top of page
Pynhunlang Bareh

Ka Jingkhot bakhadduh jong U Blei

Ha ne ha pyrthei ka don ka jingialeh sha lyndet kaba iadei bad ka rukom mane. Te ki jingkylli kiba donkam ha kaba iadei bad ka rukom mane ki long -Iano? (Who/what), Kumno? (How), Lano? (When), Haei? (where) ngi Mane bad ai burom.


Ha ka kitab Jingpynpaw 14 la don ka khubor ba khatduh tam ha ka pyrthei bad ki dkhot ki long kumne-


Jingpynpaw 14:6,7 “Bad nga la iohi ia uwei pat u angel uba her hapdeng ka bneng, uba don ka Gospel bym jukut ban iathuh ha kita kiba shong halor kata ka khyndew, bad ka kynja bynriew bad ka jait bad ka thylliej, bad u paidlang baroh bad u da ong da ka ktien bajam :To sheptieng ia U Blei bad to ai ka burom ha u naba la wan ka por ka jingbishar jong u bad to phin ia mane dem ia uta uba la thaw ia ka bneng bad ia ka khyndew bad ia ka duriaw bad iaki pukri um."


Te ha kine ki dkhot ngi iohi ba ngi dei ban

  1. Sheptieng ia U Blei(Fear God)

  2. Ai ka burom sha u. (Give glory to Him),

  3. To Mane dem ia U (worship Him).

Ka jingkylli ki ba don bad ki jubab ki long-


1. Mano une U Blei?


Jubab: Ha ki kam ki apostol ngi ioh ia ka Jubab- Ki kam ki Apostol 17:24


“Uta U Blei kein uba la thaw ia ka pyrthei bad ia kiei kiei kiba don ha ka, uba haba u long U Trai jong ka bneng bad ka khyndew, um shong ha ki iing blei ba la thaw da ki kti.”


2. Kat kum U Jisu mano ba dei une u Trai jong ka bneng bad ka khyndew?


Jubab: U Jisu u ong ha kane ka dkhot - Matt 11:25


“Mynkata U Jisu u la iathuh bad u la ong: Nga nguh ia Me, Ko Kpa, U Trai ka bneng bad ka khyndew…...”


Te kat kum U Jisu U Kpa u long uta U Blei. Bad U Blei u long Uwei-Deuteronomy 6:4


“U Trai uba U Blei jong ngi u long uwei u Trai..”


Kat kum U Jisu kaei ka hukum ba kongsan tam eh- Markos 12:29, 32, 34:-“U Jisu u la iathuh te ha u. Kaba kongsan na ki hukum baroh long: Sngew, Ah Israel, U Trai uba U Blei jong ngi u long uwei u Trai… Uta u nongthoh u la ong te ha u, Kaba dei ko Nonghikai! .Me la ong kaba shisha, ba U long uwei, bad ym don uwei pat hynrei ma u … Ynda u Jisu u la iohi te ba u la iathuh stad, u la ong ha u. Mem long jngai na ka hima U Blei. Te naduh kata ym don ba nud ban kylli eiei na u”


Ki Jiw ki mane ia une U Blei-


3. Mano Une U Blei jong ki Jiw?


Ioannis 8:54 “U Jisu u la iathuh, Lada nga pyndon burom ia lade,ka burom jong nga kam long ei ei; U Kpa jongnga u long ubapyndon burom ia nga; ia uba phi phi ong ba u long U Blei jong phi. Hangne dkhot ngi iohi ba U kpa jong U Jisu u dei U Blei ki jiw bad une U Blei u long Uwei.”


Ha Baibl ki Jiw ki ju pyndonkam da ka kyntien ELOHIM ban kdew ia une U Blei, Ka kyntien ELOHIM ka mut palat ia uwei (plural) hynrei ngin ia peit na Baibl hato ka mut shisha kumta, la pyndonkam ia ka kyntien ELOHIM ha u briew ruh kum ka nuksa ha poh –


Esodus 7:1

Bad u Trai u la ong ha u Moses, Ha khmih nga pynlong blei (Elohim) ia me ha Pharaoh: …


Esodus 11:3

U Trai ruh u la ai ha uta u paidbah ka jingsngewbha hakhmat ki Ijipt. U Moses ruh u la long u briew bakhraw eh ka Ijipt,….


U Trai ruh u la ai ha uta u paidbah ka jingsngewbha hakhmat ki Ijipt. U Moses ruh u la long u briew bakhraw eh ka Ijipt,….


Hangne ngi iohi ba ka kyntien Elohim ka kdew ia ka burom bad ka jingkhraw u Moses ne ki jinglong ba U Moses u don. La pyndonkam ia kane ka kyntien ha U Moses ba pyni ba u Moses u long ba khraw ym ba u long palat ia uwei. Te ki Jiw hi da kaba pyndonkam ia kane ka kyntien ELOHIM ia U Blei, ka jingmut jong ki ka long ba kdew tang ia uwei U Blei hynrei la pyndonkam kane ka kyntien kum ka jingkdew ia ki jingbun ki jingkhraw bad ka burom jong U.


4. Mano Une U Blei uba shisha?


Jubab: Kat kum U Jisu-


Ioannis 17:3 “Kane te ka long ka jingim bymjukut, ba kin ioh ithuh ia me U Blei ba shisha tang ma me hi, bad ia U Jisu Khrist, ia uba me la phah”


Kat kum U apostol Paul- 1 Korinth 8:4 “Shaphang kaba bam namarkata na kita kiei kiei ruh ba la knia ha ki bleithaw, ngi tip ba u bleithaw um long eiei ruh em ha ka pyrthei, bad ba ym don U Blei hynrei tang uwei.”


1 Korinth 8:6:-“Hynrei ia ngi don tang uwei U Blei U Kpa, na uba long kiei kiei baroh, bad mangi ha u; bad uwei U Trai uba U Jisu Khrist, da uba long kiei kiei baroh, bad mangi da u”


U Apostol Paul u ong kumno ?


Ephesos 4:6 “Uwei U Blei bad U Kpa ia baroh, uba halor baroh, bad lyngba ia baroh, bad ha baroh”


5. Katkum U Jisu ki nongmane Blei bashisha kin mane iano?


Jubab:Ioannis 4:23:- “Hynrei ka por ka jia, bad ka long mynta kein, haba ki nongiamane Blei kiba shisha kin iamane ia U Kpa ha ka mynsiem bad ha kaba shisha; naba U Kpa ruh u wad ia kiba kum kita ban iamane ia u.”


Ka lynti ba kumno ban poi sha U Kpa- Ioannis 14:6


U Jisu u iathuh ha u, “Nga uba long kata ka lynti, bad kata ka jingshihsha, bad ka jingim de; ym don uba wan ha U kpa hynrei tang da Nga.”


Ha Ka Gospel u Ioannis, U Jisu u duwai ba kin ithuh ia u Blei bashisha bad ia U Jisu khrist-

Ioannis 17:3 “Kane te ka long ka jingim bymjukut, ba kin ioh ithuh ia me U Blei ba shisha tang ma me hi, bad ia U Jisu Khrist, ia uba me la phah”


U Khrist u long uba kordor haduh kata naba u long Jong U Blei-1 Korinth 3:23 “Bad ma phi, ki jong U Khrist; bad U Khrist, u jong U Blei." (And ye are Christ's; and Christ is God's.)”

{and you belong to Christ, and Christ belongs to God. (Contemporary English Version)}


6. Kumno U khrist u long jong U Blei?


Jubab: Matthaios 3:17 “Ha khmih ruh ka ktien na ki bneng ka da ong, Une u long U Khun jong nga uba ieit, ha uba nga sngewbha eh.”


Matthaios 17:5 “Haba u dang kren, ha khmih, u lyoh batynshain u la kah ia ki: ha khmih ruh, ka ktien na uta u lyoh ka la ong, une u long u khun jong nga uba ieit, ha uba nga sngewbha eh: phin sngew ia u.”


Kane long ka jingphla jong U Blei U Kpa.


7. Kumno ki Apostol ki iohi ia U Khrist?


Jubab: Matthaios 16:16 “U Simon Petros u la iathuh bad u la ong, Me long U Khrist, U Khun U Blei Baim.”


Ki kam ki Apostol- 9:20- “Te kumne kumne ruh u la ialap ha ki synagog, ba U Long U Khun U Blei.”


1 Korinth 1:9 :- “U Blei u long uba lah ban shaniah, da uba la khot ia phi sha ka jingiasyllok U Khun jong u, U Jisu Khrist uba U Trai jong ngi.”


2 Korinth 1:19:- “Namar U Jisu Khrist U Khun U Blei ia uba la ialap hapdeng jong phi da ngi, da nga bad da u Silbanos bad da u Timothi kein,…….


U Ioannis u ong kumno shaphang U Jisu ?

1 Ioannis 4:15 “Jar uba da phla ba U Jisu u long U Khun U Blei, U Blei u iaisah ha u, bad ma u ruh ha U Blei.”


1 Ioannis 4:9,10 “Ha kane la pynpaw shynna ia ka jingieid U Blei ha ngi, ba U Blei u la phah ia la U Khun ba la kha marwei sha kane ka pyrthei ba ngin ioh im da u. Ha kane ka long ka jingieid, ym naba ngi la ieid mangi ia U Blei, hynrei naba u la ieid ma u ia ngi,bad ba u la phah ia la U Khun ban long ka kuna na ka bynta ki pop jongngi.”


8. Balei ki Jiw ki kwah pyniap ia U Khrist?


Jubab: Ioannis 5:18 “Namar kata te kita ki Jiw ki la nang ia wad dong ia kaban pyniap noh ia u, ym tang naba u la pynkhein ia ka Sabbaton, hynrei ba u la ong ruh ba U Blei u long U Kpa jong u hi, u da leh marryngkat bad U Blei.”


9. Kumno u soitan u kop ia U khrist?


Jubab: Loukas 4:3 “U soitan u la ong te ha U . Lada me long U Khun U Blei, to ong ha une u maw ba un long kpu.”


10. Kumno U khrist U long u khun U Blei?


Jubab:Ioannis 3:16 “Naba U Blei u la ieit katta katta ia ka pyrthei katba u la aiti noh ia la U Khun ba la kha marwei, ba uei uei ruh uba ngeit ha u, un ym jot shuh, hynrei un ioh ka jingim bymjukut.”


Ioannis 1:14 “Uta U Ktien te u la kynja doh, bad u la shong sah hapdeng jong ngi; bad ngi la ioh khmih shain ia ka burom jong u. Ka burom kaba da kat ka jong uba la kha marwei na u Kpa, ba la dap da ka jingaiei bad ka jingshisha.”


11. Mynno la kha ia U Jisu ?


Jubab: Hebrew 1:4,5 “Haba u la jia long uba kham bha katta ban ia ki angel, naba u la ioh pateng ka kyrteng kaba kham donburom ban ia ki. Namar hano na kita kita ki angel u la ong mynno mynno, Me me long U Khun jong nga, ha kane ka sngi nga la pynkha ia me? Pat ruh, Nga ngan long U Kpa ia u, u ruh un long U Khun ia nga”


Ia U Jisu la kha ha shuwa ban thaw ia ka bneng bad pyrthei.


Proberb 8 :22-25 “U Trai u la pynioh ia nga ha ka jingsdang ka lynti jong u, mynshwa ki kam jong u na mynbarim. La pynieng ia nga naduh bymjukut, naduh ka jingsdang, ha bym pat long ka khyndew. Mynba ym pat la don ki jingjylliew, ia nga la kha; mynba ym pat la don ki pukri kiba shlei da ka um. Mynshwa bym pat thung ia ki lum bah, shwa ia ki lum rit ia nga la kha”


Micah 5:2:- Hynrei ma pha, ka Bethlehem Ephratha. La pha long kaba rit hapdeng ki hajar Judah, na pha kein un mih ha nga uwei uban sa long u nongsynshar ha Israel; uba ka jingmih jong u ka long na mynhyndai, naduh bymjukut.


Hangne ka ktien bymjukut ka wan na ka ktien Hebru “Olam” kaba mut ka por kaba ym lah ban thew-“Time out of mind”


Ki bun kiwei kiwei ki jingthoh kiba pynpaw shai ba u Jisu u dei u Khun jong U Blei ba la kha na U Blei .


Ioannis 3:16, 1 Ioannis 5:5, Ioannis 8:42, Ioannis 5:18, Ioannis 5:1, Ioannis 10:36, Proberb 30:4, Proberb 8:30, Micah 5:2.


12. Hato ka kyntien ba la kha ka mut ba la thaw? (Does “begotten” mean “created”?)


Jubab: Ia U khrist la kha, la mih na U Blei.(Christ was brought forth/begotten)


Ia u lurshai (Lucifer) la pynlong/la thaw


13. Hato ki briew ha ka Testament barim ki tip ba U Blei u don u Khun?


Jubab: Daniel 3:25 “U la iathuh bad u laong. Ha khmih, nga iohi saw ngut ki briew kiba laitluid, ki da iaidkai hapdeng ka ding, bad kim don jingmynsaw ei ei ruh em: te ka dur uba saw ka long kum u khun ki blei.”


Proberb 30:4- “Uei uba la kiew artet shabneng, bad ba la hiar? Uei ba la lum ia ka lyer ha la ki kti ba la kham? Uei uba la pynskhem ia baroh kiba kut ka khyndew? Kaei ka kyrteng jong U bad kaei ka kyrteng U khun jong u, lada me tip?”


14. Ha ka por ba U Khrist u don ha kane pyrthei, hato u hikai ba u mih na U kpa?


Jubab: Ioannis 8:42 “U Jisu u la iathuh ha ki, lada U Blei u l along u Kpa jong phi, phin da la ieit ia nga, namar na U Blei nga la mih noh bad nga la wan; namar na lade hi ruh ngam shym la wan, hynrei la phah ma U ia nga.”


Ioannis 16:27 “Namar uta U kpa hi u ieit ia phi, naba phi phi la ieit ia nga bad phi la ngeit ba nga nga la mih noh na U Blei.”


15. Lada U Khrist u mih na U Kpa, kaei u ioh na u Kpa?(If Christ indeed proceeded from the Father, what did He inherit?)


Jubab: Hebru 1:3, 4 “Uba haba u long ka jingtynshain ka burom jong u, bad ka dur hi ka jinglong tynrai jong u, bad uba kyrshan ia kiei kiei baroh da ka ktien ka bor jong u, haba u la h pynlong ka jingpynkhuid ia ki pop, u la shong ha ka kti kamon jong Uba khraw tam sha jrong.”


Dkhot 4. “Haba u la jia long uba kham bha katta ban ia ki angel, naba u la ioh pateng ka kyrteng kaba kham donburom ban ia ki.”


U Khrist u ioh ka pateng ka jinglong bad ka dur Blei na u Kpa.


Eksodus 23:20 -21 “Ha khmih, nga phah ia u Angel ha shuwa jong me, ban sumar ia me ha lynti, bad ban wallam ia me sha kata ka jaka ia kaba nga la khreh :To burom ia u, bad to kohnguh ia ka ktien jong u; wat pynbitar ia u ; namar un ym map ia ki jingpalat jong phi, naba ka kyrteng jong nga ka don ha u.”


16. Mano ba don ka kyrteng jong U Blei?


Ioannis 5:43:-Nga nga la wan ha ka kyrteng U Kpa jong nga, hynrei phim pdiang ia nga: lada uwei pat un wan ha ka kyrteng la ka jong hi, ia uta phin pdiang.


U Khrist U ioh pateng ka kyrteng U Kpa na U Blei U Kpa.


17. Kaei de u Khrist u ioh pateng?


Jubab: Ioannis 5:26 “Namar kumba U kpa u don ka jingim ha lade kumta u laai ha u Khun ruh ban ioh ka jingim ha lade.”


Kolosai 2:9; 1:19 “Naba ha u kata ka jingdap baroh jong ka Jinglong Blei ka shong tylli.”

“Naba U Kpa u la sngewbha eh ba ka jingdap baroh kan shong tylli ha u.”


U Khrist u ioh pateng ka jinglong ryngkat bor bad U kpa-


Philipi 2:6 “Uba haba u long ha ka dur U Blei. Um shym la niew eh ia kaban bat ban long marryngkat bad U Blei.”


Hebru 1:8, 9 “Hynrei shaphang uta U Khun u ong: ka khet jong me, Ah Blei, ka long sha ki bymjukut ki bymjukut; bad u dieng synshar ka hima jong me u long u dieng synshar ka jinglehhok.”

“Me la ieit ia ka hok, bad me la isih ia kabym hok; namarkata U Blei, U blei jong me kein, u la pynsleh ia me da ka umphniang ka jingkmen tam ia ki paralok jong me.”


18. Hato Ngi niew burom kham duna ia U Khrist ban ia U Kpa?(Do we honour Christ less than the Father?)


Ioannis 5:23 “Ba baroh kin burom ia u Khun kumjuh kumba ki burom ia U Kpa. Uta ubym burom ia U Khun, um burom ia U Kpa uba la phah ia u.”


1 Ioannis 2:22, 23 “Uei long uta uba lamler, lymda dei uta uba len noh ba U Jisu u long uta u khrist, uta uba len noh ia u kpa bad ia u khun. Uwei pa uwei baroh uba len noh ia U Khun, um don ruh ia uta U kpa: uta uba phla ia U Khun, u don uta u Kpa ruh.”


Kaei ka jingim bymjukut?


Ioannis 17:3 “Kane te ka long ka jingim bymjukut, ba kin ioh ithuh ia me U Blei ba shisha tang ma me hi, bad ia U Jisu Khrist, ia uba me la phah”


Yn dang bteng pat shaphang Uei U Mynsiem Bakhuid?


To U Blei un kyrkhu Ia phi katba phi dang pule ia ki jingthoh.

Amen.

******

bottom of page