Tang ka Baibl marwei

Kum ki Khristan ngi dei ban ngeit ba ka Baibl marwei ka long ka nongrim jong ka jingngeit jong ngi da kaba ngi ting ia kata ka jingngeit kaba la aiti shisien ha ki riewkhuid. Ka long tang ma ka kata ka jingthew da kaba ngi thew ia ka jingshisha bad ia ka jingbakla ha ka jinghikai ia kiei kiei kiba kynja-mynsiem.

Uwei u nongialap hashuwa ban sdang ia ka jingkren jong u, u ju sngewtynnad ban pule ia kawei ka poetry kaba lyngkot ha ki nongsngap jong u, kaba ong kumne -

Kata ka Baibl ba la kyrkhu, ka ong kumno? Dei tang kane keiñ ka jingkylli jong nga. Ki jinghikai jong ki briew bunsien ki ialam bakla ia nga? Ka kitab U Blei ka ong aiu ha nga?

Balei ka Baibl bad tang ka Baibl hi?

Don lai tylli ki daw kiba kongsan:

1) Ka Baibl ka long ka iktiar kaba halor duh,

2) Ka Baibl ka long kaba lah biang, bad

3) Ka Baibl ka long kaba shai. ka lah ban pynshai bad pyntad ia uba shida bad ia uba bieit.

1) Ka Baibl ka long ka iktiar kaba halor duh ia ka balang.

Isaiah 40:5 Bad ia ka burom U Trai yn sa pynpaw , bad ka doh baroh kan iohi lang ia ka: naba ka shyntur U Trai ka la kren ia ka.

Hadien ba U Isaiah u la pynbna ia ka khubor jong U Blei, U la ong, “naba ka shurtur U Trai ka la kren ia ka.” U Isaiah u kwah ia ki briew ban tip ia ka iktiar jong ka khubor jong u. U la ong ba kane ka long ka iktiar jong ka khubor jong nga; ka long ka ktien jong U Blei ym dei ka ktien jong nga.

(*iktiar – ka bor/authority.)

U dei U Isaiah uba la kren ha ki briew, hynrei ki long ki ktien jong U Blei, namar u la iohpdiang ia ki ktien na U Blei. Namarkata, ia ka Jingthoh Bakhuid ruh watla la thoh da ki briew ba la jied, khlem jingartatien ka long ka ktien U Blei. Kam long jong uno uno u nongthoh Baibl, ka long jong U Blei. U Blei u ong ia ki kaei ba kin thoh bad kaei kaba kim dei ban thoh.

Shisien ba ka shyntur U Trai ka la kren, ka lah biang, ngam donkam shuh ban wad sakhi sabut na shabar jong ka Baibl shaphang kaei kaba U Trai u la ong. Shisien ba U Trai u la ong, hun ha ka. Shisien ba ka shyntur U Trai ka la kren, shu mynjur beit ia ka. Shisien ba ka shyntur U Trai ka la kren, shu ngeit beit ia ka. Balei? Namar “ka long kabym lah ia U Blei ban lamler.” Hebru 6:18. U Blei u long U Blei. Phim donkam ban artatien ia ka ktien jong U.

Ka Baibl ka bishar ia ki jingpyrkhat bad ia ki dustur namar ka long tang ma ka kabym lah ban bakla kum ka ktien jong U Blei. Baroh kiwei ki iktiar (kynthup ia ka bor jong ki kmie ki kpa, ka bor jong ki nongialam balang, ka bor jong ki nongsynshar, bad kiwei kiwei) ki long kiba dang lah ban bakla bad dei ban pyndem ia ki hapoh ka Jingthoh Bakhuid.

Ngi dei ban pyndem ha ka iktiar kaba rai kut jong ka Jingthoh Bakhuid, ka iktiar da kaba ia baroh ki iktiar dei ban bishar.

Ka Jingthoh Bakhuid kam long ka iktiar kaba tang ma ka hi hynrei ka long ka iktiar kaba rai kut.

Ka jingshisha jong ka Jingthoh Bakhuid ka dei ban wan ha shuwa. Hadien ba la pdiang ia kata ngi lah ban rai la ki ktien jong ki briew ki long ne em kiba lah ban pdiang kum kiba shisha. Ngim dei ban kyntait ia ka iktiar jong “ki ktien ki briew” hynrei ngi dei ban pyndem ia ki ha ka iktiar kaba halor duh, “ka jingshisha jong ka Jingthoh Bakhuid.”

Ngim dei ban shu shaniah kulmar ha ki briew, kam pher la ki bat ia ka kyrdan kaba khraw bad kaba donburom.

Jeremaiah 17:5 Kumne ong U Trai: To long ba la tim ia uta u briew uba shaniah ha u briew, bad uba pynlong ia ka doh ka ksangti jong u, bad uba ka dohnud jong u ka kynriah na U Trai. (Pule ruh na Jeremaiah 9:4; Mikah 7:5)

Ha kane ka pyrthei kaba ngi im, ia ngi la hikai ha ka imlang sahlang, ba ngi dei ban bishar ia ka jingshisha katkum ka jingbun paid. Hato kam dei kumta? Hynrei kynmaw, ba wat u paidbah um lah ban rai ia ka jingshisha na ka bynta jong phi bad jong nga. Bun ki briew ki bishar ia ka jingshisha ha kane ka rukom, hynrei kam lah ban long kumta lada ngi long ki briew jong U Blei.

Wat lada ka pyrthei baroh kawei kynthup ia ka pyrthei Khristan ka jied ban iaid ha ka jingdum, ka long kaba ma ia ngi ban iasnoh kti bad ki.

Wad ia ka jingshisha da lade hi ha ka Baibl. Ngi don tang uwei U Khlieh bad Uta u dei U Khrist. Ngeit ha U bad tang ha U hi ruh phin shaniah.

Haba phi pule ia kano kano ka kot niam Khristan, lane phi sngap ia kano kano ka jingiathuhkhana, wat shu pdiang beit kumba ka long, da bishar ia kiei kiei baroh na ka Jingthoh Bakhuid.

1 Thessaloni 5:21 Da Bishar ia kiei kiei baroh, bat skhem ia kata kaba bha.

Isaiah 8:20 Ia sha ka hukum bad sha ka jingphla! Lada kim kren kat kane ka ktien, shisha ka jingmih ka sngi kan ym don ha ki.

Tynjuh ia ki nongialap baroh, kynthup ia ngi ruh. Tynjuh ia iwei pa iwei na ngi da ka hukum bad ka jingphla. Lada ngim kren katkum ka Baibl, kyntait ia ka jinghikai jong ngi kumne kumne, bad bud ia ka jinghikai kaba phi shem ha ka Baibl. Kano kano ka jinghikai kaba pyrshah ia ka Jingthoh Bakhuid dei ban thang duh ia ka.

Kum ki Nong Beria ngi dei ban shaniah nyngkong ha ka ktien jong U Blei.

Ki Kam ki Apostol 17:10-11 Te kita ki parabangeit kumne kumne ruh ki la phah noh ia U Paul bad U Silas mynmiet sha Beria; kiba haba ki la lah poi hangta, ki la ialeit sha ka synagog ki Jiw. Kine te (Nong-Beria) ki la long kiba kham don akor ban ia kita kiba ha Thessaloni, kiba la pdiang ia kata ka ktien da ka jingsngew la kloi baroh, ha la ka sngi ki da iit bniah ia ki jingthoh, la kine kiei kiei ruh ki lah long kumta ne em.

Bad kum ki apostol ngi dei ban shlur ban kohnguh nyngkong ia ka ktien jong U Blei.

Ki Kam ki Apostol 5:29 Ngi dei ban kohnguh ia U Blei kham tam ban ia ki briew.

Nalor kata, ngim dei hi ruh ban sngew ia lade ba ngi dei lut lane ba ngim don jingbakla shuh. Bun ki briew ki ong ba ngim dei ban shaniah hano hano hynrei tang ha lade. Ki ong ba dang lah kaba iaid ha la i jingsngewthuh lajong lane ban sngap ia ka dohnuh lajong. Hynrei ka ktien U Blei ka ong ba ngi dei ban shaniah nyngkong ha U Trai namar u kham tip bha ban ia ngi.

Proberb 3:5-6 To ngeit ha U Trai da la ka dohnud baroh, bad wat shaniah ha la ka jong ka jingshemphang. Ha la ki lynti baroh to phla ia u, te un pynbeit ia ki lynti iaid jong me.

Haba ngi pule ia ka Baibl, ngi donkam ban buh sharud ia ki jingsngewthuh lypa jong ngi baroh. Ngim dei ban pule ia ka katkum ka jingkwah jong ngi hynrei katkum ka mon jong U Blei. Da kaba pule ha ka jingsheptieng ia U Trai, ngin sa sngewthuh kham bha ia ka Jingthoh Bakhuid bad ngin sa lait na ki jingbakla bad na ki nongiathuhlypa lamler.

2) Ka Baibl ka long kaba lah biang.

Bun ki briew ki pyrkhat ba ka Baibl kam pat biang, bad ka donkam shuh shuh ban pyntam da ki jinglehniam bapher bapher bad ki jingngeit kibym shym la shem ha ka Jingthoh Bakhuid. Wat ai ba uno uno ruh un shukor ia phi halor kane.

Ioannis 20:30-31 Te bun ruh kiwei kiwei ki dak U Jisu u la leh ha khmat ki synran jong u, ia kibym shym la thoh ha kane ka kitab; hynrei la thoh ia kine kiei kiei ruh, ba phin ioh ngeit ba U Jisu u long uta U Khrist, U Khun U Blei; bad ba, haba da ngeit, phin ioh ka jingim ha ka kyrteng jong U.

Ioannis 21:25 Te don bun kiwei pat kiei kiei kiba U Jisu u la leh, kiba lada yn thoh ia ki kawei pa kawei, nga tharai ba wat ka pyrthei hi kan ym ngiam ia ki kitab ia kiba dei ban thoh. Amen.

Katba ki don bun bha ki jingshisha jong ka saian bad jong ka histori kibym shym la don ha ka Jingthoh Bakhuid, ka Baibl ka lah biang na ka bynta ka jingpynim bajanai jong ngi. Ka lah biang ban iathuh ha ngi shaphang U Blei bad U Khun jong U.

Lada ym pat biang U Blei un jin da la pynrben shuh shuh ia ka Baibl. Ngi lah im ha ki sngi khadduh. Bad kaba sngewtynnad ka long ba ngi lah ioh lum lang shi jaka ia ki Jingthoh Bakhuid baroh kiba lah ban ialam ia ngi sha ka lynti jong U Blei. Ngim donkam ban khuslai shuh la ki dang don ne em ki Jingthoh Bakhuid kiba ym pat lap haduh mynta. Hooid, ki don katto katne kiba ngim lap shuh, hynrei U Blei u la ibit ba ngin shem katne. Bad katne ka la biang na ka bynta ka jingdonkam jong ngi ban wad bad ban shemphang ia ki jinghikai jong U Jisu Khrist.

1 Timothi 3:16-17 Ka jingthoh baroh ka long kaba la pyrsad mynsiem da U Blei, bad kaba myntoi ia ka jinghikai, ia ka jingsneng, ia ka jingpynbeit, ia ka jingpynmlien kaba ha ka hok: khnang ba u briew jong U Blei un ioh long janai, haba la pyndap biang ia u sha ka jingleh babha baroh.

Ka Jingthoh Bakhuid ka lah ban pyndap biang ia kiba ngeit na ka bynta ka jingdonkam baroh ban lait im bad ban pynskhem ia ka jingpynim bajanai.

3) Ka Baibl ka long kaba shai.

Salm 119:130 Kaba plie ia ki ktien jong me ka ai jingshai; ka pynshemphang ia kiba shida.

Salm 19:7 Ka aiñ U Trai ka long kaba janai, kaba pynbha pat ia ka mynsiem: ka jingphla U Trai ka long kaba skhem, kaba pynstad ia uba shida.

Hynrei kane pat kam mut ba baroh na ka Jingthoh Bakhuid ka long kaba jem ban sngewthuh ia u Khristan baroh. Kam shym la mut hi ruh ba ym donkam shuh ia ki pastor bad ki nonghikai ban iarap ia ki paidbah ban sngewthuh ia ka Jingthoh Bakhuid. (Ephesos 4:11,12). Ka jingshai jong ka Jingthoh Bakhuid kamut ba u briew baroh u lah ban pule ia ka Jingthoh Bakhuid da lade hi bad ban shem ia ka lynti sha jingpynim. Ka Jingthoh Bakhuid ka long na ka bynta u nongrep, u nongbylla, u nongap masi ym tang na ka bynta kiba la nang la stad bha. Kam dei hi ruh tang na ka bynta ki scholar bad ki pastor hynrei na ka bynta ki briew baroh. Hooid, ki don ki bynta ha ka Jingthoh Bakhuid kiba long kiba eh ban sngewthuh. Hynrei kita ki dkhot kim pynduh bor ia ka jingbit jingbiang jong ka Jingthoh Bakhuid. Pynban, ia ki bynta kibym shai jong ka Jingthoh Bakhuid dei ban batai da ki bynta kiba shai.

Ka kyntien “tang ka Baibl marwei” ka long kaba suk ban kynmaw. Hynrei ka don ha ka, lai tylli ki jingshisha kiba kongsan; ka Baibl ka long ka iktiar bahalor duh; kaba dap biang, bad kaba shai. Baroh kine lai tylli ki long kiba donkam ha ka jingim jong ki briew U Blei.

******