U Jingthaw bathymmai

Lada phi lah pule ïa ka jingthoh, U Kpa Bymjukut, ba la pynmih ha ka isshu basaw jong kane ka newsletter, phin jin da la ïohi ba U Khun U Blei U la wan long briew ban pyndep ïa ki jingthmu ba kham jylliew ban ïa kaei kaba ngi ju tip ne sngewthuh (ngin dang ïohi shuh shuh ïa kane ha kane ka jingthoh). Ka jingngeit Khristan bapawnam ka ong ba ka jingwan long briew ka jong U ka long tang ka jingplie lad plie lynti ïa U ban ïap namar ba ha ka man bakynja Blei, Um lah ban ïap satia te ka lad ka jingpynim ym lah ban pyntreikam. Hynrei kumba nga la dep ban kdew, kane ka jingsngewthuh ka long kaba duna eh bad ki don bun ki jingbakla ha ka ban ong ba ka long ka jingshisha.

Khnang ban sngewthuh kham bun shuh shuh shaphang ka jingkongsan jong ka jinglong briew U Khrist, ngi donkam shuwa ban buh ha ka jingsngewthuh ka jong ngi ba ka gospel jong ka hima ka shad tawiar sawdong U Khrist bad ka jingim ka jong U. Ha ka jingshisha, mynba U wan long briew, U Nongpynim U la pynmih ïa ka jingim kaba thymmai bad kaba kyrpang eh haduh katta katta ba ym pat ju don mynno mynno ruh ha ka bneng salonsar naduh mynnyngkong. Kane ka jingim ka long kaba kyrpang haduh katta katta ba ïa ka lah ban shem tang ha U Khrist (ym ha U Kpa ruh!) Kane ka jingim kaba nga kren hangne ka long ka jingim kabym shym la ïa khun tang ïa ka pop, U Soitan bad ka jingïap, hynrei ka long long tang ma ka hi ka jingim kaba la jop ïa kine baroh. Ban ïoh pdiang ïa kane ka jingim ka long ka lad ban ïoh ïa ka jingjop halor ki bor jong ka pop bad ka jingdum kiba la bam duh ïa ki khun bynriew. Hynrei U Soitan u la lah bha ban kah na kaban ïohi ne shem ïa kane ka jingshisha. Namar ba U tip ïa kane, U Blei U la pynwan dur ïa ka jingthmu jong ka jingpynim ha kata ka rukom ba uno uno uba ngeit un lait im lyngba U Jisu.

“Naba U Blei Um shym la phah ïa la U Khun sha ka pyrthei, ba Un pynrem ïa ka pyrthei, hynrei ban pynim ïa ka pyrthei da U.” (Ïoannis 3:17)

Ban long kiba la laitim lyngba U Khrist ka mut ruh ba ïa ngi la pynim ïa ngi “da ka jingim jong U”. (Rom 5:10). Ha ka jingshisha, ka Baibl ka ong kumne shaphang U Jisu: “Ha U la don ka jingim; bad kata ka jingim ka long ka jingshai jong ki briew.” (Ïoannis 1:4) Bad U Jisu hi ruh U la pynbna, “Nga te Nga la wan ba kin ïoh ka jingim, ba kin ïoh kyrhai ïa ka ruh.” (Ïoannis 10:10). Kynmaw ruh ba ka jingim ba U Nongpynim U don ka long ka jingim bymjukut. Ka “jingim bymjukut” kam thew eh tang ïa ka jingim bym don ka jingkut, hynrei kaba kham kongsan ban ïa kane ka long ba ka thew ïa ka jingim kaba bha. Dei kane keiñ ka jingim ba U Trai U la kular ban ai ha ngi. Te kumno ba ngi lah ban ïoh ïa kane ka jingim? Ïoannis 3:5 ka lah ban long ka jubab ïa kane ka jingkylli.

“Shisha, shisha Nga ong ha me, lymda kha ïa u briew na ka um bad na U Mynsiem, um lah ban leit hapoh ka hima U Blei.” (Ïoannis 3:5)

U Khrist U lah kren da kaba shai bha ïa ka lynti bad ka rukom ban lam sha ka jingpynim kaba kynthup ïa u briew ba u dei ban shah kha shuwa na ka um bad hadien pat na U Mynsiem. To ngin ïa peit ïa kine ar ki synkam, kawei hadien kawei pat.

Kha Na Ka Um

Khlem kano kano ka jingartatien, ka jingkha na ka um ka thew ïa ka jingshah pynbaptis. Uno uno una rai ban shim ïa ka jingpynbaptis, u dei ban leh ïa kane da ka jingsngewthuh ba nangne sha khmat, ka jingim jong u kam long shuh ka jong u huynrei ka jong U Khrist. Kumba U Paul U la thoh, “Namar kat kiba na phi kiba la pynbaptis ha U Khrist phi la kup keiñ ïa U Khrist.” (Galatia 3:27). U Khristan bashisha un jied ban shah pynbaptis ha U Khrist namar ba u ngeit ha ka gospel ba la ïalap ha u. Kane kadei kaei kaei kaba U Jisu U la hikai ïa la ki synran.

“U lah ong ruh ha ki, To leit sha ka pyrthei baroh, bad to ïalap ïa ka gospel ha ki bynriew baroh: te uta uba ngeit bad ïoh pynbaptis yn pynim; hynrei ïa uta u bym ngeit yn pynrem.” (Markos 16:15,16)

Kaei kaba kynthup hapoh ka gospel ka long ba U Khrist U long U Khun jong U Blei baim bad haba uno uno u ngeit ha U, un ym jot noh hynrei un ïoh ïa ka jingim bymjukut. (Ïoannis 3:16). Ka jingïathuhkhana shaphang U Philip bad u ïunuk na Ithiopia ka long kawei ka khep kaba pynpaw ïa kane ka jingshisha. Ha shuwa ban jingpynbaptis ïa u nong Ithiop, U Philip u la pynthikna shuwa ba une uba la ïoh ïa ka jinghikai na u, u la ngeit ba U Jisu U long U Khun U Blei. (Ki Kam 8:37,38).

Ha Galatia 3:27 ruh la ong ba uba ngeit bad uba la shah pynbaptis ha U Khrist, u kup ruh ïa U Khrist. Ban kup ïa U Khrist kam mut ba un mad tang ïa ki jingkyrkhu, hynrei ïa ki jingïashem kiba eh bad kiba tynjuh ruh kiba wan lem bad ka jinglong Khristan ba shisha. Ban kup ïa U Khrist ka mut ban shim bynta lem ha ki jingsaja ki jong U, ban long uba la kloi ban shah kren beiñ kren khoh jong ka pyrhtei, ban shah kynnoh bakla bad bun ki jingeh kiba lah ban wan ha ka jingim. Lada u briew u sngewthuh ba ïa u la pynbaptis ha U Khrist, u jied ban long u jong U. U dei U Khrist Uba pynïaid ïa ka lynti ïaid ka jong u. Dei ma U Uba khring ïa une u briew kham sha jan U Blei bad ym ka balang, ba la thung bad seng da u briew.

Sa kawei ka bynta ba kongsan jong ka jingpynbaptis kaba ngim dei ban klet ka long ba ka kdew ïa ka jingïap and ka jingmih pat ka jong U Jisu Khrist.

“Ne phim ju tip, ba kat kiba na ngi ïa kiba la ïoh pynbaptis [ha] U Khrist Jisu, la pynbaptis keiñ [ha] ka jingïap jong U? Namar kata keiñ la btep lem ïa ngi bad u da ka jingpynbaptis [ha] ka kat ka jingïap jong U, bad kat kumba la pynmihpat ïa U Khrist na kiba ïap da ka burom ka jong U Kpa, kumta ba ngi ruh ngin ïaïaid ha ka jingthymmai ka jingim.” (Rom 6:3.4)

Kumba U Khrist U la ïap ïa ka pop, kumta ruh, ki nongbud jong U, haba ki shim ïa ka jingpynbaptis, ki rai ban long kiba ïap ïa ka pop. Bad kumba ïa U Khrist la pynmihpat na ka jingïap sha ka jingim bathymmai, kumta ka long ïa u nongpop ba ïa u yn pynmih pat na ka um sha ka jingim bathymmai ha U Khrist. Hyrnei haba la ong ïa kine kiei kiei, ka long kaba donkam pat ban sngewthuh ba ka jingïap U Khrist kam lah ban pynim ïa ngi! Ka dei ka jingim ka jong U pynban kaba leh ïa kamram jong ka jingpynim ïa ki mynsiem. “Namar lada, mynba ngi la long ki nongshun, la pynïasuk noh ïa ngi bad U Blei da ka jingïap U Khun jong U, te khamtam shibun, haba la pynïasuk ïa ngi, yn pynim ïa ngi da ka jingim jong U.” (Rom 5:10)

Ka Baibl ka kyrshan ïa kane ka jingshisha ha ki kyntien ba U Paul u thoh sha ki parabangeit ha Korinth.

“Te lada ïa U Khrist ym shym la pynmihpat, ka jingngeit jong phi ka long kaba thala; phi dang sah ha ki pop jong phi. Te kumta ruh kita kiba la ïohthiah ha U Khrist ki la jot noh keiñ. Lada tang ha kane ka jingim hi ngi long kiba kyrmen ha U Khrist, ngi long kiba kordit tam na ki briew baroh.” (1 Korinth 15:17-19)

Namar kata, katba ka jingpynbaptis ka long ka synjam bakongsan ha ka jingïaid lynti sha ka thong ban ïoh ïa ka hima ka bneng, ma ka hi da lade, kam don ha ka ïa ka bor ban pynim ïa u nongpop. Da kaba shim ïa ka jingpynbaptis, u briew u pynbna paidbah ïa ka jingngeit ka jong u ha U Khrist kum U Nongpynim u jong u. Balei ba ïa kum kane ka jingleh ñiam la seng da U Blei? Ka daw jong kane ka long ba ha ka tyllong jong ka jingïaleh hapdeng kaba bha bad kaba sniew, U Soitan u la kynnoh ïa U Blei ba U leh shiliang haba U theh ïa ki jingkyrkhu ki jong U ha kita kiba bud ïa U. Ka jingïathuhkhana ka jong U Job ka long ka nuksa bakynsai tam kaba pynpaw ïa kane ka jingshisha. Ka jingtynjuh jong U Job kam shym la dei ban pynhun ïa ka jingkwah tip jong U Blei Uba tip ïa kiei kiei baroh hynrei ka long ka lad ka lynti ban pynksan ba ki rai bad ki jingleh jong U ki long kiba khuid bad kiba hok ha khmat ki angel baroh kibym don ïa kajuh ka bor ba U Blei U don ban tip ïa kiei kiei baroh. Sa kawei ka jingbatai ïa ka jingdonkam ban shah pynbatis kum ka synjam bakongsan ha ka jingïaid lynti bakynja mynsiem ka long ka jingshisha ba ka jingngeit ka paw ha ki kam jong ngi. Te ynda haba ka jingngeit jong uno uno ha U Khrist ka sdang ban meh ha ka dohnud ka jong u, uta un pynpaw ïa ka jingngeit ka jong u da kaba kohnguh ïa ka ktien U Blei. Ka jingkohnguh kaba wan da kaba shim ïa ka jingpynbaptis ka long kawei ka lynti kaba pynksan ïa ka jingleh jong U Blei ban theh ïa U Mynsiem jong U ha uta uba pynpaw shynna ïa ka jingïaineh ka jong u ha U Blei. Dei halor kane ka jingshisha ba U Petros u ai ïa kane ka jingkren ha ka sngi Pentekos.

“Te U Petros u la ïathuh ha ki, To phim kylla kaba mut, bad yn pynbaptis ïa phi uwei pa uwei ha ka kyrteng U Jisu Khrist, ïa kaban ïoh map ki pop; bad phin ïoh diang ïa ka jingai U Mynsiem Bakhuid.” (Ki Kam 2:38)

Kane ka lam ïa ngi sha ka synjam baar bad bakhdduh ha ka jingrung jong ngi sha ka hima U Blei.

Kha Na U Mynsiem

Ka jingkha na U Mynsiem ka long ka dak jong ka jingkha pat ha ka jingim U Khrist Jisu. Bad shisien hi ba U Khrist U im ha ngi, ngi long ki jingthaw bathymmai. Kaei kaba ngi lah ban ïohi ha kane ka jingshisha ka long ba sa shisien pat U Mynsiem U im biang hapoh u briew. Kane ka long ruh ka jingpynthikna ba ka daw ba U Khrist U wan long briew bad U im ïa ka jingim bajanai ka shym la dei tang ka daw ba Un long tang ka nuska babha, hynrei ka kham jylliew ban ïa kata. Ka lad ka jingpynim la thaw bad pynlong ha kata ka rukom ban pynïoh biang ïa u briew ïa kita kiei kiei kiba u la duh noh lyngba ka jingpalat U Adam.

U Paul u ong ha 1 Korinth 3:16, “Phi phim tip phi long ka ïingshong U Blei, bad ba U Mynsiem U Blei U shong sah hapoh jong phi?” Kaei kaba pyntbit ïa ngi ban ïoh pdiang ïa U Mynsiem? Da ka jingïap U Jisu, ïa ngi la pynïasuk bad U Kpa. Kane ka mut ba haba U pdiang ïa ka jingïap U Khun jong U halor ka diengphna, U Kpa Um shym la pdiang tang ïa U Khun jong U, hynrei ha kajuh ka por ruh, U pdiang ïa u khun bynriew ha U Khun jong U. Mynta U shim ïa kito kiba la pdiang ïa U Khrist kum U Nongpynim jong ki, kum ki khun ki jong U hi. Ban kham pynsngewthuh shuh shuh, U Blei U la ting khun ïa u khun bynriew baroh kum ki khun shynrang bad kynthei ki jong U ha la U Khun. Te, mynta, kum U Adam bamyn barim, ngi lah biang sa shisien ban long biang ki khun U Blei lyngba U Nongsiewspah.

“Te naba phi long ki khun, U Blei U la phah ïa U Mynsiem U Khun jong U ha ki dohnud jong ngi, U da kyang, Abba, ko Pa! Ba kumta phim long shuh u mraw hynrei u khun keiñ: te lada u khun, u nongïoh pateng ruh da U Blei.” (Galatia 4:6,7)

“Namar kat kiba la ïalam da U Mynsiem U Blei, kita keiñ kin long ki khun U Blei. Namar phim shym la pdiang ïa ka mynsiem ka jinglong mraw pat ïa kaban sheptieng; hynrei phi la pdiang ïa U Mynsiem ka jingtingkhun, da Uba ngi ïaïam kyrpad, Abba! ko Pa! Uta U Mynsiem hi keiñ U ïaphla shai ryngkat bad ka mynsiem jong ngi, ba ngi long ki khun U Blei; kumta lada ngi long ki khun, ngi long ki nongïoh pateng ruh; ki nongïaïoh pateng lem bad U Khrist de; lada shisha ngi ïashah shitom lem bad U, yn ïoh pyndon burom lem ïa ngi ruh bad U.” (Rom 8:14-17)

Kine artylli ki dkhot haneng ki kren da kaba shai bha ba namar ba ngi long ki khun, ngi long ruh ki nongïoh pateng jong U Blei lyngba U Khrist. Ban shu kren ha ka rukom ba suk ban sngewthuh, kum ki khun U Blei, ngi long kiba bitdor ban ïoh pateng ïa kiei kiei kiba U Khrist U ïoh pateng na U Kpa. Kawei na kine ka long ka jingim bymjukut. Ka jingim bymjukut ka long ka jong ngi ha ka khyllipmat ba U Khrist U wan ban im hapoh ki dohnud ki jong ngi. Namar kata, ka long kaba donkam eh ban don ïa U Khrist khnang ban don ïa ka jingim.

“Te kane ka long kata ka jingphla, ba U Blei U la ai ha ngia ïa ka jingim bymjukut, bad kane ka jingim ka long ha U Khun jong U. Uta uba don uta U Khun, u don kata ka jingim; te uta ubym don U Khun U Blei, um don kata ka jingim.” (1 Ïoannis 5:11,12)

Nalor ka jingim bymjukut, ngi long kiba bitdor ruh ban long ki nongïoh pateng bad ki nongïoh pateng lem bad U Khrist kum ki nongsynshar ha ka khet ka jong U, namar kata da kane la pynpaw ba ïa u khun bynriew la pynïoh biang ïa kata ka hok jong u kum u nongsynshar jong kane ka pyrthei.

“Uta Uba jop, Ngan ai ïa u ban shong lem bad nga halor ka khet jong nga, kumba Nga ruh Nga la jop, bad Nga la shong lem bad U Kpa jong Nga halor ka khet jong U.” (Jingpynpaw 3:21)

Ym Long Shuh Hapoh ka Hukum

Lehse ka jingpyndep bakhraw tam eh kaba la wan lyngba ka jingshongneh U Adam bakhadduh ha ki dohnud ki jong ngi ka long ba ka jingïaimut brai jong ka doh kaba leh pyrshah ïa ka hukum U Blei la bujli ïa ka da jingmut bakynja mynsiem U Khrist kaba ïit ban leh ïa ka mon U Kpa. Kane ka jingmut kam treikam hapoh ka jingpynïaid jong ka hukum. Hynrei ka treikam ha ka kyrdan kaba kham halor ban ïa ka hukum ba la thoh bad ba la ai ha u lum Sinai. Ki kyntien U Paul kiba ngi dang shu dep ban sot katto katne paragraph mynshuwa ki phla shai ruh ïa kane ka jingshisha basngewtynnad.

“Namar phim shym la pdiang ïa ka mynsiem ka jinglong mraw pat ïa kaban sheptieng; hynrei phi la pdiang ïa U Mynsiem ka jingtingkhun, da Uba ngi ïaïam kyrpad, Abba! ko Pa!” (Rom 8:15)

Ka “mynsiem ka jinglong mraw” ka don jingïadei bad ka jingsynhsar jong ka hukum kaba ki briew baim ha ka ïa ka jutang barim ki long hapoh ka bor jong ka. Ka hukum ka syshar ïa kawei pa kawei ka bynta ka jingim jong ki bad kano kano ka sabut ba paw ba kim im katkum ka jingdawa ka jong ka, kine ki briew ki hap mad ïa ka jingpynshitom. Kaba pyrshah ïa kane ka long kata ka hukum U Mynsiem ka jingim ha U Khrist kaba pyllait ïa uba ngeit na ka hukum jong ka dak kaba wanrah ïa ka jingïap. To peit ruh kaei kaba ka Baibl ka ong ha Galatia 5:18.

“Hynrei lada la ïalam ïa phi da U Mynsiem, phim long hapoh ka hukum keiñ.” (Galatia 5:18)

Hadien ba u la kren ïa kitei ki kyntien, saw dkhot hadien, u apostol Paul u la jer kyrteng ïa ki shoh U Mynsiem bad u la pynkut ruh da kine ki kyntien ha ka dkhot 23:

“Ban ïaleh pyrshah ïa kum kiba kita ym don ka hukum.” (Galatia 5:23)

Nga hi shimet nga ngeit ba kane ka jingong haneng ka don ar tylli ki jingmut. Nyngkong eh, ym don kano kano ka hukum kaba la pynthreikam da u briew kaba lah ban khang lad khang lynti ïa uno uno uba shah ïalam da U Mynsiem Bakhuid ban pynpaw ïa ki jinglong kiba ïahap sur bad ki soh U Mynsiem. Kaba ar pat, ka hukum ba la ai ha Sinai kam lah ban pynmih ïa “ka jingieit, ka jingkmen, ka jingsuk, ka jingshahslem, ka jinglehsbun, ka jingbha, ka jingïaineh, ka jingjemmnud, ka bor halor lade” naba kane ka hukum ka long kaba “tlot na kata ka doh”.

Ban shu kren lyngkot, u briew ha uba U Mynsiem u shongsah, um im tang ïa ka hukum hynrei u sngewthuh ruh ïa ka jingkit jingmut jong ka. Um donkam ïa ka hukum ban batai ïa u kaei kaba u dei ban leh. Ka rukom long kaba la ju don shuwa ka jinghap noh ha kaba ka hukum kam shym la don ban pynïaid ïa ka rukom ïaid rukom ïeng jong U Adam bad Ka Im, kam long shuh kaei kaei kaba jia tang ha ka mynnor. Namar ba U Khristan ba la kha arsien u long u dkhot jong ka longïing longsem jong ka jaitbynreiw bathymmai ba la thaw pynlong da U Adam bakhadduh, u long ruh u jingthaw bathymmai bad ka jingim barim ka jong u kaba dap da ka pop kam don bor shuh halor jong u.

“Kumta lada uei uei ruh u don ha U Khrist, u long u jingthaw ba thymmai; kiei kiei kiba rim ki la duh noh, ha khmih kiei kiei baroh ki la jia long kiba thymmai.” (2 Korinth 5:17)

******