top of page
Pynhunlang Bareh

Ka Histori Ki Hima

Ha ka pyrthei hi, jan baroh ka pyrthei ka la dap da ki riewngeit Khristan, khamtam da peit ha kane ka Ri Khasi jong ngi, I kumba dap da ki riewngeit Khristan. Kumta ngi lah ban shu ong noh ka Ri Khasi ka dei ka nongbah ba bun hi dei ki Khristan kiba kynthup ia ki Katholik, Presbytarian, Balang U Blei, Balang U khrist, Fellowship, Pentacost, Seventh Day Adventist, Church of England bad kiwei kiwei de ki Ministry shimet. Ka jingthmu jong kane ka jingpule ka long ia baroh hi khamtam ia kine ki Riewngeit Khristan kiba ngeit ha kawei Ka Baibl, kane ka jingpule kan iarap ia ngi kumno ban pynshisha ba ka ktien U Blei ka long kaba shisha bad kumno U Blei jong ka Baibl u dei U Blei uba shisha.


Hajan baroh ki niam ki hikai ia ka jingleh bha bad kumno bad iano ngi dei ban ai ka jingmane, jan baroh ki niam kidon ia la jong ki blei, la jan baroh ki niam heh kum ka Islam, Hindu, Buddhism, Judaism, Khristan ki don ia la ki jong ki kot niam. Ki Islam ki don ka Quran, ki Hindu ka Bhagavat Gita, ki Judaism ki don ia ka Torah bad Talmud bad ka Nabhim(Ki Prophet) bad ki Khristan ki don ia ka Baibl.


Te ka jingkylli ka mih kano na kine ka lah ban pynshisha ba kadei ka jingshisha; kat kum ka jingwad bad jingpule na kitei ki kot niam ka Nabhim(Old Testament) jong ki Jiw bad ka Baibl kiba don ia ki jingiathuhlypa ba ka histori hi ka pynpaw ba ia ki la urlong ban pynshisha ha ki Histori. Dei na ki jingiathuhlypa kein kiba ngi lah ban pynshisha ba ka Baibl bad ka Old Testament ba la ngeit da Ki Jiw ba ngi lah ban shem ba ka Baibl ka long shisha kaba la pyrsad Mynsiem da U Blei bad dei tang ka hi ban ia nujor bad kiwei ki kitab Niam kaba long shai bad don jingshisha ha ki Histori ruh.


Ka Jingiathuhlypa ha Ka Kitab Daniel ka Lynnong kaba ar ka don ia u shabi ban tip ba ka Baibl hi ka dei kaba shisha bad U Blei jong ka Baibl U dei U Blei uba shisha.


Shwa kata to ngin peit kumno U Blei ha ka Baibl u pynshai ia lade bad pynskhem ruh bad lyngba ki jingiathuhlypa U pynskhem ia lade kum U Blei.


Isaiah 42:8,9 - Nga long U Trai, kata ka long ka kyrteng jong nga: te ia la ka burom ngan ym ai ha uwei pat, lymne ia la ka jingiaroh ha ki bleithaw. Ha khmih, kiei kiei kiba mynshuwa ki la wan jia, bad ia kiei kiei bathymmai nga pynbna: haba kim pat mih nga iathuh ha phi shaphang jong ki.


Isaiah 46:9-10 - To kynmaw ia kiei kiei kiba mynshuwa na mynbarim,namar nga nga long U Blei; bad ym don uwei pat; nga long U Blei, bad ym don uba kat nga, uba da iathuh ia kaba kut naduh kaba sdang bad ia kiei kiei kibym pat leh naduh mynbarim; da kaba ong, ka jingthmu jong nga kan ieng bad ngan leh la ka jingsngewbha baroh.


2 Petros 1:19-21 - Bad ngi don kata ka Ktien ka jingiathuhlypa ba la kham pynskhem; ha kaba phi leh bha haba phi pynshahskhor ia ka, kumba ha ka sharak batynshain ha ka jaka badum, tadynda ka mih ka sngi, bad u lurshai un da mih ha ki dohnud jong phi: haba phi tip shuwa ia kane; ba ym don ka jingiathuhlypa na ka Jingthoh Bakhuid kaba long na ka jingbatai u briew hi. Namar ym da ka mon u briew la wan ka jingiathuhlypa mynno mynno ruh: hynrei ki briew ki la kren na U Blei kein, haba la pynkhih ia ki da U Mynsiem Bakhuid.


Amos 3:7 - Shisha U Trai U Blei un ym leh ei ei, khlem da pynpaw ia la ka jingthmu ha la ki shakri ki nongiathuhlypa.


Kaei ka jingthmu U Blei haba u ai ki jingiathuhlypa?


1.Ban pynskhem ba U Blei jong ka Baibl U dei U Blei bashisha.


2. Ban pynskhem ia ka Jingngeit jong ngi.


Ioannis 14:29 - Te mynta nga la iathuh ha phi shuwa ba kan jia, ba ynda ka jia, phin ioh ngeit.


3. Ban pynskhem ia ka jingshaniah jong ngi ha ka ktien jong u.


Deuteronomi 29:29 - Kita kiei kiei ruh kiba rieh ki dei ki jong U Trai uba U Blei jong ngi; hynrei kita kiei kiei kiba la PYNPAW ki dei ki jong ngi bad jong ki khun jong ngi ha la ka rta, ba NGIN IOH LEH ia ki KTIEN jong kane ka HUKUM BAROH.


4. Ban pynpaw da kaba shisha ia ka lawei bad buh ia ka jingngeit baskhem ha ki dohnud jong kiba ngeit.


2 Petros 3:11,12 - Namar kata haba yn sain noh kumne ia kine kiei kiei baroh, kiba kumno ka dei phi ban long ha ka jinglong jingim bakhuid bad ka jinglong riewblei, kiba ap khmih bad kiba kwah dik dik ia kata ka jingwan jong kata ka sngi ka jong U Blei…….


5. Ban pynpaw ba ka Baibl ka long ka kot ba im bad ba donbor bad ba lah ban shaniah.


6. Ban pynpaw ia u Jisu Khrist ia kiba sngap bad ioh sngew ia ka khubor.


Ha ka kitab U Daniel lynnong banyngkong phin lap ba u syiem ka Babilon u Nebukhadnessar u la jop thma ia u syiem ka Judah bad u la wan ruh sha Jerusalem bad u la ker kut ia ka bad ha ka juh hi ka por u la ring mraw ia ki khun hebrew sha Babilon bad hapdeng kita ki khun la don saw ngut ki khun hebrew ki ba kyrteng u Daniel, U Asariah, U Mishael, u Hananiah bad ia kine ki khun Hebrew la shim bad buh ia ki lang bad ki riewstad ka Babilon. Ia kine ki saw ngut la khynthup lang ba kin long ki riewstad jong ka Hima Babilon.(Pule Daniel 1 bad 2)


Ha ka lynnong ba arngin shem ba u syiem Nebukhadnessar u la phohsniew ia kawei ka jingphohsniew, hynrei hab u la kyndit na kaba thiah u la klet bad kynmaw shuh ia ka bad kane “Ka pynkuslai ia ka Mynsiem jong u”.

Daniel 2:1 - Te ha ka snem kaba ar ka jingsynshar U Nebukhadnessar, U Nebukhadnessar u la phohsniew ki jingphohsniew; bad ka jingiohthiah jong u ka la duh noh na u.


Daniel 2:2 - Ynda kumta u syiem u la hukum ban khot ia ki riewstad, bad ki nongleh byrtong, bad ki nongkhein ksuid, bad ki Khaldi, ban iathuh ha u syiem ia ki jingphohsniew jong u. Kumta ki la wan hapoh bad ki la ieng hakhmat u syiem.


Daniel 2:3 - Bad u syiem u la ong ha ki, Nga la phohsniew ka jingphohsniew, bad la pynkhuslai ia ka mynsiem jong nga ban tip ia kata ka jingphohsniew.


Daniel 2:4-9 - Ki Khaldi bad ki riewstad ki kyrpad ia u Syiem ba un iathuh ha ki ia kata ka jingphohsniew.


Daniel 2:10 - Ki Khaldi ki la iathuh ha khmat u syiem, bad ki la ong. Ym don u briew ha ka khyndew uba lah ban pyni ia kane ka kam u syiem; namar ym don u syiem lymne u kynrad, lymne u nongsynshar, uba la pan ia kiba kum kine na uno uno u riewstad, lane u nongleh byrtong, lane u khaldi.


Daniel 2:11- Bad ka long kabym ju don kaba u syiem u pan, bad ym don uno uno uba lah ban pyni ia ka ha khmat u syiem, hynrei tang kita ki blei, kiba ka jaka shong jong ki kam long lem bad ka doh.


Daniel 2:12 - Namar kane ka daw u syiem u la sngewsih bad u la bitar lep, bad u la hukum ban pynduh ia ki riewstad baroh jong ka ri Babylon.


Daniel 2:13 - Kumta kata ka hukum ka la mih noh, ban pyniap ia kita ki riewstad; te ki la wad ia U Daniel bad ia ki lok jong u ruh ban pyniap ia ki


Daniel 2:14-16 - Hynrei u Daniel u la kyrpad ia u syiem ba un buh ia ia u, ba u te un pyni ia u syiem ia ka jingbatai.


Daniel 2:17-25 - U Daniel bad ki laingut ki khun Israel ki la duwai sha U Blei bad U Blei u la pynpaw ha u Daniel ia kata ka jingbuhrieh. U Blei u la pynpaw ia kata ha kajuh ka miet ba u Daniel u lah ban batai ha u syiem.


Daniel 2:26 - U syiem u la iathuh bad u la ong ha U Daniel, uba ka kyrteng U Belteshassar, Me lah ban pyntip ha nga ia kata ka jingphohsniew ia kaba nga la iohi, bad ia ka jingbatai de?


Daniel 2:27 - U Daniel u la iathuh ha khmat u syiem, bad u la ong, Ym don ki riewstad, ki nongleh byrtong, ki nongleh myntor, lymne ki nongkren shwar, kiba lah ban pyni ha u syiem ia kata ka jingbuhrieh ia kaba u syiem u la kwah;


Daniel 2:28 - hynrei don U Blei ha bneng uba pynpaw ia ki jingbuhrieh, bad u la pyntip ia U Nebukhadnessar syiem ia kaei kaban jia long ha ki sngi kiba khadduh. Ka jingphohsniew jong me, bad ki jingithuhpaw ka khlieh jong me ha la jingthiah, ki long kine;


Daniel 2:29-30 - U Daniel u ong ba um dei ma u uba don jingstad ba u lah ban pyntip ia u syiem.


Daniel 2:31 - Me, ko syiem, me la iohi, bad ha khmih ka durblei kaba khraw. Kane ka durblei, kaba la long kaba heh, bad kaba ka jingtyngshaiñ jong ka kaba itynnad tam, ka la ïeng ha khmat jong me; bad ka dur jong ka ka la long kaba shyrkhei.


Daniel 2:32 - Shaphang kane ka durblei, ka khlieh jong ka la long da ka ksiar banylla, ka shadem bad ki ksangti jong ka da ka rupa, ka kpoh bad ki lbong jong ka da ka rnong,


Daniel 2:33 - ki kjat jong ka da ka nar, ki slajat jong ka shibynta da ka nar, bad shibynta da ka dewbyrtha.

Daniel 2:34 - Me la iohi tadynda la khlaw ym da ka kti ia uwei u maw, uba la shoh ia kata ka durblei na ki slajat jong ka kiba la long da ka nar bad ka dewbyrtha bad u la pynlwet ia ki.


Daniel 2:35 - Ynda kumta la pynlwet lang ia ka nar, ia ka dewbyrtha, ia ka rnong, ia ka rupa, bad ia ka ksiar, bad ki la long kum u stait ha ki kyntem kba ha ka por lyiur; bad ka lyer ka la kit noh ia ki, katba ym shym la shem jaka shuh ia ki:


Daniel 2:35 - te uta u maw uba la shoh ia kata ka durblei u la kylla long u lum uba khraw, bad u la dap ia ka khyndew baroh.


Daniel 2:36 - Kane ka long kata ka jingphohsniew; bad ngin iathuh ia ka jingbatai jong ka hakhmat u syiem.


Daniel 2:37 - Me, ko syiem, me long u syiem ki syiem, ha uba U Blei ka bneng u la ai ka hima, ka bor bad ka jingkhlain bad ka burom.


KA KHLIEH KSIAR:

Ka bor synshar aiu u Daniel u la ong ia u syiem ba kata ka khlieh ksiar ka ieng pharshi?


"Me, ko syiem, me long u syiem ki syiem, ha uba U Blei ka bneng u la ai ka hima, ka bor bad ka jingkhlain, bad ka burom; bad kat ha kaba ki shong ki khun bynriew, u la ai ha ka kti jong me ia ki mrad khlaw bad ia ki sim bneng, bad u la buh ia me ban synshar halor jong ki baroh: ME LONG KATA KA KHLIEH KSIAR..." dkhot 37, 38.


U Daniel u kren ha u nong synshar jong ka hima bakhraw tam ha pyrthei:


"Ko Nebukhadnessar, U Blei U iathuh ia phi ba ka hima Babilon jong phi la ieng pharshi da ka khlieh ksiar jong kane ka dur blei."


KA SHADEM BAD KI KSANGKTI DA KA RUPA

Na ka jingpeit briew, ka hima Babilon ka i kum ka hima ka ban neh junom. Hynrei aiu ka jingiathuhlypa ka ong ba kan sa jia?


"Te hadien jong me kan sa mih kawei pat ka hima kaba kham poh ia me." Daniel 2:39.


Ha ka jingpyndep ia ka jingiathuhlypa U Blei, ka hima jong U Nebukhadnessar ka la kyllon bad jot mynba u Sairos, u General jong ka Persia u la pynkyllon ia ka hima Babilon ha u 539 S. K. Kumta ka shadem bad ki kasangkti jong ka rupa ki iengpli ia ka Medo-Persia, sa kawei pat ka hima bakhlain.


KA KPOH BAD KI LBONG JONG KARNONG:

Kane pat ka bynta jong kata ka dur blei ka ieng pharshi ia kaei?


"Sa kawei pat ka hima ka balai da ka rnong, ka ban synshar halor ka khyndew baroh." Dkhot 39.


Ka kpoh bad ki lbong jong ka rnong ka dur blei ka iengpharshi ia ka hima Grik. U Alexander bakhraw u la jop ia ka hima ki Medes bad ki Persia, u la pynkylla ia ka sha ka hima synshar pyrthei kaba lai. Ka la synshar naduh 331-168 S.K. KI KJAT NAR:

Khatduh, kan sa don sa ka hima kaba saw (la ong u nongiathuhlypa), kaba khlain kat ka nar __ "kumba ka nar ka pynlwet bad ka jop ia kiei kiei baroh; bad kumba ka nar ka tylliat ia kiei kiei baroh, ka ruh kan pynlwet bad kan tylliat." Daniel 2:40.


Hadien ka jingiap u Alexander, ia ka hima jong u la pyntlot bad la pynpra da kaba ia knieh hima hapdeng ki rangbah shipai haduh u snem 168 S.K. ha ka thma Pydna, ka hima nar jong ka Rome ka la pynjot ia ka hima Grik.


U Kaisar Augustus u la synshar ia ka hima Rome mynba la kha ia U Jisu kumba arhajar snem mynshwa (Loukas 2:1). U Khrist bad ki apostol jong u ki im ha ka juk ba la ieng pharshi da ki kjat nar. U Gibbon, u nongthoh histori jong ka 18 spah snem u pyrkhat ia ka jingiathuhlypa u Daniel mynba u la thoh: "Ki dur jong ka ksiar, ne ka rupa, ne ka rnong, kiba lah ban ieng pharshi ia ki jait bynriew bad ia ki syiem jong ki la pynjot kawei hadien kawei pat da ka Rome ka hima nar." Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (John D. Morris and Company), Vol. 4, p. 89.


Pyrkhat khyndiat shaphang kane ka jingiathuhlypa na ka liang ka jingiohi briew. Kumno u Daniel u lah, uba im ha ki por ka hima Babilon, un ioh kata ka jingmut katno tylli ki hima kiban mih kawei hadien kawei pat da ki spah snem ha ka lawei? Ngi shem jingeh haduh katta katta ban mut dur kumno ka iew khaii pateng kan long ha ka taiew ka ban wan! Pynban ka Babilon, Medo-Persia, Greece, bad Rome ki ia bud kawei hadien kawei, thik kumba la iathuhlypa __ kum ki khynnah skul kiba ia iaid ha u lain.


Hato U Blei U synshar ia ka lawei? Hato ngi lah ban don jingkyrmen halor ka nongrim ka jingthmu bakhraw jong u? Ka jubab ka sawa biang, H'oid!


KI KJAT BAD KI SHYNRIAHJAT DA KA NAR BA LA IAKHLEH BAD KA DEWBYRTHA:

Hato ka hima pyrthei ka ba san kan bud ia ka hima Rome?

"Kumba me la iohi ia ki slajat bad ia ki shynriahjat, ki la long shi bynta da ka nar bad shi bynta da ka dewbyrtha, kumta ka hima kan long shi bynta ka bakhlain, bad shi bynta kaba shroin." Daniel 2:41,42.


U nongiathuhlypa u khlem iathuh ba yn don ka hima synshar pyrthei kaba san, hynrei ka jingpra ka hima nar jong ka Rome. Ka Rome kan pra ha ki shiphew hima, kumba la pyni pharshi da ki shiphew tylli ki shynriahjat ka dur blei.


Hato kata ka la jia shisha?Khlem jingartatien. Hamar ki spah snem kiba saw bad basan jong ka juk Khristan ki riewkhlaw nong hiar thma na shaphang shatei ki la tuid halor ka hima Rome kaba la troin ki la ther kawei ka jingtangon hadien kawei pat. Khatduh, shiphew ki jait ki la ioh bat ia ka jaka jong ka Western Rome, bad shiphew tylli ki jaid bynriew ba laitluid ki la pynskhem ia lade hapoh ka jaka jong ka Europe. Kumta ki shynriahjat ki ieng pharshi ia ki jaitbynriew ka ri Europe ba mynta.


3. KA SNGI JONG NGI HA KA JINGIATHUHLYPA KA BAIBL Hato ka jingiathuhlypa u Daniel ka iathuh ba yn don ka jingpyrshang ban pyniasoh ia ki jait bynriew ka Europe hapoh uwei u nongsynshar?


"Bad kumba me la iohi ia ka nar ba la iakhleh bad ka dewbyrtha baktieh, kin pyniakhleh ia lade bad u symbai ki briew; hynrei kin ym iadait lang, kumba ka nar ruh kam iadait bad ka dew byrtha." Daniel 2:43.


Bunsien kiba khlain bor ki la pyrshang ban pyniasoh ia ka Europe, hynrei man ba ki pyrshang ki rem. U Napoleon u la jan lah ban ia kiwei ha kata ka jingpyrshang, ban pyniasoh ia ka Europe kaba la pra, lehse u pyrkhat ia kane ka jingiathuhlypa kat ban phet noh ba la shah rem ha madan thma ka Waterloo, u pyrta "U Blei Badonbor baroh u palat than ia nga!"

U Kaisar Wilhelm II bad u Adolf Hitler ki la pynmih ka kynhun shipai bakhlain tam ha ki sngi jong ki. Hynrei uwei pa uwei na ki u la rem ban pyniasoh ia ka Europe hapoh kawei ka jingsynshar. Balei?Namar ba ka ktien U Blei ka la kren lypa."Ki briew ki dei kiba la iakhleh bad kin ym iasohlang." Ka jingmih na ki artylli ki thma bah ka pyrthei ki pynskhem ba U Blei U bat ia ka lawei ha ki kti jong U. U dei ma U uba bat khatduh ia ka bor synshar. Da shisha kata ka la biang ban ai jingkyrmen jingsuk ha ka dohnud, bad ka jingshaniah baskhem ha ka jingthmu jong u ia ki jingim jong ngi.


4. KA PEITNGOR SHA KA LAWEI Sa tang kawei ka bynta jong ka jingiathuhlypa u Daniel kaba ym pat urlong. Kaei ka jingmut jong u maw uba tied ia ki slajat jong ka dur blei, bad uba tylliat ia ka kum u powdar, bad uba la kylla long u lum bah uba pyndap ia ka khyndew baroh?


"TE HA KI SNGI JONG KITA KI SYIEM U BLEI KA BNENG UN PYNIENG IA LA KA HIMA, ia kaba yn ym pynduh lano lano ruh, lymne yn ym ieh ia ka jingsynshar jong ka ha kawei pat ka jait bynriew; hynrei kan pynlwet bad kan bam duh ia kine ki hima baroh, BAD KAN IAISAH BYMJUKUT." Daniel 2:44.


"Kita ki syiem," ka kdew tang sha ki syiem kiba ieng pharshi da ki kjat bad ki shynriahjat jong ka dur blei __ ki nongsynshar jong ka ri Europe ba mynta ki kdew sha ki sngi jong ngi. Uta u maw ia uba la khlaw ym da ka kti un tied ia ka dur blei bad pynpait lyngkhot lyngkhai ia ka, bad un pyndap ia ka pyrthei baroh kawei (dkhot 34,35,45). Shen U Jisu Un sa wan hiar na bneng "ban pynieng ia ka hima." Ka hima ka jingsuk jingkmen. Te U Khrist, U Mawsiang jong ki Arta bad u Syiem jong ki syiem, un synshar ia ka pyrthei junom!

Ia kawei pa kawei ka jingiathuhlypa jong u Daniel 2 ki la urlong lait tang ka jingleh ba khatduh __ kaba tied ia ka dur blei da u maw. Kat kum ka por jong U Blei, ngi la jan poi sha ka bakut bad badonburom tam, ka jingwan phai U Khrist sha kane ka pyrthei. U Jisu Khrist, U Khun jong U Blei, u la jan pynkut pynwai ia ka jingialeh, jingiaphlei snam u khun bynriew bad ban pynieng ia ka hima bymjukut jong ka jingieit bad jingaiei jong U.


5. KA JINGPHOHSNIEW U SYIEM BAD PHI Kane ka jingiathuhlypa ka pynpaw ia ka kti ba ialam jong U Blei ha ka jingmih bad ka jingkyllon jong ki jait bynriew. U Blei U tip ia kaba la dep, bad kane ka jingiathuhlypa jong ka Baibl ka pynishai ba u tip ia ka lawei kumjuh.


Lada U Blei U pynbeit ia ki jingiakhih ki jait bynriew da ka jingthikna kaba kat kata, da shisha u lah ban ialam ia ka jingim jong iwei pa iwei na ngi. U Jisu U iathuh skhem ia ngi: "Wat ia u shniuh khlieh jong phi la niew: Kumta wat sheptieng (Mathaios 10:30-31). Ka jingngeit kaba U Blei U ai ka lah ban long ka dawai ia ki jingkhuslai bad jingtieng jong ngi baroh. Ka jingkyrmen ba u ai ka lah ban long ka bor ia ki mynsiem jong ngi (Hebru 6:19).


U riewstad Erasmus jong ka 16 spah snem u iathuh ia ka jingjia ha ka jingiaid lynti duriaw kaba la neh ha u lynter jingim. Ka lieng jong u ka la sahkut ha kawei ka rud duriaw namar ba la beh jur ka eriong. Ka jingatphyllung ba shyrkhei ka la sympat pyrshah ia ka lieng bad ka la sdang ban pra lyngkhot, wat ki shipai duriaw ki la khaweit. Ki nongleit jingleit ki la jan iohpang na ka jingtieng. Ki babun ki iapyrta jingiarap ia ki riewkhuid, ki don kiba iarwai, lane kyrpad jam ha ka jingduwai.


U Erasmus u la iohi ia kawei ka kynthei, kaba leh pher na kita baroh. "Na baroh na ngi," la thoh u Erasmus, "kawei ka briew kaba long jai jai ka dei ka kynthei kaba bat ia i khunlung ba ka ai buin. Dei tang ma ka ba khlem pyrta, ne iam, lane ia khroh ia ka bneng. Ka khlem leh ei ei hynrei shu duwai jar jar ha lade katba ka bat skhem ia la i khun ha lade."

Kata ka jingduwai ka dei kaba ju iailong ha ka jingim jong ka, la peit thuh u Erasmus. Ka imat aiti ia lade ha ki kti U Blei.


Katba kata ka jhad ka la sdang ban ngam. Ka la aiti beit ia lade ha U Blei. Haba kata ka jhad ka la sdang ban ngam la buh ia kata ka kmie bad ikhun jong ka halor kawei ka lyntang bad la ai ba ia u dieng ban pyndonkam kum ka siang kinglieng, bad la phah sha ki jingatphyllung. Ka hap bat da kawei ka kti ia i khun, bad king da kawei ka kti. Tang khyndiat eh kiba pyrkhat ba kan lah ban iaid lyngba ka jingat phyllung.

Hynrei ka jingngeit jong ka bad ka jingshaniah ha U Blei ki la ri ia ka. Ma ka bad i khun jong ka ki la long kiba nyngkong ban poi sha rud duriaw.


Ka jingkyrmen ha U Blei uba lah ban shaniah ka lah ban pynlong ia ka jingiapher bakhraw wat haba ka pyrthei jong ngi ka la imat pra lyngkhot lyngkhai. Ngim don bor ban iada ia lade. Ka kti bakham khraw ka ialam ia ngi bad ka bat skhem ia ngi.


Lada phi wan sha U Khrist da ka jingaiti lut, un ai ha phi ia ka jingngeit kaba ialam beit ia phi lyngba ka jingatphyllung. Wad ia ka jingsuk baphylla ba U Jisu U la kular.


"Ka jingsuk nga ieh noh ha phi: ka jingsuk jong nga nga ai ha phi . . . Wat khih khuslai ha ka dohnud jong phi, bad wat sheptieng." __ Ioannis 14:27.


Hato phi la don ia kata ka jingsuk? Lada phi don, ainguh ia U Jisu U Nongpynim jong phi. Lada phim don, balei phim khot ia U Jisu sha ka jingim jong phi mynta?


SHIPHEW KI SHYMPRIAHJAT -SHIPHEW KI JAIT BAKHRAW HA KA WESTERN ROMAN EMPIRE:

Anglo-Saxon - (England), Franks - (France), Alamanni - (Germany), Lombards - (Italy) Ostragoths - (La pynjot noh hadien), Visigoths - (Spain), Burgundians - (Switzerland), Vandals - (North Africa, la pynjot noh hadien), Suevi - (Portugal), Herulli - (La duh noh hadien khyndiat spah snem) .


Ha kiwei pat ki bynta ngin sa ia pule balei U Blei u pynpaw ia kine ki jingiathuhlypa shaphang ki hima na shatei sha thain ym na ki thian jong ki, ka jubab ka long ba ki don kiei kiei kiba U Blei u kwah ban pyntip sha ngi bad dei lyngba kine ki hima baroh kiba shynshar donbor ha sla pyrthei bad dei kine ki Hima kiba ktah ia ka jingim jong ki briew U Blei bad dei na kitei ki hima kiba khatduh kiba ieng ia ki sla kjat kiba kynthup ia ka Europe ba ka jingktah ia ka pyrthei bad khamtam ia ki briew u Blei kan ktah.


******

bottom of page