top of page
Reuben Warjri

Lai Ki Nongmihkhmat

Ka rukom ha kaba ju don ki nongmihkhmat ban mih khmat na ka bynta ka kynhun ne ki seng ha ki ïing dorbar thaw aiñ ne ha ki jingïalang jong ki direktor ban pynthikna ba ki jingdawa bad ki jingdonkam jong ki kynhun briew ne ki seng lah ban pynïoh, ka dei ka jingsngewthuh kaba ym shym la ïoh ïa ka jingsdang na u briew, hynrei ka dei kaei kaei kaba la shim kylliang na ka rukom kaba la buh lypa da U Blei ha bneng. Wat lada kane kam long kaba paw shynna ha ka jingïohi jong kiba bun, ki don ki sabut ba biang bha ban kyrshan ïa kane ka jingong, khamtam eh ha ka jingsngewthuh ïa ka gospel ka jingpynim.

U angel Lusifer u long ka nuksa banyngkong ïa kane. Mynba U Blei U la thaw ïa une u angel, u la bat ïa ka kyrdan ba dawa ïa ka jingshaniah ka jong u bad u la don ka kabu ksiar ban don ha ka jaka ba U Blei hi U don. Kaei ka daw jong kine ki kabu ksiar ba u la ïoh bynta? La thaw ïa u ban long u nongmihkhmat na ka bynta ki paid angel baroh. Kum ka dak jong ka kyrdan bakyrpang kaba u la ju bat, la pynkup ïa u da ki mawlynnai bad ki kynjri bapher bapher. U nongïathuhlypa, U Ezekiel, u la ai ïa kane ka jingbatai shaphang une u jingthaw.

“… Kumne ong U Trai U Blei : Me pyndait laha ïa ka jingjymma, ba la dap da ka jingstad, bad ba la janai ha ka jingitynnad. Me la long ha Eden ha ka kper U Blei; u mawkordor baroh u la long ka jingkup jong me, u sardios, u topas, bad u diamond, u beril, u oniks, bad u jasper, u sapphir, u emerald bad u karbonkl, bad ka ksiar: ka jingshna ïa ki kanjari jong me bad ïa ki thangmuri jong me ka la don ha me; ha ka sngi ba la pynlong ïa me la taïar ïa ki. Me la long u kherub ba la sleh uba kah: bad nga la buh ïa me, kumta ba me la long halor u lum bakhuid jong U Blei; me la ïaid sharum shaneng hapdeng ki maw bameh ding. Me la long janai ha la ki lynti naduh kata ka sngi ba la pynlong ïa me, haduh ba la shem ïa ka jingbymhok ha me.” (Ezekiel 28:12-15)

Ka jingshisha ba ïa U Lusifer la khot ïa u kum “u kherub ba la sleh”, ka pynpaw shynna ïa ka jingshisha ba la thaw ïa u ban long u nongmihkhmat jong ki angel. Kane ka ïahap sur bad ka hukum jong ka jinglehñiam ki Lebi kaba la dawa ba uta uba dei ban ïeng ha khmat U Blei kum u nongmihkhmat jong ka Israel ha ka kamra kaba ar jong ka templ ha kaba la buh ïa ka synduk jutang, u dei ban long uba la pynsleh ban bat ïa ka kyrdan kum u rangbah lyngdoh. Ha kiwei pat ki kyntien, U Lusifer u la shah pynsleh kum u nongmihkhmat jong baroh ki angel ha bneng bad namar kane, u la bat ïa ka kyrdan kaba kham halor ban ïa uno uno u angel ba U Blei U la thaw. Halor kane ka jingong, ka long kaba shai bha ba U Adam, uba long u briew uba nyngkong eh ba U Blei U la thaw bad ba u bat ïa ka kyrdan kum u kpa jong u khun bynriew, u long u jingthaw banyngkong eh ban mihkhmat na ka bynta u khun bynriew ha khmat U Nongthaw ha ka ïing dorbar ba ha bneng. U Adam ruh u bat ïa ka kyrdan kum u syiem bad u nongsynshar jong kane ka pyrthei. Lem bad kane, ka kyrdan kum u nongmihkhmat jong u khun bynriew ruh la bynrap lang hajuh.


Kum ka jingmih na ka jingshah pynrem ha ki kti U Lusifer, U Adam u la duh noh ïa ka kyrdan jong u kum u syiem bad u nongmihkhmat jong u khun bynriew. Naduh kane ka por, ym shym la shem shuh ka jaka ha bneng ïa u bad ki briew hi baroh. (Ka jingbuh kyrpang la ai na ka bynta U Moses, U Elijah, bad U Enoch kiba la kiew sha bneng hapoh ka jingdon jong katto katne ki kyndon.) Ïa ka jingmih ba ïasyriem ruh la shem ha ka jingmad jong U Lusifer hadien ba u la hap noh ha ka pop. Peit kumno ba u Isaiah u batai ïa ka jingmih noh jong U Lusifer na bneng.

“Kumno me la hap na bneng, ko lurshai, u khun jong ka step! Kumno la ot noh ïa me sha ka khyndew, uba la ju pyndem lin ïa ki jaid bynriew!” (Isaiah 14:12)

Hynrei hadien ba u la jop noh ïa U Adam ha ka kper Eden, U Lusifer u la shong ha ka “khet” kaba la ju shong da u briew bad kane ka la pynïoh ïa u ïa ka hok ban long u nongmihkhmat jong ka pyrthei ha bneng. Kane ka la prat lynti ïa U Lusifer ban pynjlan ïa ka jingim jong u bad ka la ai ruh ïa u ïa ka hok ba, sa shisien pat, un ïoh rung biang ha ka ïing dorbar ka bneng na kaba u la shah beh noh, ban long u nongmihkhmat uba ar jong u khun bynriew. Dei hangne ba ngi ïohi ïa ka jingkhraw ka jinglong U Blei. U Blei Un jin da la pyndonkam bakla ïa ka kyrdan ka jong U kum U Nongsynshar ka bneng salonsar bad ki khyrdop ka bneng kin jin da la khang khnang ban khang lad ïa U Soitan bad ki angel jong u ban rung biang shapoh. Pynban U pdiang bad U burom ïa kata ka kyrdan bathymmai ba u nongshukor bashyrkhei tam u la bat bad U la ai ïa U Lusifer ïa ka hok ban ïoh rung biang sha ka jaka ha kaba ka khet U Blei ka don. Kane ka pynpaw ba U Kpa U long U Blei Uba khraw bad Uba ieit, Uba pyntreikam ïa ka hok da ka jingryntih ïa baroh. Dei na kane ka daw ba ngi ïohi ba U Soitan u wan ha bneng ban kynnoh ïa U Job ha khmat U Blei bad ruh ba u kynnoh ba U Blei U leh shiliang haba U theh ïa ki jingkyrkhu ki jong U ha U Job.

“Te la jia ka sngi haba ki khun U Blei ki la wan ïeng ha khmat U Trai, bad U Soitan ruh u la wan hapdeng jong ki. Bad U Trai u la ong ha U Soitan, Nangno me wan? U Soitan te u la ïathuh ha U Trai, bad u la ong, Na kaba leit shane bad shawei ha ka khyndew, bad na kaba ïaid sharum shaneng ha ka. Te U Trai U la ong ha U Soitan, Me la khmih thuh ïa u shakri jong Nga U Job? naba ym don uba kat ma u ha ka khyndew, u briew uba janai bad uba beit, uba sheptieng ïa U Blei, bad uba kiar noh na kaba sniew. U Soitan te u la ïathuh ha U Trai, bad u la ong, U Job u sheptieng ïa U Blei khlem daw? Me Mem shym la pynlong ka jingker sawdong ïa u, bad sawdong ïa ka ïing jong u, bad sawdong ïa kiei kiei baroh ba u don kylleng kylleng? Me la kyrkhu ïa ka kam ki kti jong u, bad ka spah jong u ka la roi ha ka khyndew.” (Job 1:6-10)

Katba U Soitan u dang shong ha ka khet U Adam, u khun bynreiw u don ha ka khep kaba ym don kano kano ka jingkyrmen namar kaei kaba u donkam ka long ïa u nongmihkhmat uban ïeng ïaleh na ka bynta jong u. Hynrei haba u nongshukor u long u nongmihkhmat, ki pop jong u khun bynriew la thad rong pylleiñ pylleiñ ha khmat ka khet U Blei bad ym don kano kano ka lad ba U Blei lane U Khun jong U ban tap ïa kata ka jinglyngkhuid jong u khun bynriew kaba la jia namar ka pop bad ka jingbymdon ïa u ksiang. Ka dei halor kane ka jingshisha, ba ïa U Soitan la khot kyrteng ïa u, “u nongmudui ïa ki parabangeit jong ngi” uba mudui “ïa ki ha khmat U Blei jong ngi mynsngi bad mynmiet” (Jingpynpaw 12:10).

Hynrei kiei kiei baroh kin ym neh kumjuh kumba ki ju long. Khadduh khadwai, ka jingkylla ka wan, bad lem bad kata, ka jingkyrmen na ka bynta u khun bynriew ka wan haba, ha ka sien banyngkong hadien ka jinghap noh ha ka pop, la don U Briew Uba la jop ïa ka pop; bad da kaba leh ïa kata, U la knieh noh na ki kti U Soitan ïa ka khet kaba ha kawei ka por la shong da u briew bad kane ka la pynlong ïa U U Nongmihkhmat uba lai bad uba khadduh. Une U Briew U long U Jisu, U Adam bakhadduh. Watla ka jingkylla ka la wan na ka bynta u khun bynriew, ki aiñ jong U Blei Ubym kylla ka khlem shym la kylla. Hadien ba u la shah pynrem ha ki kti U Khrist, ka por ka la wan ba U Soitan u la hap ban ieh noh sa shisien pat ïa ka ïing dorbar bneng, bad ha kane ka kynti ka long shaduh ki bymjukut. Namar ka jingsarong bad ka dohnud kabym kloi ban pdiang ïa ka jingshah jop, U Ksuid bad ki angel jong u ki khlem shym la aiti noh ïa ka jaka jong ki ha bneng khlem da pyndon ïa ka jingïaleh. Namar kata, ka thma ka la sdang ha bneng hadien ba U Nongsiewspah jong ka pyrthei U la kiew biang sha ka khet U Blei ban pdiang ïa ka hima ka bneng na U Kpa jong U bad ban seng ïa kata kajuh hi ka hima ha kane ka pyrthei, ha ki dohnud jong ki nongbud jong U.

“Bad ka thma ka la long ha bneng: U Mikhal bad ki angel jong U ki la ïalehthma ïa uta u ïakjakor; te uta u ïakjakor ruh bad ki angel jong u ki la ïalehthma; hynrei kim shym la jop, lymne ïa ka jaka jong ki ym shym la shem shuh ha bneng. Te la shop noh arsut ïa uta u ïakjakor bakhraw, uta u bseiñ tymmen ïa uba la khot U Ksuid, bad U Soitan, uba shukor ïa ka pyrthei baroh kawei; la shop noh arsut ïa u sha ka khyndew, bad ïa kita ki angel jong u la shop noh arsut lem bad u. Bad nga la ïohsngew ïa ka ktien bajam ha bneng, kaba ong, Mynta la wan jia kata ka jingpynim bad kata ka bor, bad kata ka hima U Blei jong ngi bad kata ka bor synshar Uta U Khrist jong U: naba la shop noh arsut ïa uta u nongmudui ïa ki para bangeit jong ngi, uba shait mudui ïa ki ha khmat U Blei jong ngi mynsngi bad mynmiet. Hynrei ki la jop noh ma ki ïa u namar kata ka snam jong Uta U Khunlangbrot, bad namar kata ka ktien ka jingphla jong ki; te kim shym la ieit ïa ka jingim jong ki jin haduh ka jingïap.” (Jingpynpaw 12:7-11)

Kane ka jingbuh jingthoh ha ka kitab Jingpynpaw ka la jia long hadien ba U Khrist U la kiew sha bneng, kaba long marpyrshah ïa ka jingsngewthuh ba kane ka thew ïa ka sien kaba nyngkong ba U Soitan bad ki angel jong u ki la shah lynshop noh na bneng. Ki kyntien, “Mynta la wan jia kata ka jingpynim bad kata ka bor, bad kata ka hima U Blei jong ngi,” bad “ki la jop noh ma ki ïa u namar kata ka snam jong Uta U Khunlangbrot”, ki pynshai bha ba ki kyrshan ïa kaei kaba nga ong namar ka jingpynim kam lah ban long shuwa ka jingïap bad ka jingmihpat U Jisu. Nalor kane, ka hima U Blei ka la wan ne la seng ha ka sngi Pentekos – kajuh ka sngi ha kaba ïa U Khrist la pyndonburom da U Kpa.

Mynta ba ngi don ïa U Khrist kum u nongmihkhmat jong ngi, ki sngi jong ka jingshah mudui ha khmat U Blei ki la leit noh. Mynta ngi don ïa u briew uba ïeng hapdeng jong ngi bad U Blei kum u ksaing ban ïeng ïa leh na ka bynta jong ngi.

“Namar don uwei U Blei , bad uwei u ksaiang ruh hapdeng U Blei bad ki briew, U Khrist Jisu, Uba U hi ruh u briew” (1 Timothi 2:5)

Hynrei kane ka mut aïu na ka bynta jong ngi? Mynta ba ngi don ïa U Khrist ban mih khmat na ka bynta jong ngi ha khmat ka khet U Blei, u dei u khun bynriew uba wanrah ïa ki jingleh jong ngi ha U Blei Bakhlieh tam eh. Hynrei ki jingleh jong ngi la wanrah ym ban pynrem ïa ngi hynrei ba ngi, lyngba ka jinglong ksaing jong U Khrist, la shah da da ka jingim ka jong U. Bad ruh, u nongmihkhmat ba kynsai tam eh ban mih khmat na ka bynta u briew u dei hi u briew. Na kane ka daw, U Paul u kyntu ïa ki bangeit ban wan sha U Blei da ka jingshlur.

“Namar kata haba ngi don U Rangbah lyngdoh Bakhraw Uba la leit lyngba ki bneng, U Jisu Khrist U Khun U Blei, to ngin ïabat skhem ïa la ka jingphla. Namar ngim don U Rangbah lyngdoh Ubym lah ban ïasngewlem bad ki jingtlot jong ngi; hynrei Uba la pynshoi ha kiei kiei baroh syriem ïa ngi, hynrei khlem pop. Namar kata to ngin ïawan hajan da ka jingshlur ha ka khet ka jingaiei, ba ngin ïoh pdiang ïa ka jingisynei, bad ba ngin shem ka jingaiei ïa kaban ïarap ïa ngi ha ka por ba donkam.” (Hebru 4:14-16)

Hynrei ka don sa kawei ka bynta jong kane ka jingïathuhkhana. Watla ka long kaba shisha ba na kawei ka liang, ka jingkylla ka la wan namar kaei kaba U Khun U Blei U lah leh bad U dang ïai leh na ka bynta jong ngi, hynrei na kawei pat ka liang, bun bah ki briew kin ym ïoh mad lut ïa ka jingmyntoi na kine ki jingkylla. Ka jingeh kam wan na U Khrist ne na ka jingthmu ka jingpynim. Hynrei ka jingeh ka long ka jingeh jong ka jingbymngeit kaba naduh mynhyndai. Ha ka jaka ban ïohi bad ban ngeit ba ka kam jong ka jingpynim la pyndep lut, kine ki briew ki la jied pynban ban ngeit ïa ka lamler ba u nongmudui u la pynbna kylleng kylleng bad ki la jied ban pynïasoh ïalade bad u. Da kaba leh ïa kane, bun bha ha kine ki sngi ki im kum bym don u ksiang hapdeng U Blei bad ki briew. Kine ki briew ki ïai ïa khun ban ïoh bor halor ka mon jong ki, khlem da sngewthuh ba kaei ba ki donkam ban leh ka long ban ngeit bad ban aiti ïa la ka mon sha U Khrist. Namar ba ki long kiba matlah da ka jingbym lah ban shaniah, ki kyntiew ïa ka hukum kham halor ban ïa U Nongai-hukum, ki leh ïa ki kam jong ka hukum namar ba ki mut ba ka jingpynim ka shong ha ka jinglah jong ki ban sumar khuid ïa ka hukum. Don lei sa kito kiba jam shaduh ka pud ba ki sumar sa ïa ki jinglehñiam ki Jiw bad ki khot ïa U Blei da kawei ka kyrteng bakyrpang. Ha ka jingshisha, ki bun bha sa kiwei kiwei de ki jingleh jong ki. Hynrei hadien baroh ki jingïakhun jong ki ba ki ïaid lyngba na kawei ka sngi sha kawei pat ban “pynsngewbha” ïa U Blei, kim ju poi pat ha ka khep ha kaba ki lah ban ong, khlem kano kano ka jingartatien, ba U Blei U la shem sngewbha ïa ki bad ba ka jaka jong ki ha bneng la thikna. Te, ki khie biang na kaba thiah man la ka step bad sdang biang ïa kata ka jingleh jong ki naduh kaba sdang khlem da tip thikna lano kan kut.

Dei hangne ba U Adam bakhadduh u ïeng kum kata ka jingaisngewbha ba kordor tam eh ba U Blei U la ai ha u khun bynriew. U Blei U la khot sngewbha ïa baroh ban long shibynta bad kata ka jaitbynriew bathymmai ba la seng da U Khrist da kaba ngi kha biang ha ka jingim jong U. Dei tang kine kiba don ha kane ka jingim ba ïa ki la tap da ka jingim bahok jong U Nongpynim. Kito kiba, ha ka jingbymtip, ki long shabar jong kane ka jingim, “U Blei namar kata u leh kum bym khmih ïa ki aïom ka jingbymtip, hynrei mynta U hukum ïa ki briew baroh kylleng la kylleng ban kylla kaba mut.” (Ki Kam 17:30) Hynrei kito kiba, na ka daw ka jingbymngeit, ki jied khnang ban ym pdiang ïa kata ka jingim jong U Adam bakhadduh, ki buh ïa lade da lade hi ha ka khep kaba ma ha kaba U Blei ne U Khrist ruh Kim lah ban leh ei ei ban ïarap ïa ki. Ïa kum kita ki briew la ieh noh ïa ki khlem u nongmihkhmat bad u ksiang ban ïeng ha khmat U Blei. Da kaba jied ban bud ïa U Ksuid, ki la jied ïa u kum u nongmihkhmat jong ki. Mynta ngi la tip u nongmihkhmat uba kumno shisha U Ksuid u la pynpaw ïa lade ba u long. Nalor kane, U Ksuid hi da lade u don ha ka khep ha kaba u donkam ïano re ïano uba long kum U Khrist ban long u nongmihkhmat jong u. Namar ba ym don kum uta u jingthaw, U Soitan bad ki kynhun angel bad ki briew jong u la ieh ïa ki ba kin mad ïa ki soh jong ki rai ba ki la jied.

Halor ka jingshai jong kine kiei kiei baroh, nga kyntu ïa ki nongpule jong ngi ban ieh noh ïa la ka jingbymngeit bad ban ïasoh bad ka jingim jong Uta Uba la jop ïa ka pop khnang ba yn shem ïa phi kiba bitdor ha khmat U Blei jong ka bneng salonsar.

“Wad phi ïa U Trai katba dang lah ban shem ïa U, to kyrpad ïa U katba U dang jan.” (Isaiah 55:6)

"Naba kumta, ko hep baieit, haba phi ïakhmih lynti ïa kiei kiei ruh, to pyrshang smat ba yn shem ïa phi ha ka jingsuk, kiba khlem thohbria, bad kiba khlem tei pop ha khmat jong U.” (2 Petros 3:14)


******

bottom of page