Suk kiba isynei

KI JINGKYRKHU BASHISHA – BYNTA V – Suk kiba isynei

Ka jingaiei bad ka jingsuk to kan long ha phi na U Trai jong ngi U Jisu Khrist. Ka bynta jong kane ka jingpule ka la long na ka jingiathuhkhana jong U Jisu halor u lum ka jingkyrkhu. Ki long ki jinghikai kiba shem mynsiem bad kiba iadei bad ka jingsuk bad jingkyrmen jong u khun bynriew ba la hap ha ka pop.

KA JINGIATHUHKHANA HALOR U LUM

[Phi lah ban shem ha Mathaios 5,6,7 bad Loukas 6:20-49.]

Suk kiba isynei

Mathaios 5:7 Suk kiba isynei: naba yn isynei ia ki.

Kiei kita kiba isynei? Kiba isynei ki dei kito kiba pynpaw ia ka jingsngewlem ha kiba duk, kiba tlot, kiba shah lehbeiñ, kiba pang bad kiba shitom. Kiba isynei ki dei kito kiba kloi ban map ia kiba leh bakla, kiba leh sniew bad kiba krenbeiñ.

Proberb 14:21 Uta uba niewbeiñ ia la u paramarjan u leh pop: hynrei uba isynei ia uba duk, suk uta keiñ.

Job 29:12-16 (U Job u ong) Namar nga la pyllait ia uba kyrduh uba iam, ia u khunswet ruh ubym don uban iarap ia u. Ka jingkyrkhu jong uta uba saba un iap ka la wan ha nga: bad nga la pynshad kmen ia ka dohnud jong ka riewkynthei. Nga la kup kein ia ka hok, bad ka la pynkup ia nga: ka jingleh hok jong nga ka la long kum ka barandi bad ka pansngiat. Nga la long ki khmat ha uba matlah, bad nga la long ki kjat ha uba dkoh. Nga la long u kpa ha uba kyrduh: bad ka kam jong uta uba ngam shym la ithuh nga la tohkit bha.

Don bun bha ki briew ha kaba ka jingim jong ki ka dap da ka jingsngewsih kthang, ki sngewkordit eh ia ka jingiashem jong ki, ki sngew ba kim lah shah shuh, kim sngew lah ngeit shuh, kim iohi jingkyrmen ban lait, ki khuslai jingmut shaphang ka lawei, ki iohi eh ia ki jingduna lajong tangba ki shem ba ki long kiba khlem bor, ki pyrkhat ba kim don ei ei ruh em ia kaba ki dei ban sngewnguh. Kine ki briew ki donkam eh ia ka jingisynei bad ka jingpyntngen jong no jong no.

Ha ka sngi bishar bakhraw, ia kibym isynei U Jisu Khrist un ong, “To khie leit noh na nga, phi ia kiba la tim, sha ka ding ka bymjukut, ia kaba la buh lypa ia u Soitan bad ia ki angel jong u! Namar nga la thngan, te phim shym la ai ha nga ban bam; nga la sliang, te phim shym la ai dih ia nga; nga la long nongwei, te phim shym la khot lem ia nga; balyngkhuid, te phim shym la pynkup jaiñ ia nga; bapang, bad ha ka byndi ruh, te phim shym la wan sumar ia nga.” (Mathaios 25:41-43)

Ka dur khmat baphuh samrkhie kaba mih na ka dohnud jong ka jingieit, ki ktien jali jaum, ki ktien babha, ka jinglakloi ban pdiang sngewbha ia ki, kan pyntngen shibun ia kiba shah ban beiñ, kiba long marwei bad kiba pait dohnud. Shikyntien ka ktien sngewlem, kawei ka jingleh isynei, ka lah ban pynsting ia ka jingkit kaba la ban khia ha ka tyrpeng ba la thait. Ka jingpyntngen na ka ktien U Blei, ka jingduwai, ka jingrwai iaroh ia U Blei, ki long kiba bha eh lada phi ioh lad ban leh na ka bynta kito kiba thait bad khia ka jingkit.

Ha Makedonia U Paul u la shem ba ka jingim jong u ka long kaba jynjar bad u donkam ka jingkyrshan kaba khlaiñ, u ong, “Namar haba ngi la lah poi ha Makedonia ruh, ka met jong ngi kam shym ioh suk khyndiat; hynrei ha kiei kiei baroh la pynjynjar ia ngi, habar don ki jingialeh, hapoh ka jingsheptieng. Hynrei U Blei uba pyntngen ia kita kiba jynjar, u la pyntngen ia ngi ruh da ka jingwan poi U Titos.” (2 Korinth 7:5,6). Ka jingdon ryngkat jong U Titos, ka ktien jong u, ka jingleh isynei jong u, ka jingwan jong u ka pynpyngngad ia ka mynsiem jong U Paul. Kumjuh ruh ka jingkmen ka lah ban long ha kiwei kiba jynjar lyngba ka jingdon ryngkat jong ki Khristan.

U Tynrai ka jingisynei

Ka dohnud u briew hi na la ka jinglong tynrai ka long kaba pjah, kabym isynei bad kabym ieit. U briew hi na lade un um lah ban isynei ia kiwei, hynrei haba uno uno u pynpaw ia ka mynsiem jong ka jingisynei bad ka jingmap, ka pyni ba U Mynsiem jong U Blei u la ktah ia ka mynsiem jong u.

U Blei u long U Tynrai jong ka jingisynei bad ka jingaiei baroh. “U Trai u dap ka jingisynei bad uba aiei, uba jynsur ban bitar, bad uba kynrei ka jingisynei.” (Salm 103:8). Ka kyrteng jong u ka long “uba isynei bad uba aiei.” (Eksodos 34:6).

Kum U Khun jong U Blei, U Khrist u long “ha ka dur hi ka jinglong tynrai jong u.” (Hebru 1:3). U la wan sha kane ka pyrthei ban pynpaw ia ka jinglong jong U Kpa. U long “U Blei uba la paw ha ka doh.” (1 Timothi 3:16). Kawei pa kawei ka ktien ba U kren ia u nongpop bad ka kam ba U leh ka pyni ba U dap tang ka jingisynei ia u khun bynriew ba la hap.

Kiba isynei ki dei ki “nongiaioh bynta na ka jinglong mynsiem bakynja blei.” (2 Petros 1:4). Ban long ki nongiaioh bynta lem ngi dei ban wan sha U Blei da ka jingngeit “ha ka khet ka jingaiei, ba ngin ioh pdiang ka jingisynei, bad ba ngin ioh shem ka jingaiei ia kaban iarap ia ngi ha ka por ba donkam.” (Hebru 4:16). Lada ngi kwah ban long kum U Jisu Khrist, ngi donkam ban pdiang sngewbha ia U ha ka dohnud, “khnang ban pynpaw ia kata ka jingim U Jisu ruh ha ka doh kaba iap jong ngi.” (2 Korinth 4:11). Ka jingshongsah jong U Khrist ha ka dohnud ka long kum ka pukri kaba iai kyrsoi sha ki bymjukut.

Ha kano ka rukom ngin isynei ia kiwei?

Loukas 6:36 To long phi kiba isynei, kumba U Kpa jong phi ruh u long uba isynei.

Ngi dei ban isynei ia kiwei kumba U Blei u la isynei ia ngi. Kumba ngi la iohpdiang ia ka jingisynei na U Blei ngi dei ban isynei ruh ia kiwei.

Kumno U Blei u pynpaw ia ka jingisynei jong U? U Trai ba isynei, “Un ym ialeh ha la ka sngi; lymne un ym bat jingbitar junom. Um shym leh ha ngi katba kum ki pop jong ngi, lymne um shym ainong ia ngi katba kum ki jingleh bymman jong ngi. Naba katba ka bneng ka jrong ha khlieh ia ka khyndew, kaba khraw katta keiñ ka jingisynei jong u ka long ia kita kiba sheptieng ia u. Katba ka mihngi ka jngai na sepngi, katta u la pynjngai na ngi ia ki jingpalat jong ngi. Kumjuh kumba u kpa u isynei ia la ki khun, kumta u isynei U Trai ia kita kiba sheptieng ia u. Naba u tip ia ka jinglong jong ngi; u kynmaw ba ngi long ka khyndew.” (Salm 103:9-14)

U Blei u pynpaw ia ka jingisynei jong U ia ngi mynba ngi dang long kiba pop, kiba ialeh pyrshah, mynba ngim pat ithuh ia U, mynba ngi dang long ki nongshun jong U. Um shym la kylli la ngi long ne em kiba bitdor ia ka jingieit jong U, hynrei U la theh ia ka jingieit bymjukut jong U ban pynlong ia ngi kiba bitdor. Um long u nongbishar uba eh. Um shym la wad ban pynshitom hynrei ban siewspah ia ngi. Hooid, U Blei u sneng bad u sympat ia ngi kumba U Kpa ruh u leh ia u khun ba u ieit, hynrei u thew ban ialam ia ngi sha ka jingpynim.

Ha kajuh ka rukom ki Khristan ki dei ban pynpaw ia ka jingisynei sha kiwei. Kawei pa kawei ka ktien bad ka jingleh kaba mih na ka dohnud bym khwan lade ka long ka jingpynpaw ia ka jingieit jong U Khrist ia ka pyrthei ba la jot.

Ngim dei ban bishni ia kiba pop, hynrei ngi dei ban isynei pynban ia ki. Ngim dei ban iarap tang ia ki parabangeit hynrei ia ki long shabar ka jingngeit ruh.

Ngi dei ban isynei ia kibym pat ithuh ia ka jingaiei U Khrist khamtam lei lei haba ngi la tip ka lynti ba ki iaid kan ialam ia ki sha ka jingjot bad ka jingjynjar babymjukut. Ngi don ia ka lyngkor kaba khia ban pyni ha ki ia ka lynti jong ka jingpynim bad jong ka jingsuk.

Naba yn isynei ia ki

Ha kaba iadei bad ka jingpynim ngi iohpdiang shuwa ia ka jingisynei jong U Blei da ka jingngeit kumba ngi long, kiba pop bad kiba khlem jingiarap. Ngi iohpdiang ia ka jingisynei bad ka jingmap ei na U Blei hashuwa ba ngin pynpaw ia ka jingisynei sha kiwei. Ngi iohpdiang ia ka jingisynei na U Blei ym dei namar ba ngi leh isynei hynrei namar ba U ieit ia ngi kumba ngi long.

Hynrei kane ka jingisynei kaba yn ai ha kiba isynei ka dei ka jait jingisynei kaba u briew u ioh hadien ba u la shem ia ka jingpynim. U Blei un nang pynroi ka jingisynei ha kiba ngeit katba ki dang pynpaw ia ka jingisynei sha kiwei. Kata kamut ba lada ngi leh isynei ia kiwei, ngin sa iai pdiang ia ki jingisynei bathymmai na U Blei man la ka sngi.

Mathaios 6:14,15 Naba lada phi map ia ki briew ia ki ryngkang jong ki, U Kpa jong phi uba ha bneng un map ruh ia phi: hynrei lada phim map ia ki briew ia ki ryngkang jong ki, U Kpa jong phi ruh un ym map ia ki ryngkang jong phi.

Salm 41:1-3 Suk uta uba pyrkhat ia uba duk: U Trai un pyllait ia u ha ka sngi ka jingshitom. U Trai un ri pynim ia u, bad un sumar im ia u, bad yn kyrkhu ia u ha ka khyndew: te wat aiti noh ia u ha ka mon ki nongshun jong u. U Trai un kyrshan ia u ha ka jingthiah pang jong u: me siang ia ka jingthiah jong u baroh ha ka jingpang jong u.

Proberb 11:25 Ia ka mynsiem kaba kylluid yn pynsngaid: bad uta uba ai um, ia u hi ruh yn ai um.

U Blei un kyrkhu kyrhai ia kiba isynei katba kum ka jingkynrei ka jingisynei jong U. Ha ki por bashitom eh bad ba donkam eh U Blei un ym klet ia ki, hynrei un pyndap bad pynhun ia ka mynsiem jong ki bad kham palat ban ia kata.