Suk kiba duk

KI JINGKYRKHU BASHISHA – BYNTA I – Suk kiba duk

Ka jingaiei bad ka jingsuk to kan long ha phi na U Trai jong ngi U Jisu Khrist. Ka bynta jong kane ka jingpule ka la long na ka jingiathuhkhana jong U Jisu halor u lum ka jingkyrkhu. Ki long ki jinghikai kiba shem mynsiem bad kiba iadei bad ka jingsuk bad jingkyrmen jong u khun bynriew ba la hap ha ka pop.

U Jisu Khrist u long u nonghikai bakhraw tam eh ba la ju tip ha ka histori. U kren ia kiei kiei kiba dei mynsiem bad kiba ai jingim. U long u nonghikai uba iaishah slem, uba isynei bad uba dap da ka jingieit. Bunsien u ialap ia ka khubor jong U ha ki ktien kiba jali jaum. Bad haba dei ba dei u kren ruh ia ki ktien kiba eh na ka bynta ka jingbha jong ki nongsngap hynrei ryngkat bad ki ummat ha ki khmat jong u. U kren ia ka jingshisha kaba ktah, khlem da pynsngewbha iano iano hynrei barobor ha ka jingieit bad ka jingjemnud. U sngewthuh ia ka jingduna bad jingtlot u briew. Um ju kren ki ktien dumok bad ki ktien ba tohmet khlem donkam kiban pyntlot ia ka jingngeit jong kiba rangli. U ai mynsiem ia ki briew barobor ban ieng kum kiba shlur na ka bynta ka jingshisha.

U Jisu kum U Khun u briew u la shah pyntbit ha ka rukom kaba kyrpang bha ha ki lad ki rukom bakynjablei khnang ba un long uba bit na ka bynta ka kam bakhraw jong U ha ka jingthmu jong ka jingpynim. Bad ha ka arta kaba 30 snem ynda U la shah pynbaptis ha U Ioannis, ha ka ia ba biang jong U Blei, U Jisu u la long uba la kloi ban sdang noh ia ka ministry (kam shakri) jong U. Naduh kaba sdang ka ministry jong U kam shym la long khlem ka bor. Kat shaba u leit ka don ka jingkhih bad ka jingktah kaba jur ha ka jingim jong ki briew.

Mathaios 4:23-25 Bad U Jisu u la leit kylleng ka Galilaia baroh, u da hikai ha ki synagog jong ki, bad u da ialap ia ka gospel ka hima, u da pynkhiah de ia ki jingpang baroh bad ia ki jingkhrew baroh ruh ha ki briew. Te ka nam jong u ka la phriang ia ka Syria baroh: bad ki la ia wallam ha u baroh kiba la pang, ia kiba la ngat da ki bun jaid ki jingpang bad ki jingkordit, bad ia kiba shong ksuid, bad ia kiba pang bhur, bad ia kiba pang iap shiliang de: te u la pynkhiah ia ki. Ki la iabud ruh ia u ki paitbah byllien kiba na Galilaia bad na Dekapolis bad na Jerusalem bad na Judia bad na sha shiliang ka Jordan ruh de.

U Jisu u la ialap ia ka gospel jong ka hima ha Galilaia la katto katne por shwa ba un pynbna ia ka jingkyrkhu kaba shisha halor u lum. U da ong, “To kylla kaba mut: naba ka hima ki bneng ka la jan.” (Mathaios 4:17). Bun ki la ia bud ia U Jisu. Hynrei kine briew kim pat shym la sngewthuh ia ka jinglong jong ka hima U Blei, wat ki synran kiba jan eh jong U Jisu ruh kim pat sngewthuh ia ka jingmut jong U. Baroh baroh da ka jingkyrmen kaba sarong ki la mut ba ka hima jong U Blei kan sa paw kum kaba kynja-doh, ba ka Israel shen kan sa shah pyndonburom ha khmat ki jaid bynriew kum kaba la jied jong U Trai, bad ba ia ka Jerusalem yn kyntiew kum ka nongbah jong ka hima salonsar baroh.

Katba ki dang shong ha ranap lum, ki da ap artad ia ki ktien jong U Nonghikai bakynja-blei, ki dohnud jong ki ki la dap da ki jingpyrkhat shaphang ka lawei jong ka burom. Ki la don ki nongthoh bad ki Pharisi kiba la khmih lynti ia kata ka sngi ha kaba kin ioh synshar halor ki Nong Rom kiba ki la isih bad kin ioh kurup ia ki spah bad ki jingphuh jingphieng jong ka hima bakhraw jong ka pyrthei. Ki nongrep kiba duk bad ki nongtong dohkha ki ia ap kyrmen ban iohsngew ia ka jingpynskhem ba ia ki iing trep jong ki, ka jingkyrduh bam, ka jingim kaba eh, bad ka jingsheptieng ia ka jingduna, yn sa bujli noh da ki iing paki dulan jong ka jingdap kyrhai bad da ki sngi kiba suk bad kiba jai jai. Ha ka jaka jong ki jaiñ kyrshut jong ki kaba ki phong mynsngi bad kup janmiet, ki kyrmen ba U Khrist un ai ha ki ia ki jaiñkup kiba rem bad kiba kordor.

Kim shym la poi pyrkhat ba kin sa iohsngew ia kaei kaei kaba thymmai na ka shyntur jong U Nonghikai bakynja-blei.

KA JINGIATHUHKHANA HALOR U LUM

[Phi lah ban shem ha Mathaios 5,6,7 bad Loukas 6:20-49.]

Mathaios 5:1-2 Te haba u iohi ia ki paitbah, u la kiew sha u lum: haba u la shong ruh, ki la iawan ha u ki synran jong u: bad haba u la ang ia la ka shyntur u la hikai ruh ia ki, u da ong:

Ki Jingkyrkhu bashisha

Mathaios 5:3-12

(3) Suk kiba duk ha ka mynsiem: naba jong ki long ka hima ki bneng.

(4) Suk kiba sngewsih: naba yn pyntngen ia ki.

(5) Suk kiba jemnud: naba kin iaioh ia ka khyndew.

(6) Suk kiba thngan bad kiba sliang ia ka hok: naba yn pyndap ia ki.

(7) Suk kiba isynei: naba yn isynei ia ki.

(8) Suk kiba khuid ha ka dohnud : naba kin iohi ia U Blei.

(9) Suk kiba pyniasuk: naba yn khot ia ki ki khun U Blei.

(10) Suk kiba ioh pynshitom na ka bynta ka hok: naba jong ki long ka hima ki bneng.

(11) Suk ma phi haba kin iakrenbein, bad pynshitom ia phi, bad ba kin ong ki ktien bymman baroh ruh ia phi na ka bynta jong nga, haba ki shu lamler.

(12) To iakmen, to iashad kmen ruh : namar kaba khraw ka bainong jong phi ha ki bneng: naba kumta ki la iapynshitom ia ki nongiathuhlypa kiba la mynshuwa jong phi.

[*Suk – la pynkylla ktien na ka ktien English “Blessed” kaba mut “Long ba la kyrkhu”.]

Kum kaei kaei kaba khyllah bad kaba thymmai, kine ki ktien ki la hap ha ki shkor jong u paidlang ba la sakma. Kum kane ka jinghikai ka iapyrshah ia kiei kiei baroh kaba ki la ju iohsngew na ki lyngdoh bad ki rabbi. Ki iohi ha ka ba kam don kaei kaei kaban iaroh ia ka jingsarong jong ki lane ban pyndap ia ka jingkyrmen kaba ki iakhmih lynti. U Jisu Khrist u pynleit jingmut ha kiba duk ha ka mynsiem, kiba jemnud, kiba isynei, kiba khuid ha ka dohnud, kiba pyniasuk, kiba shah pynshitom na ka bynta ka hok. Ka hima jong U Blei kan long ka jong ki.

Hynrei ka don ka bor ha une U Nonghikai bathymmai kaba bat ia ka dohnud jong ki hajuh. Ka jingsngew thiang jong ka jingieit bakynjablei ka la tuid na khmat jong U kum ka jingiwbih na u syntiew. Ki ktien jong u ki la hap kum “u slap halor u phlang ba la ot: kum ki lap praw kiba ai um ia ka khyndew.” (Salm 72:6). Baroh ki sngewthuh hi ba hangne u don uwei uba lah ban pule ia ki jingbuhrieh jong ka dohnud, hynrei uba wan hajan sha ki da ka jingisynei bajem. Ka dohnud jong ki ka la plie ia U, bad katba ki sngap U Mynsiem Bakhuid u plie ha ki ia ka jingmut jong kata ka jinghikai kaba u khun bynriew ha ki arta baroh u donkam eh ban sngewthuh.

Ki jingkyrkhu kiba shisha bad kiba dei khamtam ia ka mynsiem ki la mih noh na ka shyntur jong U Khun U Blei. Ka jingshai kaba khraw ka la tyngshain ha ka jaka kaba dum.

U Jisu Khrist, kum uta uba la pule ia ka dohnud jong u briew u la pynbna ia ka jingkyrkhu kaba U Blei ka jingieit u kwah ban ai ha u khun bynriew ba la hap ha ka pop, lada u jied ban phai noh sha U Blei.

Suk kiba duk

Mathaios 5:3 Suk kiba duk ha ka mynsiem: naba jong ki long ka hima ki bneng.

Kamut aiu haba ong duk ha ka mynsiem? Kiei kita kiba duk ha ka mynsiem?

· Ki dei ki briew kiba sngewthuh ba ki long kiba pop ha ka mynsiem.

· Ki dei ki briew kiba sngewthuh ba ki duna ia ka hok U Blei.

· Ki dei ki briew kiba sngewthuh ba ym don kaei kaei kaba bha ha ki.

· Ki dei ki briew kiba sngewthuh ba kim don ia ka jingsuk, ka jingkmen bad ka jingjah thait kaba shisha.

· Ki dei ki briew kiba sngewthuh ba kim don ia ka jingim bymjukut.

· Kibym sngewthuh ba ki long kiba duk ha ka mynsiem kin ym ioh ei ei na U Blei. Kiba sngew biang ha la ka jong ka hok bad ba sngewhun ha la ka jong ka jingim, kin ym ioh ei ei na U Khrist.

Ka khubor jong U Jisu sha ka balang ha Laodikaia:

Jingpynpaw 3:15-17 Nga ithuh keiñ ia ki jingleh jong pha, ba pham long kaba khriat lymne kaba shit; ah nga da kwah dik dik ba phan da long kaba khriat lane kaba shit! Kumta naba pha long kaba shu syaid, khriat ruh em, shit ruh em, ngan sa prie noh ia pha na ka shyntur jong nga. Naba pha ong, Nga kaba riewbha, bad nga la pynman spah, te ngam don ka jingkyrduh ei ei ruh em, bad pham tip ba ma pha hi pha long kata kaba lanot khop, bad kaba jynjar sat, bad kaba duk, bad kaba matlah, bad kaba lyngkhuid.

Ka jingdwai jong uto u briew uba duh ia ka jingaiei jong U Blei ha ka pharshi jong U Jisu:

Loukas 18:11 Uta u Pharisi, haba u la ieng, u la duwai ha lade kumne; Ah U Blei, nga nguh ia me ba ngam long kum kiwei ki briew, kiba shim da ka bor, kibym hok, kiba klim, lane kum une u nongkhrong ruh.

Proberb 27:7 Ka mynsiem kaba dap ka isih ia ka rewngap: hynrei ha ka mynsiem kaba thngan kaei kaei baroh kaba kthang ka long thiang.

Ha ka jingshisha, baroh ki long kiba duk ha ka mynsiem bad ki donkam ia U Trai Jisu, hynrei ym baroh kiba sngewthuh ia ka jingduk bad jingdonkam jong ki ia U Khrist Jisu.

Hynrei kito kiba sngewthuh ia ka jingduk ha ka mynsiem kin thrang ia ka jingaiei U Blei.

Shuwa ba U Jisu un ai ka jingaiei ha u nongpop, shuwa ba u nongpop un shem ia ka jingsuk bad ka jingmapei jong U Blei, U Jisu u donkam ban pynsngewthuh shuwa ia ka jingduna bad jinglong pop jong u.

Ngi hi da lade ngin ym sngewthuh ia ka jingduk jong ngi. Ka ktien U Blei ka ong:

Jeremaiah 17:9 Ka dohnud ka kham shukor ban ia kiei kiei baroh, bad ka long kaba sniew khlem jingkyrmen: uei uba lah ban ithuh ia ka?

Dei U Mynsiem Bakhuid uban pynkynduh lane pynsngewthuh ia ki briew shaphang ka jinglong pop jong ki.

Ioannis 16:8 Te ynda u la wan ma u, unpynkynduh ia ka pyrthei shaphang ka pop, bad shaphang ka hok, bad shaphang ka jingbishar de.

Lada ngin shah ba U Mynsiem Bakhuid un trei ha ka dohnud jong ngi, hangta te ngin sa dwai, “Ah U Blei, to isynei ia nga uba pop!” (Loukas 18:13)

Naba jong ki long ka hima ki bneng

Ha kito kiba pdiang bad kiba ngeit ha U Khrist, U Khrist u ong, “to kmen namar ba la thoh ia ki kyrteng jong phi ha bneng.” (Loukas 10:20)

Ka hima kaba kumno U Jisu u kular?

Ka long ka hima bymjukut ha kaba “U Blei un niad noh ia ka jingjaw ummat baroh na ki khmat jong ki; bad ka jingiap kan ym long shuh, lymne ka jingsngewsih, lymne ka jingiam, lymne ka jingpang, kan ym long shuh: kita kiei kiei kiba mynshuwa ki la leit noh.” (Jingpynpaw 21:4)

Hynrei hashuwa ba ngin poi sha ka hima kaba kynja-doh jong U Blei, ngi donkam ban ioh rung shuwa sha ka hima kaba kynja-mynsiem. Ka hima U Blei ka don ar bynta. Ka hima kaba kynja-doh kan sa paw pura ha ka jingwan arsien ka jong U Jisu Khrist ha kaba U Khrist hi un sa wan kum U Syiem ki syiem ha ka bor bad ka burom bakhraw. Katba ka hima kaba kynja-mynsiem ka sdang ha ka dohnud jong kiba ngeit. Ka dei ka hima jong ka jingieit bad ka jingaiei.

Loukas 17:20-21 Te haba la kylli ia u da kita ki Pharisi, Ynda lano ka hima jong U Blei kan wan, u la iathuh ha ki bad u la ong, Ka hima jong U Blei kam wan da kaba khmih thuh. Lymne kin ym ong, Ha khmih hangne! lane, Ha khmih hangtai naba, ha khmih, ka hima jong U Blei ka long hapoh jong phi.

Ia ka hima U Blei un ai tang ha kiba pyndem rit ia lade hapoh ka kti kaba donbor jong U Blei.

1 Petros 5:5-7 Naba U Blei u ialeh pyrshah ia kiba sngewkhraw, hynrei ha kiba sngewrit u ai ka jingaiei. To phin pynrit ia lade namar kata hapoh ka kti bakhraw bor ka jong U Blei, ba un ioh pynkhraw ia phi ha ka ia babit; da kaba bred halor jong u ia ka jingkhuslai jong phi baroh, naba u sumar sukher ma u shaphang jong phi.

U Jisu u khot sngewbha:

Mathaios 11:28 To wan ha nga, phi baroh kiba thait bad ba khia ka jingkit, te ngan pynjem ia phi.

Baroh kiba wan sha U Khrist kumba ki long – kin shem na U Jisu ia ka jingim bymjukut, ka jinglong hok, ka jinglong khuid, ka jingsuk, ka jingieit bad ka jingkmen kaba shisha.

Kam pher la ngi long kumno kumno ruh mynshuwa, kam pher la ngi la leh pop haduh katno katno ruh, kam pher la ngi long kiba khlem jingkyrmen lane kiba khlem bor ban leh ia kaba bha.

Hynrei lada ngi wan sha U Khrist kumba ngi long, kiba tlot bad kiba khlem jingiarap, ha ka mynsiem kaba pait bad ba lwet, U Jisu baieit bad baisynei Un ym kyntait ia ngi hynrei un kdup ia ngi da ka kti bakynja-blei jong U.

Ioannis 6:37 Baroh ba uta U Kpa u ai ha nga, kin wan ha nga: uta te uba wan ha nga, da lei lei ngan ym kyntait noh shabar.

Baroh kiba wan sha U Khrist kumba ki long – kin iohpdiang ia ka jinglong traishnong ha bneng bad ia ka kyrteng jong ki yn thoh ha ka “kitab ka jingim.” (Philipi 4:3)

Ephesos 2:19 Kumta te phim long shuh ki nongwei bad ki sohshnong, hynrei ki para trai shnong bad ki riewkhuid, bad kiba iadei na ka iing U Blei.

Philipi 3:20 Namar kata ka jinglong traishnong jong ngi ka long ha bneng: nangta ruh ngi ia ap khmihlynti ia U Nongpynim, U Jisu Khrist uba U Trai.

Haba ngi pyniasoh ia lade ha U Khrist, ngim long shuh jong kane ka pyrthei, hynrei jong ka bneng. Ka jingpynleit jingmut jong ngi kan long beit tang ha kiei kiei kiba kynja-bneng – kita ki long – ka jingieit, ka jingisynei, bad ka jingshisha.

Ioannis 17:16 (U Jisu u ong) Kim long na ka jong ka pyrthei, kumba nga ngam long na ka jong ka pyrthei.

Baroh kiba sngew duk ha ka mynsiem bad kiba sngewthuh ba kim don kano kano ka jingbha ha ki kin shem ia ka spah ba kynja-mynsiem ha U Jisu. U Jisu u tyrwa:

Jingpynpaw 3:18,19 Nga pyni buit ha pha ba phan thied na nga ia ka ksiar ba la phrang ha ka ding, ba phan da ioh manspah; bad ia ki jainkup balieh, ba phan ioh kup ia lade, bad ba kan ym paw kata ka jinglehraiñ ka jinglyngkhuid jong pha: bad ia ka jingsleh khmat ban kyllan ia ki khmat jong pha, ba phan iohi. Kat ia kiba nga ieit, nga sneng bad nga sympat: to sngewshitom namar kata, bad to kylla kaba mut.

Tangba khlem sbai bad khlem rupa:

Isaiah 52:3 Namar kumne u ong U Trai, La die ei ia phi; bad yn siewspah ia phi khlem sbai.

Isaiah 55:1 Kaw, jar uba sliang, to wan sha ki um, bad uta ubym don sbai; wan, to thied, bad bam; wan keiñ, to thied ka waiñ bad ka dud khlem sbai bad khlem dor.

U Khrist ha phi – ka long ka spah ka burom bymjukut:

Kolossai 1:27 Ha kiba U Blei u la imon ban pyntip katno ka long kata ka jingkynrei spah ka burom kane ka jingmaϊan hapdeng ki Jentil; kaba long keiñ U Khrist ha phi, ka jingkyrmen ka burom.

Ephesos 3:16,17 Ba un ai ha phi, katba kum kata ka jingkynrei spah ka burom jong u, ba yn pynkhlain ia phi bad ka bor da U Mynsiem jong u ha u briew bashapoh; ba U Khrist un shong da ka jingngeit ha ki dohnud jong phi.

Ka hima U Blei ka dei ka jingshongsah jong U Jisu Khrist ha ka dohnud jong ngi. Haba ngi don ia U ngi don lut ia kiei kiei baroh bad ka mynsiem jong ngi kan long kaba dap. Haba U Khrist u tyrwa ha ngi ban thied ia ka ksiar, ka jaiñkup balieh bad ka jingsleh khmat, u tyrwa ia lade hi:

Jingpynpaw 3:20 Ha khmih, nga ieng ba ka jingkhang bad nga tied: lada uno uno ruh un iohsngew ia ka ktien jong nga, bad un plie ia kata ka jingkhang, ngan wan rung hapoh ha u, bad ngan iakhawai miet lem bad u, bad ma u lem bad nga.

Hato phi la plie ia ka dohnud jong phi ban wan rung U Khrist? Lada phim pat ju leh, kane keiñ ka long kata ka lad ka jingpynim jong phi. Balei ban pynslem? Ka jingkhawai bah ka ap ia phi, U Khrist U Syiem u ieng ha ka jingkhang, to plie noh kloi, ba ka mynsiem jong phi kan ioh long kaba dap bad kan shad kmen ha ka jingsuk.