Suk kiba sliang ia ka hok

KI JINGKYRKHU BASHISHA – BYNTA IV – Suk kiba sliang ia ka hok

Ka jingaiei bad ka jingsuk to kan long ha phi na U Trai jong ngi U Jisu Khrist. Ka bynta jong kane ka jingpule ka la long na ka jingiathuhkhana jong U Jisu halor u lum ka jingkyrkhu. Ki long ki jinghikai kiba shem mynsiem bad kiba iadei bad ka jingsuk bad jingkyrmen jong u khun bynriew ba la hap ha ka pop.

KA JINGIATHUHKHANA HALOR U LUM

[Phi lah ban shem ha Mathaios 5,6,7 bad Loukas 6:20-49.]

Suk kiba thngan bad kiba sliang

Mathaios 5:6 Suk kiba thngan bad kiba sliang ia ka hok: naba yn pyndap ia ki.

Lada phi don ka jingsngew donkam ha ka mynsiem jong phi, lada phi thngan bad phi sliang ia ka hok, kata ka dei ka sakhi sabut ba U Khrist u la trei hapoh ka dohnud jong phi, khnang ba Un leh na ka bynta jong phi, lyngba ka jingpyndap jong U Mynsem Bakhuid, ia kita kiei kiei kiba phi phin ym lah ban leh da lade.

U briew hi na la ka jinglong tynrai un um sliang ia ka hok. Ha ka jingshisha kam dei namar ba ngi long kiba hok hynrei kiba pop.

Rom 3:10,11 Ym don uba hok, em, ym don uwei ruh: ym don uba shemphang, ym don keiñ uba wad ia U Blei.

Ia ngi la kha sha kane ka pyrthei khlem ka jinglong kaba hok. Ngi long “ha U Adam” bad ngi “bit ia ka dur” kaba kynja mynsiem jong u. (1 Korinth 15:22,49). Namar ngi hiar pateng na U Adam ngi don ruh ia ka jinglong tynrai kaba pop kum ka jong u. Namar “la thaw dur ia (ngi) ha ka jingbymhok; bad ha ka pop ka kmie jong (ngi) ka la pun ia (ngi).” (Salm 51:5). Ia ngi la “kha na ka doh” bad kumta ngi long “kiba kynja doh”. (Ioannis 3:6). Bad “u briew uba kynja doh um pdiang ia kita kiei kiei ruh ki jong U Mynsiem U Blei.” (1 Korinth 2:14). Ym dei tang namar ba um pdiang hynrei um kwah hi ruh “namar ki long ka jingbieit ha u”.

Ka jingthrang bad jingkwah jong u briew bakynja-doh ka long tang ia kiei kiei kiba kynja-doh lane kiba kynja-pyrthei. U sngewbha tang ban leh ia ka pop lane ban ialeh pyrshah ia ka mon U Blei. U ieit ia ka pop bad u isih ia ka hok.

Dei tang haduh ba u briew u la sdang ban mad ia ka jingktah jong U Mynsiem Bakhuid ba u sa sdang ban thngan bad sliang ia ka hok.

Ioannis 16:8 Te ynda u la wan ma u, un pynkynduh ia ka pyrthei shaphang ka pop, bad shaphang ka hok, bad shaphang ka jingbishar de.

U Mynsiem jong U Khrist un pynsngewthuh ha ngi ia ka jinglong pop jong ngi bad Un pynlong ia ngi ba ngin thrang shisha ia ka jinglong hok bad jinglong khuid. Hynrei kane ka dang dei tang ka jingsdang ym ka jingkut.

Namar lada ka jingkyrmen jong ngi ka kut noh tang ha ka jingsngewthuh ia ka jinglong pop lajong bad ha ka jingthrang ia ka hok, ngi long kiba kordit tam napdeng ki briew baroh. Ka jingkyrkhu bad ka jingsuk aiu kaba u briew un ioh lada un sah kut tang ha ka jingthrang hynrei khlem da ioh pat ia kaei kaba u thrang? Ha ka jingshisha, baroh ngi tip ia kaba kut jong uba sliang bad uba thngan lada um ioh ei ei ban pynhun ia ka jingkwah jong u – un sa iap sliang bad un sa iap thngan.

Ainguh ia U Blei ba U Jisu u khlem shym la pynbna ia ka jingkyrkhu ha u briew uba pang sliang bad uba pang thngan hynrei ha uta uba la shah pyndap ia ka jingsliang bad ka jingthngan jong u.

U Jisu u ong - Suk kiba thngan bad kiba sliang ia ka hok: naba yn pyndap ia ki.

U Jisu U kular ba un pyndap bad pynhun ia ka mynsiem jong ngi katba kum ka jingkynrei spah ka burom jong U. U Jisu u long ujuh mynhynnin, mynta bad sha ki bymjukut. Kumba U Trai u la leh mynshuwa ia ki Israel ha ri khlaw kumta ruh Un leh ia ngi mynta.

Salm 107:5-9 Haba ki thngan bad sliang, ka mynsiem jong ki ka la iap ler hapoh jong ki. Hangta ki la lynñiar ha U Trai ha la ka jingshitom, te u la pyllait ia ki na ki jingjynjar jong ki. . . iaroh ia U Trai namar ka jingleh bha jong U, bad namar ki kam kiba phylla jong u ia u khun bynriew. Naba u pynkdang ia ka mynsiem kaba thrang, bad ia ka mynsien kaba thngan u pyndap da kaba bha.

Dei tang ia kiba ngeit bad kiba phai sha U ba U Trai un pynhun ia ka jingkwah jong ka dohnud jong ki.

Salm 37:4To pynsngewbha ia lade ruh ha U Trai; te un ai ha me ia ki jingkwah ka dohnud jong me.

Hebru 11:6Hynrei khlem ka jingngeit ym lah ban pynsngewbha ia U: namar ka dei ia uta uba wan hajan U Blei ban ngeit ba U don, bad ba U long uba ainong ia kita kiba wad ia U.

Namar kata to ngin pan bad ap kyrmen da ka jingngeit ha U Trai uba U Blei uba long uba iaineh bad uba hok ban leh ia kata kaba U la kular.

Ka lynti kaba bakla

Ka jingwad ia ka jinglong hok da ki rukom bakhyllah ka dei namar ka jingbymtip ia ka lynti jong U Blei. Kam long kaba phylla ba ka pyrthei kan wad ia ka hok da ka lynti kaba bakla namar ka pyrthei hi da la ka jong ka jingstad kam shym la ithuh ia U Blei.

Ka jingkylli ka long - Hato dei da kaba sumar bad leh ia ki hukum ba ngin long kiba hok hakhmat U Blei?

Ban sngewthuh ia ka jubab ngi donkam ban tip shuwa ba ka hukum U Blei ka phalang ia ka jinglong U Blei. Ka batai ia ka jinglong jong U Blei. Ka hukum ka long “kaba bakhuid bad kaba hok bad kaba bha de.” (Rom 7:12). Ka hukum ka long kum ka iit kaba pyni ha ngi ba ngi long kiba pop hynrei kam lah ban pynlong ia ngi kiba hok. Ka hukum ka dawa na ngi ia ka jinglong hok kaba ngim lah ban kot da lade hi. Hynrei kam lah ban pynksan ia ngi namar ma ngi ha ka jinglong “bakynja-doh” ngim lah ban sumar ia ka hukum kaba long “kaba kynja-mynsiem”. (Rom 7:14). Bun ki briew haba kim pat sngewthuh ia ka jinglong kaba kynja-mynsiem jong ka hukum ki pyrshang ban long hok na ka hukum da kaba pyrshang ban pyndep tang ia ki jingleh ka hukum hynrei khlem da ithuh ia ka mynsiem kaba shalyndet ki jingleh ka hukum.

Ka hok kaba kumno ngi don? Ka hok kaba kumno ngi iabeh? Kaba da ki jingleh ka hukum? Hato ki jingleh jong ngi ki long kiba janai lut? Hato ngi lah ban sumar ia ki hukum U Blei baroh da lade hi?

Isaiah 64:6Naba ngi baroh ngi la kylla long kum ubym khuid, bad ki hok jong ngi baroh ki long kum ka jaiñ babit tngit: ngi iapstai noh baroh kum ka sla; te ki jingbymhok jong ngi, kum ka lyer, ki la rong noh ia ngi.

Hato U Blei u pdiang ia kane ‘ka hok jong ngi’? Kaei ka hok jong ngi? Ka hok jong ngi kaba la kren ha (Isaiah 64:6) ka dei ka jait hok kaba ngi lah ban don shuwa ban ngeit ha U Jisu Khrist. Lada ngi la ju don ia ‘ka hok jong ngi’ hashuwa ban ngeit ha U Jisu Khrist kata kan dei ka hok kaba “na ka hukum” (Philipi 3:9). Ngi la tharai ba ngi long kiba hok tang namar ba ngi leh hok lane ngi leh ia ka hukum. Ngi shaniah ha ki kam babha jong ngi bad ha ki jinglong babha jong ngi. Bad ha kiwei pat ki kyntien, ka nongrim jong ka hok jong ngi ka long ka jingpyrshang jong ngi ban leh ia kaba dei bad kaba beit hakhmat U Blei lane hakhmat ki briew.

[Ka hok na ka hukum: Ka dei ki jingleh ka hukum lane ka jingkohnguh ia ka hukum lane ka jingleh hok. Ha ka jingshisha kam don kano kano ka jingsniew ban kohnguh bad ban leh ia ka hukum bakhuid jong U Blei. Wat haduh mynta ki riewkhuid jong U Blei ki dang dei ban kohnguh janai ia ka, ym tang katba kum ka dak hynrei katba kum U Mynsiem. Ngin sa pyndep ia “ka jingdawa jong ka hukum” (lane ‘ka hok jong ka hukum’) da ka jingngeit ha U Jisu Khrist namar U Khrist un ai bor ia ngi ban kohnguh ia ka hukum bakhuid jong U Blei. Hynrei kawei kaba sniew kaba ngi lah ban leh ka long ban shaniah ia ka jinglong hok jong ngi ha ki jingleh ka hukum lane ha ki kam babha. Ban leh ia kane ka long ban kyntait ia ka jingaiei U Blei bad ban krenbeiñ ia ka jingiap U Khrist ha diengphna. Pule Galatia 2:21]

Kum ki Pharisi bun ki briew ki pynneh ia ka hok lajong khlem ka jingngeit bad ka jingaiti lut ha U Khrist. Ki pyrkhat ba ki hap ban leh shuwa kane ne katai, lane ki hap ban long shuwa kumne ne kumtai khnang ban long kiba hok. Ka jinglong bakynja-doh hi kam sngewbha ban long ei ei khlem da leh ei ei. Na kata ka daw bun ki niam kiba mih ha kane ka pyrthei ki sah kut tang ha ki jingleh niam lane ha ki jingleh ka hukum. U briew uba kynja-doh u long kum ka synduk tep briew kaba u la pushara lieh ia lade da ki kam babha hynrei hapoh u dap tang da ki shyieng ba iap. U pyni bad pynshisha ia ka jinglong hok da ki kam babha ban tap ia kaba shapoh jong ka dohnud. U briew u bishar tang na shabar hynrei “U Trai u iohi ia ka dohnud.” (1 Samuel 16:7). U Blei u long tang ma U uba hok naduh shapoh. Ngi donkam ia ka hok jong U. Ngim lah da lade hi ban pynmih ia ka hok hapoh dohnud. Yn ym lah ban niew ia ngi kiba hok lane kiba khuid da ki jingleh ka hukum. Ka bynta bashapoh jong ka dohnud ka hap ban long khuid.

Ka lynti kaba beit

Te kumno pat ngin long kiba hok? Hato ngi lah ban long kiba hok khlem ki jingleh ka hukum? Ban ioh ia ka jubab kaba beit ka dei sa tang lada ngi shah ba ka Baibl ka jubab da lade.

Mathaios 6:33 Hynrei phin iawad shuwa ia ka hima U Blei, bad ia ka hok jong u: te ia kine kiei kiei baroh yn sa ai lang tam ha phi.

Rom 3:21,22Hynrei mynta la pynpaw shynna ia ka hok U Blei khlem ka hukum, ba la phla shai noh ia ka da kata ka hukum bad da ki nongiathuhlypa: kata ka long ka hok U Blei kaba da ka jingngeit ha U Jisu Khrist ia kita baroh bad ha kita baroh kat kiba ngeit: namar ym don shuh ka jingiapher.

Ka hok U Blei (ym ka jong ngi) kaba long ka jinglong khuid jong U ka la mih paw khlem ka hukum lane shabar jong ka hukum, namar ka don ha U Blei te ym ha ka hukum. Ngi lah ban long kiba hok khlem ka hukum. Ha kiwei pat ki kyntien ngi la lah ban kot sha ka jinglong hok khlem ki jingleh ka hukum. Bad ngi lah ban iohpdiang ia kane ka hok U Blei tang da kaba shu ngeit ha U Jisu Khrist. Ka hok U Blei ka dei kata spah kaba ngi donkam ban wad shuwa lane ban iabeh nyngkong namar ka jingim bymjukut jong ngi ka shong ha ka. Ngi donkam eh kum kane ka lad ka lynti namar lada ka hok ka long na ka hukum yn ym don uwei ruh u briew u ban lait na ka jingpynrem bad na ka jingtim jong ka.

Ha shuwa ka jinghap, U Adam u long uba hok khlem ka hukum (lane khlem ki jingleh jong ka hukum).

Eklesiastis 7:29 Ha khmih, tang kane ba nga la shem, ba U Blei u la thaw hok ia u briew; ki hynrei ki la wad bun ki buit.

U Adam u long uba hok ha ka khyllipmat ba u la iohpdiang ia ka jingim na U Blei – U Blei u la thaw hok ia u. Ka jingim kaba u iohpdiang ka dei ka jingim jong U Blei kaba long kaba hok.

La phai shai da ka Testament Barim ba ‘ka hok U Blei’ kaba ngi donkam eh na ka bynta ka jingpynim ka don tang ha U Trai Jisu Khrist.

Jeremaiah 23:6Ha ki sngi jong u ia U Judah yn pynim, bad U Israel un shong ha kaba suk: bad kane ka long ka kyrteng jong u da kaba yn khot ia u, U Trai u long ka hok jong ngi.

Isaiah 54:17Kane ka long ka bynta ki shakri U Trai, bad ka hok jong ki kaba na nga, ong U Trai.

Ngi la iakhlad na U Blei bad ka la don ka kharai bah hapdeng jong ngi kiba pop bad U Blei. U Blei da ka jingieit bymjukut u la aiti noh ia la U Khun ba la kha marwei jong U, U Jisu Khrist ban pyniasuk ia ngi ha lade hi. U Khrist u la pynioh pat ha ngi ia ka hok kaba U Adam u la duh noh. Hadien ka jingiap bad ka jingmihpat, U Khrist u la kular ban ai ei ia ka jingim jong U ha baroh kiba ngeit bad kiba pdiang ia U. Bad lada ngi don ia ka jingim jong U Khrist ngi don ruh ia ka hok jong U kaba long ruh ka hok jong U Blei. Ka hok jong U Khrist kan long noh ka hok jong ngi.

Pule Rom 3:22-26.

Lada ngi kwah ia ka hok bashisha kaba naduh haduh ngi hap ban leit sha U Khrist kumba ngi long, kiba pop bad kiba khlem bitdor. Ngi iohpdiang ia ka hok jong U Khrist da kaba ngi pdiang ia U. U Jisu Khrist u long kata ka hok jong ngi.

Rom 5:19 Namar kat kumba da kata ka jingbymkohnguh jong uta uwei u briew, la pynlong kiba pop ia kita kiba bun: kumta ruh da kata ka jingkohnguh ka jong uta uwei pat, yn pynlong kiba hok ia kita kiba bun.

Lyngba ka jingkha nyngkong ngi long ‘ha U Adam’ bad da ka jingleh jong u ngi long kiba pop. Lyngba ka jingkha arsien ngi long ‘ha U Khrist’ bad da ka jingleh jong U ngi long kiba hok, kaba long ruh da ka jingngeit.

Da ka jingngeit ha U Jisu Khrist, ngi long kiba “kynja-mynsiem” kiba la “kha na U Mynsiem.” Bad kumta ngi “bit ruh ia ka dur” kaba kynja-mynsiem jong U Khrist. (1 Korinth 2:15; Ioannis 3:6; 1 Korinth 15:49)

Ioannis 4:14Hynrei uno uno ruh uban dih na kata ka um ia kaba nga ngan ai ha u, un ym sliang lano lano ruh; hynrei kata ka um ia kaba ngan ai ha u, kan long ha u ka pukri ka um kaba kyrsoi sha ka jingim bymjukut.

Ioannis 6:35Te U Jisu u la iathuh ha ki, Nga nga long uta u kpu jong ka jingim; jar uba wan ha nga un ym thngan, bad jar uba ngeit ha nga un ym sliang lano lano ruh.

Pule Isaiah 55:1.

Ban bam ban dih kamut ban ngeit bad ban pdiang. Hynrei kamut aiu ban ngeit ha U Jisu Khrist? Ban ngeit ha U Khrist kamut ban shaniah lut ha U Khrist ba un leh ia kata kaba ngim lah ban leh da lade. Kamut ban bret sharud ia ka hok lajong hynrei ban shaniah tang ha ka hok jong U Khrist. Kamut ban iehnoh noh ia ka jingiabeh ban long hok da ki jingleh ka hukum hynrei ban shu ngeit ha ka snam jong U Khrist marwei. Ban ngeit ha U Khrist kamut ngi ‘aiti noh’ lane ‘niewduh noh’ ia ka hok lajong bad ngi ‘shim noh’ lane ‘pdiang noh’ ia ka hok jong U Khrist kum ka hok jong ngi.

Haba ngi don ia ka hok jong U Blei, U Blei un niew ia ngi kiba hok, bad ngin ieng ha khmat jong U Blei la kumba ngim pat ju leh pop mynno mynno ruh. Ka hok jong U Khrist kan tap noh ia ki pop jong ngi. U Paul u ong shai ba la “pynpaw ia ka hok jong u, na ka bynta kaba map ia kita ki pop ia kiba la leh mynshuwa.” (Rom 3:25). Katno ka long kaba sngewtynnad ban pyrkhat ba U Blei un klet noh ia ki pop jong ngi bad un niew ia ngi kum ki khun jong U!

Ko ki para bad ki hynmen jong nga, nga khot ia phi ha ka kyrteng jong U Trai - Haba U Trai u la thaw ia ka jingkhawai bah bad u la pynkhreh ia ka miej, to wan sha ka ko phi kiba duk ha ka mynsiem namar la khot sngewbha ia phi da U Trai jong ka bneng hi, to bam te ban lait thngan bad to dih te ban jah sliang, naba uta uba shu thngan bad sliang khlem da shim ia ka jingbam bad ka jingdih un sa iap shen da ka jingleh bym suidniew jong U hi. Ah balei phin shu iap haba ka lad ban im ka don kyrhai na ka bynta jong phi! U Jisu u ong, “Namar ba nga im, phi ruh phin im.” (Ioannis14:19)

Lada phi mon, to wat pynslem ioh phi iap thngan. Ka jingkhot ka long mynta. “MYNTA KA SNGI, lada phin iohsngew ia ka ktien jong U, to wat pyneh ia ki dohnud jong phi.” (Hebru 3:15), “Ha khmih, MYNTA kein kata ka sngi ka jingpynim” ong ka ktien jong U Blei. (2 Korinth 6:2).