Ka Jinglong bashisha jong ka Pop

Ka jingpang ñiang lyngkut (leprosy) ka long kaba jynrei bha ha ka por jong ka Baibl. Ka daw ba ki jingthoh bakhuid ki kren bha shaphang jong ka, ka long namar ba ka jinglong kaba ym don dawai ba lah ban pynkhiah bad kaba wanrah tang ka jingïap, ka phalang ïa ka jinglong baijli bad bapynjulor jong ka pop. Uno uno uba don hapoh ka bor jong ka, la kheiñ ïa u kum uba khlem kur khlem jait bad ka la dei ïa kum uta ban phet noh na ka jingsyllok jong ki bahaïing bad ki paralok parajor ban im lem bad kiwei kiba don ïa kajuh ka jingpang. Kane ka jingpang ka ringmraw ïa u briew da ka bor kaba shyrkhei haduh katta katta ba ka donkam ïa ka kambah baratbah ban pyllait ïa u na ki jingteh jingkhum jong ka.

Dei da kum kane ka bor ba ka pop ka la ringmraw ïa ka jaitbynriew haduh ba u apostol Paul u la hap ban phla hok ba ka la don bor halor ka mon jong u haduh katta katta ba kam ai lad ïa u ban leh ïa kaei kaei kaba u tip shai ba ka long kaba bha bad kaba dei ïa u ban leh. (Pule Rom 7). Na kane ka daw, U Paul u ong, “Ah nga u briew uba shah lanot khop! uei uban pyllait noh ïa nga na ka met ka jong kane ka jingïap?” (Rom 7:24)

Ban shem ïa ka dawai na ka bynta kano kano ka jingpang, ym pher haduh katno ka jingshyrkhei jong ka, ka donkam ïa ka jingïit bniah ban tip ïa ka jingmih, ka jinglong bad ki dak ki shin bapaw shabar (symptoms). Kat bym pat lah ban don kum kane ka jingïit bniah, kam don jingkyrmen ban shem ïa ka pynkhiah ïa ka jingpang. Ha kajuh ka rukom, ngi dei ban ïit na ka jingthoh ïa ka jingbatai bajanai bad baryntih shaphang ka pop bad dei haduh kane ka pud bad ngin lah ban shem ïa ka jubab na ka bynta kane ka jingeh.

Kumno ba ka Pop ka Bsut Ha ka Pyrthei

Kumno ba ka pyrthei baroh kawei ka poi ban don hapoh ka bor jong ka pop? Ka ktien U Blei ka kren shai ba lyngba ka pop U Adam, ka pop ka la wan rung ha ka pyrthei bad baroh u briew u la leh pop namar kane.

“Naba kumta keiñ, kat kumba da uwei u briew ka pop ka la bsut sha ka pyrthei, bad da kata ka pop ka jingïap; bad kumta kata ka jingïap ka la wan hap ha ki bynriew baroh phar, namar ba baroh ki la leh pop.” (Rom 5:12)

Hynrei balei pat ba ka pop jong uwei u briew ka lah ban don bor haduh katta katta ban pynlong ïa baroh ki briew ban leh pop bad ban duh lehnohei ïa ka burom jong U Blei? Ka jubab ïa kane ka shongnongrim ha ka aiñ jong ka jinghiar pateng. U Blei U lah ai kawei ka jingim bad kane ka jingim ka don ha U Adam. Ki khun U Adam, na kawei ka pateng sha kawei pat, ki dei ban ïoh pateng ïa kane kajuh hi ka jingim na ki kmie ki kpa jong ki. Hynrei namar ba U Adam u la leh pop, ka jingim babymjukut bad kabym shym la thoh bria jong U Kpa la weng noh bad u briew mynta u don ïa ka jingim bakynja doh kaba la pyntngit da ka pop. Mynta kadei kane ka jingim bapop U Adam ba ki briew baroh ki ïoh pateng. Ha kiwei pat ki kyntien, u briew u ïoh pateng ïa ka jinglong bapop na ki kmie ki kpa jong u. Ïa kane ka jingshisha la kren shai ha ka Baibl.

“Ha khmih, la thaw ïa nga ha ka jingbymhok; bad ha ka pop ka kmie jong nga ka la pun.” (Salm 51:5)

Ka Jinglong Tynrai

Katei ka dkhot haneng ka pynpaw shynna ba ha ka khyllipmat ba ïa u khunlung la pun, u long uba pop. Ha shuwa ba un don ki kti ki kjat ban leh ki kam basniew; ha shuwa ba un don ïa ka shyntur bad u thylliej ban kren lamler; ne wat ha shuwa ba un don ka jabieng ban pyrkhat ne sngewthuh ka pop ka dei kaei, u la long lypa uba pop. Ka pop ka long ka jinglong tynrai kaba la ïoh pateng bad ba la don hi ha u briew. Ka dei kaei kaei kaba la tuid na kawei ka pateng sha kawei pat, kaba sdang na U Adam bad Ka Im. Namar kata, ym don mano mano ruh ba donkam ban shah hikai ban leh pop naba ka pop ka long shibynta bad ka jingim bad jinglong tynrai jong u briew.

Halor kane ka jingtip ba ngi don mynta ha ka kti ka jong ngi, ka long kaba shongnia ban ong ba ka jingbatai jong ka pop kam kut noh tang ha kata kaba bun ki briew ki bat skhem bha, kaba long la jingpalat hukum. (Pule 1 Ïoannis 3:4). Kaba pyrshah ïa ka jingngeit bapawnam, ka pop ka long ka jinglong u briew, hynrei ym ka jingleh ban pynkheiñ hukum.

Ka Jingshahpynshoi U Khrist

Puson halor ka jingshah pynshoi banyngkong kaba U Khrist U la shah pynshoi mynba U lah shah ïalam sha ka ri khlaw.

“Te haba uta u nongpynshoi u la wan ha U u la ong, Lada Me long U Khun U Blei, to hukum ïa kine ki maw ba kin long ki kpu.” (Mathaios 4:3)

Ka jingpynkylla kpu ïa ki maw bad ki jingpynjah thngan ka don bynta aïu bad ki shiphew hukum, kumba ngi tip ïa ki? U Ksuid u khlem shym la pynshoi ïa U Khrist ban phai dien noh na ka jingmane ïa U Blei bashisha ne ban pynkeiñ ïa ka Sabbaton. U khlem shym la ong ïa U ban klim ne ban pynïap bad ban lamler. Hynrei ha kajuh ka por, lada U Khrist U la shu pynkylla la-ka pynkylla kpu ïa ki maw bad ban pynjah thngan ïa lade, Un jin da la leh pop! Hangne ngim shem ïa kano kano ka jingkdew ba ka pop ka kdew beit tang ïa ka jingpalat hukum.

Ka Khep U Adam bad Ka Im

Lait noh na U Khrist, uwei pa uwei u briew la kha da ka jinglong bapop. Hynrei kane kam long kum juh ïa U Adam bad Ka Im naba ki la poi ban im da ka rukom ba shu thaw bad pylong. Ha kaba sdang, ka pop ka khlem shym la pyntngit ïa ka jinglong tynrai jong ki naba ki long kiba janai bad ki long ruh ka temple U Blei. Ka mon U Blei ka shynshar ïa ka jingmut jingpyrkhat jong ki katba ki jied ban long shah kumne.

Ki briew kiba ong ba ka pop ka dei TANG ka jingpalat hukum, ki ong ba ki kmie ki kpa banyngkong eh jong ngi ki la long ki nongpop ne ki la leh pop ha kato ka khyllipmat ba ki la bam ïa u soh jong ka jingtip ïa kaba bha bad kaba sniew. Lada kane ka jingong ka long kaba dei, te ka shong nia ban ong ba dei U Blei ne ka mon jong U kaba pynlong ïa ki ban pynkheiñ ïa ka hukum jong U. Kane ka jingsngewthuh ka long kaba bakla namar ba lada ka mon U Blei ka synshar ïa ki jignmut jingpyrkaht bad ki jingsngewthuh jong ki naduh kaba sdang, ka long kaba shong nia ban ong ba dei U Blei hi ba pynlong ïa Ka Im ban kylla ïa ka rukom ïohi jong ka ïa u soh adong namar ha shuwa ka jingbam ïa une u soh, ka la long kawei bad U Blei. Ka jingsngewthuh balyngkot shaphang ka jinglong jong ka pop ka plie lad ïa ka jingkynnoh ba U Blei U lah ban shah pynshoi bad ba dei ma U Uba hap shah kynnoh ïa ki jingjia basniew kiba ngi hap ban ïakynduh. Hato kane kam dei kaei kaei kaba U Soitan u kwah ba ka pyrthei ban ngeit? Hato ym dei ba u ong ba U Blei U long ka daw ba ki jingjia basniew ki urlong? Hynrei ka Babil ka kren shai ba U Blei Um lah satia ban shah pyshoi. (Jakob 1:13)

Te, lada U Adam bad Ka Im ki im beit im ryntih hapoh ka mon U Blei, ka mon jongno pat kaba shynshar ïa ki jingmut jingpyrkhat jong ki kaba la ïalam ïa ki ban bam ïa u soh adong? Ïa kane ka jingeh lah ban jubab bad ban sngewthuh lada ngi leit phai biang sha ka jingïakren kaba la urlong hapdeng U Soitan bad Ka Im.

“Te uta u bseiñ u la long uba kham sian na ki mrad baroh ka ryngkew ïa kiba U Trai uba U Blei U la lah thaw. Bad u la ong ha kata ka briew, Shisha, ka long kumta, ba U Blei U la ong, Phin ym ïoh bam na u dieng baroh ha ka kper? Bad kata ka briew ka la ong ha uta u bseiñ, Na u soh ki dieng ha ka kper ngi ïoh ban bam: hynrei na u soh jong uta u dieng uba hapdeng ka kper, U Blei U la ong, Phin ym ïoh bam na u, lymne ktah ïa u, ba ïoh phin ïap noh. Te uta u bseiñ u la ong ha kata ka briew, Phin ym ïap noh shisha: namar U Blei U tip ba, ha kata ka sngi ba phin bam na u, un sa pynpeit ïa ki khmat jong phi, bad ba phin long kum ki blei, kiba tip ïa kaba bha bad ïa kaba sniew. Te haba kata ka briew ka la ïohi ba uta u dieng u la long uba bha ban bam, bad uba itynnad ïa ki khmat, bad u dieng uba bit ïa kaban pynstad, ka la shim na u soh jong u, bad ka la bam ruh, bad ka la ai lem ruh de ha la u tnga; u ruh u la bam.” (Jenesis 3:1-6)

Ha kaba sdang jong kane ka jingïakren, Ka Im ka la ngeit skhem ba ka jingong jong U Blei shaphang ka jingmih jong ka jingbam ïa u soh adong ka long kaba shisha, da kaba ka kren da kaba shai ba kan sa ïap lada ka jied ban ym kohnguh. Ka jingjubab jong ka ha kaba nyngkong, ka pynpaw ba kam shym la don kano kano ka jingthrang ban leh pyrshah ïa ka mon U Blei. Hynrei U Soitan u la lah ban pyndem ïa ka jingmut jong ka ban leh pyrshah ïa ka jingkwah jong ka da kaba pynthoh bria ïa ka jinglong U Blei. Ynda haba u ong ba u soh u don ha u ïa ki jinglong ban pynplie ïa ki khmat jong ka bad ban long kum U Blei hi, u mut ban ong ba U Blei baroh shi katta U la burieh na ka bad u tnga jong ka ïa kiei kiei kiba kham bha. Kine kiei kiei kiba kham bha ki kyntup ïa ka jinglah jong ki ban rung sha ka jinglong kaba kham halor bad ban pynlah ïa u briew ban long kum ki blei, ban tip ïa kaba bha bad kaba sniew. Bad ban pynlong ïa ka ban kiar na kaban bam ïa u soh, U Blei U la shukor da kaba ong ba uno uno uba bam ïa une u soh un ïap.

U Soh ka Jingbymngeit

Ka jingpynthame U Soitan ka la biang eh ban pynlong ïa Ka Im ba kan duh jingngeit ha U Blei. Mynta ka la ngeit ïa ki ktien u bseiñ bad ka la sdang ban ïohi ïa U Blei kum U Nongsynshar ba leh don bor bad Uba lamler. Namrkata, ka la thrang ban ïoh jinglaitluid na ka mon U Nongthaw jong ka bad ka la kwah ruh ban long ka hukum da lade ïa lade. U Blei U bym ju pynbor ïa lade hano hano ruh, U khem shym la shongsah ha ka dohnud kabym kloi shuh ban bat ïa U. Namarkata, ka jingbymngiet jong ka ka la pynlong ïa ka ba kan ïakhlad na Uta Uba la thaw bad pynlong ïa ka.

Shabar U Blei, ka mon jong Ka Im ka la synshar halor ka jingmut jingpyrkaht jong ka bad ka la pynlong ïa ka ban ïohi ïa uta u soh adong ba u long uba ibit ban bam. Mynta ka la noh ban leh ïa ka kam kaba long pyrshah ïa ka mon U Blei. Kane ka mon la tip ruh kum “ka jingïaimut brai jong kata ka doh,” kabym lah ban pyndem ïa lade hapoh ka mon U Blei.

“Naba kata ka jingiaimut brai jong kata ka doh ka long ka jingshun ïa U Blei: namar kam pynhapoh ïa lade ïa ka hukum U Blei, lymne shisha kam lah keiñ.” (Rom 8:7)

Ka Pop Kum Ka Jingeh Kaba Na Shapoh

Ka jingbam ïa u soh adong kam dei ka pop ha lade da lade hi, hynrei ka dei tang ka sabut bapaw pythei ba U Blei Um shynshar shuh. Ïa kane ka jinghikai la shem ha ki ktien U Jisu.

“U breiw uba bha u sei noh ïa kiei kiei kiba bha na ka jingkynshew kaba bha ka dohnud jong u: u breiw babymman ruh u sei noh ïa kiei kiei babymman na ka jingkynshew babymman jong u.” (Mathaios 12:35)

Kaei kaba U Nongpynim U ong ka long, ba ym don mano mano ruh uba lah ban pynmih ïa ki kam babha lada ka jinglong ka dohnud jong u kam long kaba bha. Ha kaba shu khmih, ka i kumba kane ka dkhot ka kyrshan ïa ka jingsngewthuh ba u briew u lah, na lade hi, ban don ka dohnud kaba bha bad namar kata u lah ban pynmih ïa ki kam babha. Hynrei kynmaw ba mynba u samla riewspah u khot ïa U Jisu kum “U Kynrad babha”, ka jingjubab U Jisu ka long, “Balei ba me khot babha ïa Nga? Ym don uba bha hynrei tang Uwei, Uba U Blei.” (Mathaios 19:17) Kane kam mut ba U Jisu Um long Uba bha, hynrei ka daw ba U jied ban jubab ha kane ka rukom ka long ba u samla riewspah u khelm shym la ïohi ïa U Jisu kum U Nongpynim hyrnrei u la shim ïa U tang kum uwei na ki nongïathuhlypa. Halor kane ka jingsngewthuh, U Jisu U la pynmut ba, lada ha une u samla riewspah, U long tang uwei na ki briew bapop, te u donkam ban tip ba u briew uba dei hok ban shah khot uba bha udei uta uba long U Blei lane uba don ïa ka jinglong Blei. U nongpop um lah ban long uba bha bad ïaineh ban long uba bha shabar U Blei.

Ka Bainong Jong Ka Pop

Ka jingïaimut brai jong ka doh kaba la shim ti noh ïa Ka Im ka la pynlong ïa ka ban bam ïa u soh adong. Hynrei ka jingbam ïa une u soh ka i kumba ka khlem shym la wanrah ïa u soh jong ka jingïap ha shen. Hynrei khelm ka jingtip jong Ka Im, ka jingïap ka lah da bat ïa ka wat ha shuwa ba ka la bam ïa u soh namar na ka jingpynïakhlad ïa lade na U Blei, kam don shuh ka jingïasoh na Uta Uba long TANG ma U hi ka tyllong jong ka jingim. Ha kane ka khep, ka jingïap kaba kynja mynsiem ka long kaba kham khraw ban ïa ka jingïap kaba kynja doh. Ha ka jinglong bakynja mynsiem, mynta kam don shuh ïa ka ka jingsngewthuh ba kynja mynsiem ban kem ba ka la long ka nongpop bad ka donkam ïa U Nonggpynim. Ka lah shah ïalam bakla ban mut ba ka jingïap ka dei tang ka jingpynthame ka jong U Blei ban khang lad khang lynti ïa ka na kaban ïoh bynta ïa ki “jingmyntoi” kiba uta u soh adong u don ban ai ha ka. Namar ba ym don ki sakhi sabut bapaw ban kyrshan ïa ka jingmaham jong U Blei, ka la ïoh mynsiem ban leit bran bran sha la u tnga ban ïathuh ha u shaphang kaei kaba ka la shem.

Nga ngeit ba haba U Adam u la sngap ïa ka khana Ka Im shaphang ka jingïakren jong ka bad u bseiñ bad haba u ïohi ba ka khelm shym ïap bad ba ka koit ka khiah bha wat hadien ba ka bam ïa u soh, ma u ruh u la ngeit ïa ki ktien u bseiñ ba U Blei Um dei Uba lah ban shaniah. Kane ka la pynlong ïa u ba un ym ngeit shuh ha U Blei bad ka jingbymngeit ka jong u ka la pynlong ïa u ban khlad noh na Uta Uba tang ma U U long Uba bha. Dei kane kaba la pynlong ïa u ban pynkheiñ ïa ka hukum U Blei. Kane pat ka la wallam ïa ki soh basniew, kaba khraw eh na ki ka long ka jingïap.

Ki Jingtim Ne Ki Soh?

Ha kane ka por, nga sngew ba ka long kaba donkam eh ïa nga ban pynbeit ïa katto katne ki jingsngewthuh babkla bajyllei ha kaba ka jingsngewthuh kaba pawnam ka ong ba, kum ka jingmih jong ka jingbymkohnguh U Adam bad Ka Im, U Blei U la dap da ka jingbitar bad namar kane U la buh ïa ki bad ka jaitbynriew hi baroh kawei hapoh ka bor jong ka jingtim. Watla ka jingïathuhkhana jong ka jinghap noh jong u briew kumba la buh jingthoh ha Jenesis 3 ka i kumba ka kyrshan ïa katei ka jingong, kaei kaba bun kim tip bad sngewthuh ka long ba “ki jingtim” kiba U Blei U la kren ha ka kper Eden ki long tang ki jingmih ne ki soh jong ka jingpynïakhald jong ki na U Uba long U Tyllong jong ka jingim bad ka jingbha baroh.

Kum ka nuksa, ka jingïap kam long kaba lah ban lait haba ngi sngewthuh ïa ka jingshisha ba ki kmie ki kpa tymmen kiba nyngkong eh ki jong ngi ki la pyndkut noh ïa lade na ka jingïasoh bad U Tyllong ka jingim. Bad kumba nga la kdew ba ka jingbha kam lah ban don shabar U Blei, ka long kaba thamula wat tang ban khmih lynti ruh ban shem ïa ka jingbha ynda haba U Blei Um shynshar shuh halor ki jingim jong ngi. Watla katta ruh, hapdeng ka jingduh kyrmen kaba jyllei bah, U Blei Uba dap da ka jingaiei bad ka jingieit, U ïai bteng ban theh katto katne ki jing bha kiba ngi dang lah ban ïohi ha ki katto katne kiei kiei kiba ker sawdong ïa ngi. Hyrnei kham khraw ban ïa kine kiei kiei baroh, U la wan hiar sha ka kepr ban pynbna ïa ka jingwan U Nongsiewspah ban siewspah ïa ngi ba ki pop ki jong ngi. Bun ki briew ki klet ban ïohi ïa kane ka bynta jong ka jingïathuhkhana bad ki jied pynban ban pynleh jingmut tang ha ki soh ne ki jingtim jong ka pop.

Namar kane ka jingshisha, ka long kaba shisha ba ka pop, kum ka jinglong tynrai, ka long ka jinglong kaba shabar ne kaba ïakhald na U Blei. Bad baroh ki briew la pun bad la kha ïa ki da kane ka jinglong. Ki ktien u nongthoh Salm sa shisien ki pynskem ha ngi ïa kane ka jinghikai.

“Ki bymman ki iabakla naduh ka kpoh: ki ïasakma la dang kha ïa ki, ki da ïakren lamler.” (Salm 58:3)

Ka ktien “bakla” ha kane ka dkot ka dei “estranged” ha ka ktien phareng kaba kdew ïa ka jinglong kaba shabar ne kaba burieh na kaei re kaei ne na nano re nano. Ha kane ka khep, ki khunlung ki long shabar na U Blei naduh ka khyllipmat ba la pun ïa ki.

Namar kata, ha kaba ïadei bad ka jingweng ïa ka jingeh jong ka pop, babun ki la shim ïa ka lynti kaba bakla. Ki la pyrkhat ba tang ka jingpynbeit ïa ka jingleh kaba na shabar ka la dei ka jubab ïa kata ka jingeh. Kane kam shym la wanrah ïa ka jinngjop hango hangno ruh. Kumno te ba ngin weng ïa ka jingeh jong ka pop ne kaei ka jubab ïa ka jingeh jong ka pop? Ïa kane ka mat ngan kren ha ka jingthoh kaba bud, Jingngeit Long Ka Jingjop.