblei bad kiba dei hok ban ϊoh ϊa ka burom bad ϊa ka jingmane na ki jingthaw baroh. (Phi 2:6; Ioan 17:3; Heb 1:8; Ioan 5:23; Heb 1:5-6). Ka jinglongblei ka don ha U Kpa bad U la ai ha U Khun da ka jingϊohpateng. (Kol 2:9; 1:9; Ioan 5:26; Heb 1:4).

Bad ynda haba ϊa ka kyntien ‘blei’ ha ka Baibl la pyndonkam ha ka jingsngewthuh kaba khlem kyndon, ban kdew ϊa Uta U Tynrai bah bad Ubym don jingsdang, Uba shongdap ϊa ka bymjukut bad U Kpa bakhraw jong kiei kiei baroh, te kumta, don tang Uwei U Blei –U Kpa. Dei tang U Kpa uba long U Blei ha kane ka rukom. (Ioan 17:3; Mark 12:29; 1 Kor 8:4-6; 1 Tim 2:5; Eph 4:6). U Jisu um ju kam ba u long U Blei ha kane ka rukom, watla U kam ba u don ϊa ka jinglongblei. U Jisu um long U Tynrai bah jong kiei kiei baroh. U Jisu hi u mih na U Kpa. (Ioannis 16:27). U Jisu u long U Khun jong U Blei.

22. Hato don Arngut ki Trai – U Blei U Kpa bad U Jisu Khrist?

Salm 110:1 U Trai u la ong ha U Trai jong nga, To shong ha ka kti kamon jong nga, tadynda ngan pynlong ϊa ki nongshun jong me ka jingiuh kjat ϊa me.

U Dabid u ϊathuh ha ngi ba don ar ngut ki Trai kiba kynja-blei. Une U Trai uba nyngkong ngi sngewthuh ba u long ‘U Blei U Kpa’ namar u long U Nongaihukum bakhraw, bad une U Trai uba ar pat u long ‘U Khun jong U Blei’, uba shong ha ka kti kamon jong U Blei. (Pule na Mathaios 22:41-46). U Kpa u long U Trai bad U Jisu Khrist ruh u long U Trai. (Pule ruh na Mathaios 11:25; Jingpynpaw 11:15; Philipi 2:11).

Markos 12:29 U Jisu ula ϊathuh te ha u, kaba kongsan na ki hukum baroh long, Sngew, Ah Israel, U Trai uba U Blei jong ngi u long uwei U Trai. (Deut 6:4)

Hynrei U Kpa u long ‘uwei U Trai’ namar kiei kiei baroh ki long ki jong U. Ha kiwei pat ki kyntien, ngi lah ban ong ba kiei kiei baroh ki mih, ki sdang bad ki long na U Kpa namar khlem ma U kan ym long kaei kaei ruh. Wat U Khrist ruh u long u jong U Kpa. Ka Baibl ka ong, “ma phi ki jong U Khrist; bad U Khrist, u jong U Blei.” (1 Korinth 3:23). Hynrei kane ka jingshisha kam shym la pyndam noh ϊa kawei pat ka jingshisha ba U Jisu u long “U Trai lane U Nongϊohpateng ϊa kiei kiei baroh.” (Hebru 1:2).

Ioannis 16:15 Kiei kiei baroh katba U Kpa u don ki long ki jong nga: namar kata nga la ong, ba un shim na ka jong nga, bad un pynpaw ha phi.

Hynrei katkum ka jingbatai jong U Paul ha 1 Korinth 8:6 i kumba don tang uwei U Trai – U Jisu Khrist. Kumno kane ka lah ban long?

1 Korinth 8:6 Hynrei ϊa ngi don tang uwei U Blei U Kpa, na uba long kiei kiei baroh, bad ma ngi ha u; bad uwei U Trai uba U Jisu Khrist, da uba long kiei kiei baroh, bad ma ngi da u.

Ngi lah dep peit ϊa ka jingmut jong ka bynta banyngkong jong kane ka dkhot kaba kren shaphang uwei U Blei, mynta ngin ϊa peit sa ϊa ka bynta kaba ar, kaba kren shaphang uwei U Trai. Ka long ruh kaba donkam ban buh jingkynmaw ba U Kpa u long uwei U Trai jong kiei kiei baroh. Mynta pat ngin ϊa peit balei U Paul u ong ba U Jisu u long Uta ‘uwei U Trai’. Ha kano ka rukom?

Nyngkong eh ngi donkam ban sngewthuh ba ha 1 Korinth 8:6 U Paul u kwah ban pynleit jingmut halor ar tylli kiei kiei – kaba nyngkong, ka long ba don tang kawei ‘ka tynrai’, bad kaba ar, ka long ba don tang kawei ‘ka lynti’. U Kpa u long U Tynrai (“NA uba long kiei kiei baroh”) bad U Khun u long U Lynti (“DA uba long kiei kiei baroh”). Ngi ϊohi ϊa kane ka jingshisha ha ka jingϊathuhkhana jong ka jingpynlong, U Kpa u long u tynrai hynrei U Jisu u long u rangbah nongtei uba pyntreikam ϊa ka mon jong U Kpa. “U BLEI uba la thaw ϊa kiei kiei baroh DA U Jisu Khrist.” (Ephesos 3:9 KJV). “U Kpa u ieit ϊa U Khun, bad u la ai ϊa kiei kiei baroh ha ka kti jong u.” (Ioannis 3:35). U Jisu u ong, “La ai ha nga ka bor baroh ha bneng bad ha ka khyndew.” (Mathaios 28:18). Dei tang U Trai Jisu Khrist uba la ϊohpateng ϊa kiei kiei baroh na U Kpa. Hynrei U Jisu u la pdiang na U Kpa ban ϊasam pat sha ki jingthaw baieit jong U. U long shisha kata ka kawei ka lynti da kaba ngi ϊohpdiang ϊa ka jingaiei jong U Blei, bad kata ka lynti da kaba ngi ϊoh ban wan sha U Kpa da ka jingngeit. Te kumta ngi ϊohi shai ba U Paul ha 1 Korinth 8:6 U khlem don jingmut ban kren shaphang katno ngut ki Kynja-blei bad katno ngut ki Trai hynrei shaphang katno tylli ki tynrai bad katno tylli ki lynti. Ka Baibl ka ϊathuh ha ngi ba don tang kawei ka tynrai bah – U Kpa, bad kawei ka lynti – U Jisu Khrist. Katba U Kpa u long U Trai jong kiei kiei baroh, ϊa kata ka jinglong-trai la ai ruh ha U Khun. Namar ba U Jisu u long U Khun bad U Nongmihkhmat jong U Kpa, ngi lah ban khot ϊa U da kajuh ka kyrteng jong U Kpa.

23. Hato ki synran ki ithuh shisha ϊa U Jisu ba U long uei?

Ioannis 1:34 Te nga (U Ioannis nongpynbaptis) la ϊohi, bad nga la phla ba une u long U Khun U Blei.

Ioannis 1:49 U Nathanael u la ϊathuh bad u la ong ha u, Ko Rabbi, me long U Khun U Blei, me me long U Syiem jong U Israel!

Mathaios 16:15,16 U la ong ha ki, phi te phi ong ba nga long uei? U Simon Petros u la ïathuh bad u la ong, Me long U Khrist, U Khun U Blei baim.

U Petros hangne u phalang ïa ka jingngeit jong ki 12 ngut ki synran, ki tip ba U Jisu u long U Khun jong U Blei baim.

Mathaios 14:33 Te kita kiba ha kata ka lieng ki la mane dem ïa u, ki ïa ong, shisha me uba U Khun U Blei.

Ioannis 11:27 Ka (Ka Martha) la ïathuh ha u, Hooid, Ko Trai, nga la ngeit ba me me long U Khrist, U Khun U Blei, uban sa wan sha ka pyrthei.

Ki Kam ki Apostol 8:37 Te U Philip u la ong, Lada me ngeit na la ka dohnud baroh, me lah, U (U Iunukh) la ϊathuh bad u la ong, Nga ngeit ba U Jisu Khrist u long U Khun U Blei.

2 Timothi 1:12 Namar nga (U Paul) la ithuh ϊa uta ha uba nga ngeit, bad nga ngeit skhem ba u long uba lah ban da ϊa kata kaba nga la aiti ha u hamar kata ka sngi.

24. Kaei ka jingϊalap banyngkong eh jong U Paul hadien ka jingkylla-kaba-mut bad kaei ka jingthmu jong ka jingϊalap jong u ha baroh shilynter ka jingim jong u?

Ki Kam Ki Apostol 9:20 Te kumne kumne ruh u [Paul] la ïalap ïa U Khrist ha ki synagog, ba u long U Khun U Blei.

1 Korinth 2:2 Namar nga la kut jingmut ban ym tip ei ei ruh hapdeng jong phi, hynrei tang U Jisu Khrist, bad ϊa u ruh ba la sahnarphna.

Ka jingtip ϊa U Jisu Khrist ka la long ka jingthmu jong ka jingϊalap U Paul bad jong ngi ruh. U Paul u sngewthuh ba ka jingithuh ϊa U Blei bad ϊa U Jisu Khrist ka long kaba kongsan eh namar ka long ka jingim bymjukut. (Ioannis 17:3)

25. Kaei ka jingsngewthuh jong ki Jiw shaphang uta ‘U Khrist, uban sa wan sha ka pyrthei’?

Mathaios 16:16 U Simon Petros u la ïathuh bad u la ong, Me long U Khrist, U Khun U Blei baim.

Mathaios 26:63-64 Hynrei U Jisu u la shu sngap. Te u rangbah lyngdoh u da ïathuh u la ong ha u, Nga pynsmai ïa me ha u Blei U baim, ba men ïathuh ha ngi, la me long uba U Khrist, U Khun U Blei! U Jisu u la ong ha u, Me la ong.

Ioannis 11:27 Ka la ïathuh ha u, Hooid, Ko Trai, nga la ngeit ba me me long U Khrist, U Khun U Blei, uban sa wan sha ka pyrthei.

Ka la ju long barobor ka jingngeit jong ki Jiw jong ka spah snem banyngkong ba U Khrist u long U Khun jong U Blei, Uta uba long marryngkat bad U Blei ha kaba ϊadei bad ka jinglongblei. (Pule ruh na Ioannis 20:31; Loukas 4:41). Kane kam long ka jinghikai kaba thymmai ha ki. Hynrei ka jingeh jong kiba bun ki Jiw ka long ba ki kyntait ϊa U Jisu uba na Nasaret ba u long Uta U Khrist, U Khun U Blei. Hooid, ki ngeit ba don Uta U Khrist, U Khun U Blei hynrei katkum ka jingbishar jong ki kim lah ban pdiang ϊa U Jisu ba u long Uta U Khrist, uban sa wan sha ka pyrthei.

26. Balei ki synran pat ki pdiang ϊa U Jisu kum uta ‘U Khrist, uban san wan sha ka pyrthei’?

Ioannis 1:14 Uta U Ktien te u la kynja doh, bad u la shong sah hapdeng jong ngi; bad ngi la ϊoh khmih shain ϊa ka burom jong u, ka burom kaba da kat ka jong uba la kha marwei na U Kpa, ba la dap da ka jingaiei bad ka jingshisha.

2 Petros 1:16-18 Namar ngim shym la bud noh ϊa ki puriskam kai ba la thaw nang sianti, mynba ngi la pyntip ha phi ϊa ka bor bad ϊa ka jingwan U Trai jong ngi U Jisu Khrist, hynrei ngi la ϊoh long ki nongϊohi ϊa kata ka jinglong burom jong u. Namar u la pdiang na U Blei uba U Kpa ϊa ka jinglong burom bad ϊa ka jingpyndon burom, mynba la wan kat kane ka ktien ha u na kata ka burom batyngshain eh: Une u long u khun jong nga uba ieit ha uba nga sngewbha eh. Te ϊa kane ka ktien ngi la ϊohsngew ma ngi ba ka da wan na bneng, mynba ngi ϊadon lem bad u ha uta u lum bakyntang. (Pule Mathaios 17:1-5)

Ki synran ki la pdiang ϊa U Jisu uba na Nasaret kum U Khrist, U Khun U Blei namar ki la ϊohi ha U Jisu ϊa ka burom kaba da kat ka burom ka jong U Khun ba la kha marwei jong U Blei. Ki la ϊohi ϊa ka dak kaba shisha ba U Jisu u long U Khun U Blei. Ki la ϊohi ϊa U kum Uta uba long kum U Blei. Ki la ϊohi ha U ϊa ka jinglong U Blei kum Uta uba bha, uba hok, uba khlem pop, uba isynei, uba aiei bad uba dap da ka jingieit. Lada ngim pat ïohi ïa ka burom jong U Khun U Blei, to ngin kyrpad na U Blei ban ai ha ngi ïa ka lad ban ïohi. Katno kan long ka jingkyrkhu bah lada ngi sngewthuh shisha ïa ka jinglong Khun bakynja-blei jong U Jisu. Ynda ngi la ïohi bad sngewthuh ïa ka bor bad ka burom jong U Khun U Blei hangta ngin sa nang kumno ban burom ïa U kumba ngi burom ïa U Kpa.

27. Hato u soitan bad ki ksuid ki tip ba U Jisu u long uei?

Loukas 4:3 U soitan u la ong te ha u, Lada me long U Khun U Blei to ong ha une u maw ba un long kpu.

Kumno u soitan u tip ba U Jisu u long u Khun U Blei? U tip ïa kane na bneng, shwa ka jinghap jong U. Bad ha ka ri khlaw u soitan u aireng bad tynjuh ïa U Jisu haduh arsien halor kane ka jingshisha.

Loukas 8:28 Te haba u (uba shong ksuid) la ïohi ïa U Jisu, u la kyang, bad u la dem khrup ha khmat jong u, bad u la ong da ka ktien ba jam. Nga donkam aiu bad me, Jisu, Me U Khun U Blei U Bahakhlieh tam eh? Me nga kyrpad ïa me, wat pynshitom ïa nga!

Markos 3:11 Ki mynsiem bymman ruh, haba ki la ϊohi ϊa u, ki la dem khrup ha khmat jong u, bad ki la ϊapyrta, ki da ong, Me long U Khun U Blei!

Markos 5:7 Bad u la lynniar da ka ktien ba jam bad u la ong, Me donkam aiu bad nga, Ko Jisu, U Khun U Blei U Bahakhlieh tam eh? Nga pynsmai ïa me da U Blei, ba men ym pynshitom ïa nga.

Loukas 4:41 Ki ksuid ruh de ki la mih noh na kiba bun, ki da pyrta jam, ki da ong ruh, Me long U Khrist U Khun U Blei.

Ki ksuid lane ki angel ba la hap lang bad u Soitan, ki tip ba U Jisu u long uei, watla ki la kyntait ϊa ka iktiar jong U bad ban don ka jingϊadei bad U.

28.Balei ki Jiw ki kwah ban pynïap ïa U Khrist?

Ioannis 5:18 Namar kata te kita ki Jiw kila nang ïawad dong ïa ka ban pynïap noh ïa u, ym tang naba ula pynkhein ïa ka sabbaton, hynrei ba ula ong ruh ba U Blei u long U Kpa jong u hi, u da leh ïa lade marryngkat bad U Blei.

Ioannis 10:30-35 Ma nga bad uta U Kpa ngi ϊalong shitylli. Namar kata kita ki Jiw ki la ϊarah pat ϊa ki maw ba kin ϊoh lynthem ϊa u. U Jisu u la ϊathuh ha ki, Shibun ki jingleh babha nga la pyni ha phi na uta U Kpa jong nga; namar kano na kita ki jingleh phin sa lynthem ϊa nga? Kita ki Jiw ki la ϊathuh ha u, ki ong, Namar ka jingleh babha ngim lynthem ϊa me, hynrei namar ka jingkren bein Blei; bad naba me, uba long u briew, me pynlong U Blei ϊa lade. U Jisu u la ϊathuh ha ki, Ym shym la thoh ha ka hukum jong phi, Nga la ong, phi long ki blei? lada u khot ki blei ϊa kita ha kiba la wan ha ktien jong U Blei (kata ka jingthoh ruh kabym lah ban pyndam noh), ϊa uta ba U Kpa u la pynkyntang, bad ba u la phah sha ka pyrthei, phi phi ong, Me kren bein Blei; namar ba nga la ong, Nga long U Khun U Blei?

Mathaios 26:63-65 Hynrei U Jisu u la shu sngap. Te u rangbah lyngdoh u da ïathuh u la ong ha u, Nga pynsmai ïa me ha u Blei U baim, ba men ïathuh ha ngi, la me long uba U Khrist, U Khun U Blei! U Jisu u la ong ha u, Me la ong. Hynrei nga ong ruh ha phi, ba phin ïohi lawei ïa U Khun u briew haba u shong sha kamon ka bor baroh, bad haba u wan ha ki lyoh ka bneng. Mynkata u rangbah lyngdoh u la kad ïa la ki jain, u da ong, U la kren bein blei! Ngi dang donkam aiu pat ïa ki sakhi? ha khmih, mynta phi la ïohsngew ïa ka jingkren bein blei jong u!

U Jisu u jubab “Me la ong” kaba mut “me la ong ïa kaba dei.” Ha Markos, U Jisu u ong, “Nga long”. (Markos 14:61-62)

Ioannis 19:7 Kita ki Jiw ki la ïathuh ha u, Ngi ngi don ka hukum, bad da ka hukum jong ngi ka dei ïa u ban ïap, namar u la leh khun U Blei ïa lade.

Ka jingkren bein Blei ka dei ka pop ha kaba u briew u kam ϊa lade ba u long U Blei lane Uba kynja-blei. Ki Jiw ki kynnoh ϊa U Jisu ba u la kren bein Blei namar U kam ba U long U Khun U Blei. Ki kynnoh kumta namar ki ngeit ba U Jisu u long tang u khun u briew hynrei ym U Khrist, U Khun U Blei. Ki tip ba kum kata ka jingkam ka pynlong ïa U uba marryngkat bad U Blei. Namarkata, ka jinglong marryngkat jong U Jisu bad U Blei U Kpa ka shong ha ka jinglong khun bakynja-blei jong U Jisu. Ha kiwei pat ki kyntien, U Jisu u ïaryngkat bad U Blei namar ba u dei u khun jong U Blei, u ïohpateng ïa ka kyrteng kaba kham donburom ban ϊa ki angel. (Peit Jingkylli-17)

29.Hato ngi lah ban len ϊa ka Jinglong-Khun jong U Jisu Khrist?

Mathaios 14:33 Te kita kiba ha kata ka lieng ki la mane dem ϊa u, ki ϊa ong, Shisha me uba U Khun U Blei.

Markos 3:11 Ki mynsiem bymman ruh, haba ki la ϊohi ϊa u, ki la dem khrup ha khmat jong u, bad ki la ϊapyrta, ki da ong, Me long U Khun U Blei!

Markos 15:39 U rangbah shispah te uba ieng hajan ha pyrshah jong u, haba u ϊohi ba kumta u ai noh la ka mynsiem, u la ong, Shisha une u briew u la long U Khun U Blei.

Ka dkhot banyngkong ka dei shaphang ka jingjia mynba U Jisu u ϊaid halor ka duriaw. Kaba ar ka dei kaba la jia harud duriaw mynba U Jisu u dang hikai bad pynkhiah ϊa ki briew kiba ngat ki jingpang kordit. Bad kaba lai ka dei kaba la jia ha ka por ba U Jisu u aiti noh ϊa la ka mynsiem ha ka diengphna. Ka burom U Jisu kaba la paw ha kine ki lai tylli ki jingjia ka la pynlong ϊa kito kiba khmih ha U ban phla ba U long U Khun jong U Blei. Ka burom kaba la paw ka dei ka jinglong bakynja-blei jong U kaba long ka jingieit, ka jinglong khuid, jingjai-jai, ka jingisynei, ka jingshaniah bajanai bad ka jingpyndem lut ha ka mon jong U Blei.

Ha ka jingim jong U Jisu, ϊa ka burom jong U ym lah ban tehlakam lyngba ki por baroh, bad ki don ki por ha kaba ka jinglong-blei ka la thaba lyngba ka jinglong-briew, haduh ban pynsngapjar ϊa kito kiba kyntait ban pdiang ϊa U kum U Khun jong U Bahakhliehtam eh. Ka burom shimet jong U Khrist ka la paw ha ka dur jong ka doh.

Ioannis 1:14 Uta U Ktien te u la kynja doh, bad u la shong sah hapdeng jong ngi; bad ngi la ϊoh khmih shain ϊa ka burom jong u, ka burom kaba da kat ka jong uba la kha marwei na U Kpa, ba la dap da ka jingaiei bad ka jingshisha.

Ka jingshisha, la la tap ϊa ka da ka jingkah jong ka jinglehrit, ka kren ha ka dohnud baroh da ka sakhi kabym lah bakla shuh. Kane ka la pynlong ϊa U Jisu ban ong, “Phi ithuh te ϊa nga” (Ioannis 7:28). Ha kiwei pat ki kyntien, U Jisu um da donkam eh ban da ïathuh ha ki briew ba U long uei, namar ki briew kin sa ithuh hi ba U long uei lada kin shu khmih ha ka burom jong U. Ïa ki briew bad ki ksuid la pynbor lane pynkohnguh ϊa ki, da ka jingtyngshain noh ka burom jong U, ban phla, “Shisha une u briew u la long U Khun U Blei.” Baroh kiba la sakhi, kin ym lah ban len ϊa ka burom jong U Jisu kum U Khun ba la kha marwei jong U Kpa. Hooid, ki lah ban kyntait ban pdiang ϊa U, hooid, ki lah ban len ha ka rmiang shyntur jong ki hynrei ynda ki la ϊohi ϊa ka burom jong U kin ym lah ban len ha ka dohnuh.

Ha kawei ka sngi, U Trai Jisu Un sa pynpaw biang ϊa ka burom jong U, bad ha kata ka sngi baroh kin sa phla ba U long shisha U Khun jong U Blei. Ynda U Jisu un wan pat ha ka jingwan arsien jong U kito kiba la kyntait ϊa U kin ym lah shuh ban len pyrshah ϊa U namar un wan da “ka bor bad ka burom bakhraw” (Mathaios 24:30), bad kin ym banse ban phla ba U long U Trai ki trai bad U Syiem ki syiem. Khnang ban pyndep ϊa kata kaba la thoh, “ba ha kata ka kyrteng U Jisu ka khohsiew baroh kan ϊoh demkhrup, ki jong kiba ha ki bneng bad ki jong kiba ha ka khyndew bad ki jong kiba hapoh ka khyndew keiñ, bad ba u thylliej baroh un ϊoh phla shynna ba U Jisu Khrist u long U Trai, ϊa kaban pyndon burom ϊa U Blei uba U Kpa.” (Philipi 2:10,11). Ko ki para bad ki hynmen jong nga, wat ai ngin long shibynta bad kito kiba len ϊa U mynta bad kiban phla ϊa U Khrist tang ha ka jingbym banse ynda la kut lad kut lynti. Ka Baibl ka ϊathuh ha ngi ba kine kin sa ϊalynniar lympat namar ka jingbabe bad ka jingsheptieng kabym lah pynbha shuh, ynda haba kin ϊohi ϊa U Khun U Blei ba U wan ha ki lyoh jong ka bneng (Jingpynpaw 1:7). Hato ngin ϊa ap haduh ka jingwan U Jisu ban pdiang ϊa ka jingshisha jong U? Hato ngin dang nud ban kyntait ϊa U Khun jong U Blei haba kat kine sakhi ngi la ϊoh na ka ktien U Blei?

30.La khot kumno ϊa kito kiba pyrshang ban len ϊa U Khun?

I Ioannis 2:22,23 Uei long uta uba lamler, lymda dei uta uba len noh ba U Jisu u long uta U Khrist? Une u long uta u nongïaleh pyrshah ïa U Khrist, uta uba len noh ïa U Kpa bad ïa U Khun. Uwei pa uwei baroh uba len noh ïa U Khun um don ruh ïa uta U Kpa; uta uba phla ïa U Khun, u don uta u kpa ruh.

Uba lamler hi dei tang u briew uba la tip bad sngewthuh ϊa ka jingshisha hynrei u len pat ha khmat kiwei. Lada ngi len ba U Jisu u long U Khun ynda ngi la ϊohi ϊa ki sakhi sabut kiba shai, ngi don ïa u mynsiem jong u Soitan bad ngi dei kita ki “nongïaleh pyrshah ïa U Khrist”. Da kaba leh kumta ngi len ruh ïa U Kpa namar lada ym don Khun ym don Kpa. U Soitan hi un ϊaleh tyngeh ban khring ϊa ngi sha ka liang jong u bad ban ϊaleh pyrshah ϊa U Khrist. U kwah ϊa ngi ban len ϊa U Khrist kum U Khun jong U Blei. Kane ka dei ka jingthmu jong u Soitan namar u isih bad bishni ϊa U Jisu ba u la ϊohpateng ka kyrteng kaba kham donburom ban ϊa u.

Ka jingshukor kaba don ha kine ki sngi jong ngi ka kham ma ban ha ka por jong ki Jiw jong ka spah snem banyngkong, ha kaba ngi la pdiang bad phla da ka rmiang shyntur ba U Jisu uba na Nasaret u long U Khun jong U Blei, hynrei ngi len pat ϊa ka tynrai jong U lane ϊa ka jingmih jong U na U Kpa. Bun ki Khristan mynta kim ngeit shuh ba U Jisu u long U Khun ba la kha marwei jong U Kpa. Kane ka long kumba kren bein pyrshah ϊa ka kyrdan bashisha jong U Jisu. Namarkata, nga maham ϊa phi ha ka kyrteng U Jisu Khrist, to sumar ba uno uno ruh un ym shukor ϊa phi.

31.Kaei kata ka sakhi kaba khraw eh shaphang ka Jinglong-Khun jong U Jisu Khrist?

Rom 1:4 Ϊa uba la pynithuh shynna ba u long U Khun U Blei da ka bor, katba kum U Mynsiem ka jingkhuid, da ka jingmihpat na kiba ϊap, U Jisu Khrist keiñ uba U Trai jong ngi.

Nalor kiwei kiwei ki sakhi kiba lah ban ϊohi shai na ki kambah jong U Jisu, ϊa ka Jinglong-Khun bakynja-blei jong U la pynbna bad pynithuh shynna ha ka rukom kaba donbor “da ka bor” – kaba la pynpaw ha ka jingmihpat jong U. Ngi la pule ba ϊa U Jisu la ϊalam ban sahnarphna tang namar ba U la kam ba u long U Khun U Blei. Bad ki Jiw ki la kynnoh pop ϊa U bad ki la ong ba U la kren bein Blei. Nangta ngi pule ruh ba ha diengphna ki la krenbein ϊa U kumne:

Mathaios 27:20-43 Me uba pynduh ϊa ka templ, bad uba tei lai sngi ϊa ka, to pynim ϊa lade! Lada me long U Khun U Blei, to hiar noh na kato ka diengphna! Kumjuh ruh ki rangbah lyngdoh, haba ki ϊapyrthuh bein lem bad ki nongthoh, bad ki tymmen basan, ki la ϊa ong, U la pynim ϊa kiwei, ϊa lade pleng um lah ban pynim! lada u long U Syiem ki Israel, to un hiar mynta na kata ka diengphna, te ngin ngeit ha u! U la shaniah ha U Blei, to un pyllait ϊa u mynta, lada u mon bha ϊa u! naba u la ong, Nga long U Khun U Blei.

Hynrei baroh ngi tip kaei kaba la jia hadien kane – U Jisu u la mihpat na kiba ϊap. Ka jingmihpat jong U Jisu ka la long ka sakhi bad ka jingpynshisha kaba donbor shaphang ka Jinglong-Khun bakynja-blei jong U. Ka la ai ϊa ka dak kabym lah artatien shuh ha kito kiba kwah shisha ban tip ϊa ka jingshisha. Ha kiwei pat ki kyntien, ka la ai ha ki ϊa ka jingpynshisha kabym lah ban kren dong shuh. Shisha, U Jisu tang hapoh lai sngi U la lah ban pynieng biang ϊa ka templ ka met jong U da ka bor jong U Blei (Ioannis 2:19-22). Kane ka la long ka jubab ϊa kito kiba krenbein ϊa U, pynban kin ym wan sha U ban pdiang ϊa ka jingshisha jong ka Jinglong-Khun bakynja-blei jong U.

Ka jingmihpat jong U Jisu ka la long ka sakhi kaba paw shynna shaphang ka jinglong lui-lui jong U bad ba U long shisha uta “U Khun Langbrot ba bakhlem pop bad bakhlem thohbria”. (1 Petros 1:19). Ka jingkohnguh jong U Jisu haduh ka jingϊap ka la pyndon burom shikatdei eh ϊa U Blei, bad U Blei ruh u la pyndon burom kylla ϊa U Jisu da kaba pynmihpat ϊa U da ka bor U Mynsiem jong U. (Pule na 1 Kor 6:14; Rom 8:11; Ki Kam 2:24; Gal 1:1; 1 Thess 1:10; Heb 13:20)

32.Hato U Jisu u ieit ϊa phi bad ϊa nga?

Galatia 2:20 La sahnarphna ϊa nga lem bad U Khrist: pynban nga im; hynrei ym ma nga shuh, hynrei U Khrist keiñ u im ha nga: bad kata kaba nga im mynta ha ka doh nga im da ka jingngeit keiñ kaba ha U Khun U Blei, uba la ieit ϊa nga, bad uba la aiti noh ϊa lade na ka bynta jong nga.

Ioannis 15:9,13 Kumba U Kpa u la ieit ϊa nga, kumta nga ruh nga la ieit ϊa phi; to phin ϊaineh ha kata ka jingieit ka jong nga. (13) Ym don uba don ka jingieit kaba kham khraw ϊa kane, ba uwei u aiti noh ϊa la ka jingim na ka bynta ki lok jong u.

Rom 8:35 Uei uban pynϊakhlad noh ϊa ngi na kata ka jingieit ka jong U Khrist?

Shisha, ym don kaei kaei kaba lah ban pynϊakhlad noh ϊa ngi na ka jingieit jong U Khrist.

33. Kaei ka jingthmu jong ka Kitab Bakhuid?

Ioannis 20:31 Hynrei la thoh ϊa kine kiei kiei ruh, ba phin ϊoh ngeit ba U Jisu u long uta U Khrist, U Khun U Blei; bad ba, haba da ngeit, phin ϊoh ka jingim ha ka kyrteng jong u.

I Ioannis 5:10-12 Uta uba ngeit ha uta U Khun U Blei, u don kata ka jingphla halade hi; uta u bym ngeit ïa U Blei, u pynlong ïa u uba lamler, naba um shym la ngeit ha kata ka jingphla ïa kaba U Blei u la phla shaphang uta u Khun jong u. Te kane ka long ka jingphla ba U Blei u ai ha ngi ïa ka jingim bymjukut, bad kane ka jingim ka long ha U Khun jong U. Uta uba don uta U Khun, u don kata ka jingim; te uta ubym don U Khun U Blei, um don kata ka jingim.

U Blei u la ai ha ngi ϊa ka Jingthoh bakhuid khnang ba ngin ϊoh ngeit ba U Jisu u long U Khun U Blei, bad ba da kaba ngeit ha U ngin ϊoh don ϊa U bad ϊohpdiang ϊa ka jingim bymjukut.

34.Kamut aiu ban don ϊa U Khun?

Kolossai 1:27 Ha kiba U Blei u la imon ban pyntip katno ka long kata ka jingkynrei spah ka burom kane ka jingmaϊan hapdeng ki Jentil; kaba long keiñ U Khrist ha phi, ka jingkyrmen ka burom.

2 Korinth 13:5 Ϊa lade hi to iit phi la phi long ne em ha ka jingngeit; ϊa lade hi to phrang phi, Hato phim ithuh ϊa lade, ba U Jisu Khrist u don ha phi? lymda phi long kiba la kyntait noh.

Galatia 4:19 Ko khun hep jong nga, ϊa kiba nga suh khun pat tadynda yn pynlong ϊa U Khrist ha phi.

Ban don ϊa U Khun kamut ba U Khrist u im ha ngi (Galatia 2:20). Kamut U Khrist un shong sah hapoh jong ngi. Kamut U Jisu u long ryngkat bad ngi (Mathaios 28:20). Kamut ban don ϊa U Mynsiem U Khrist (Rom 8:9,10) lane ban don ϊa ka jingmut U Trai. (1 Korinth 2:16; Philipi 2:5)

Bad ban don ϊa U Khun ha ngi ngi donkam ban kyrpad bad ban khot sngewbha ϊa u ban wan shong hapoh jong ngi. Bad baroh ka dei ban long da ka jingngeit bad da ka mon sngewbha hi namar ba U Jisu um ju leh da ka bor.

Jingpynpaw 3:20 Ha khmih, nga ieng ha ka jingkhang bad nga tied; lada uno uno ruh un ϊohsngew ϊa ka ktien jong nga, bad un plie ϊa kata ka jingkhang, ngan wan rung hapoh ha u, bad ngan ϊakhawai miet lem bad u, bad ma u lem bad nga..

Ephesos 3:17 Ba U Khrist un shong da ka jingngeit ha ki dohnud jong phi.

35. Kaei kata ka jingkular kaba khraw kaba yn ai ha kito kiba ngeit?

Ioannis 1:12 Hynrei kat kiba la pdiang ïa u, ha kito u la ai bor ban long ki khun U Blei, kata ha kita kiba ngeit ha ka kyrteng jong u.

******