top of page

U Adam Katkum Ka Jingthmu Bymjukut, Bynta-1

Baroh na ngi ngi thrang ïa ka jingkmen bajanai. Lyngba ki yrta bah ngi thrang ïa ka. Hynrei kane ka jingthrang jong ki yrta ka long kaba ngim lah ban shem ha ka spah, ka jingpawnam, ka bor, ka jingsngewbha bad ha kiei kiei jong kane ka pyrthei. Te haei ka jingkmen, ka jingsuk, ka jinghun bajanai ka shong? Ha kane ka artikel, yn pyni ba ïa ka jingkmen bajanai hi lah ban shem tang ha ka jingthmu bymjukut jong U Blei.


Ka Jingthmu Bymjukut


Ha ka shithi jong u Paul sha ki nong Rom, ngi shem ïa kine ki kyntien kiba ong, “Bad ngi ïa tip ruh ba kiei kiei baroh ki ïa trei lem ïa kaban pynbha ïa kita kiba ieit ïa U Blei, ïa kita kein ïa kiba la khot katba kum ka jingthmu jong u.” (Rom 8:28), bad ha kawei pat ka shithi u thoh, “Katba kum ka jingthmu bymjukut ïa kaba u la thmu ha U Khrist Jisu uba U Trai jong ngi.” (Ephesos 3:11).


Kaei kane ka jingthmu bymjukut U Blei? Bad kumno ban ïoh bynta na ka? kine ki long ki jingkylli bakongsan kiba ngin ïa ktah ha kane ka jingpule.


Te kaei kane ka jingthmu bymjukut U Blei? Katkum ka jingpynpaw kaba U Paul u la ïoh, ka long kata ka jingthmu “kaba U Blei u la thmu ha U Khrist Jisu”. Te ban sngewthuh kaei kata kaba U Blei u la thmu ha U Khrist Jisu, ngi donkam ban sngewthuh shuwa ïa ka kyrdan jong U Jisu ha kaba ïadei bad kiei kiei baroh kiba don ha bneng bad ha pyrthei salonsar.


Ka kyrdan U Jisu bad Ka Jingthmu Bymjukut


Hebru 1:1-3 “U Blei, haba u la lah kren mynhyndai ha ki kpa tymmen da ki bun bynta bad ha ki bun rukom ha ki nongïathuhlypa, ha kine ki sngi kiba khadduh u la kren ha ngi ha U Khun: ïa uba u la thung ban long u nongïoh pateng ïa kiei kiei baroh, da u ruh la thaw ïa ki pyrthei: uba haba u long ka jingtyngshain ka burom jong u, bad ka dur hi ka jinglong tynrai jong u, bad uba kyrshan ïa kiei kiei baroh da ka ktien ka bor jong u, haba u la lah pynlong ka jingpynkhuid ïa ki pop, u la shong ha ka kti kamon jong Uba khraw tarn sha jrong.”


Ha kine ki dkhot U Paul u ïathuh ha ngi bun bha kiei kiei shaphang U Jisu kiba lah ban ïarap ïa ngi ban sngewthuh ïa ka kyrdan jong U ha kaba ïadei bad ki jingthaw baroh. U ïathuh ha ngi ba U Jisu u long:

  • U Trai jong kiei kiei baroh – “u nongïoh pateng ïa kiei kiei baroh”.

  • U Nongthaw jong kiei kiei baroh – “da u ruh la thaw ïa ki pyrthei”.

  • U kynja-blei/ ka dur U Blei – “uba haba u long ka jingtyngshain ka burom jong u, bad ka dur hi ka jinglong tynrai jong u”.

  • U Nongkyrshan jong kiei kiei baroh – “uba kyrshan ïa kiei kiei baroh da ka ktien ka bor jong u”.

  • U Nongpynim – “haba u la lah pynlong ka jingpynkhuid ïa ki pop”.

  • U Nongïasaid – “u la shong ha ka kti kamon jong Uba khraw tarn sha jrong”.

Te kumta, U Jisu u long Uta da uba la thaw ïa kiei kiei baroh. Shuh shuh, ha Kolossai ngi pule,


Kolossai 1:16,17 “Naba ha u la thaw ïa kiei kiei baroh, ha ki bneng bad ha ka khyndew, kiei kiei kiba lah ban ïohi bad kiei kiei kibym lah ban ïohi, la ki khet lane ki hima lane ki jingsynshar lane ki bor; ïa kiei kiei baroh keiñ la thaw da u, bad ïa u; bad u long mynshuwa kiei kiei baroh, bad ha u kiei kiei baroh ki ïaneh lang.”


Kane ka dkhot ka ban biang ba U Jisu u long uta da uba la thaw ïa kiei kiei baroh. U Jisu u long u pdeng jong ka jingpynlong. Kiei kiei baroh ba la thaw ha bneng bad khyndew “kiba lah ban ïohi bad kibym lah ban ïohi, la ki khet lane ki hima lane ki jingsynshar lane ki bor” ki shem ïa ka jingdon jong ki, ka jingïaineh jong ki, ka jingim jong ki bad ka jingkyrkhu jong ki ha U Khrist. Ngin ïa peit sa kaei de ngi shem shaphang U Khrist.


Ioannis 1:1-4 “Ha kaba mynnyngkong u la don U Ktien, bad Uta U Ktien u la don bad U Blei, bad Uta U Ktien u la long U Blei. Une u la don ha kaba mynnyngkong bad U Blei. Da u la long kiei kiei baroh; bad khlem ma u ym shym la long kaei kaei ruh kaba la long. Ha u la don ka jingim; bad kata ka jingim ka la long ka jingshai jong ki briew.”


U Ktien uba long U Khrist katkum dkhot ba khadsaw, u la don bad U Blei naduh ka jingsdang shuwa ban thaw ïa kiei kiei baroh. Ngi pule ba “Ha u la don ka jingim bad kata ka jingim ka la long ka jingshai jong ki briew.” Ha kiwei pat ki kyntien, ka jingim ne ka jingim bymjukut, la shem ha U Khrist naduh shuwa ka jinghap, naduh kaba sdang jong ka jingpynlong.


Baroh ki kynja baim ki ïohpdiang ïa ka jingim jong ki da kaba ki pdiang ïa uta uba long ka jingim. Ka Baibl ka khot ïa U, “U Syiem ka jingim” (Ki Kam 3:15). Kane keiñ ka long kata ka jingthmu kaba U Blei u la thmu ha u Khrist Jisu, ba ka jingim bad ka jingkyrkhu jong ki jingthaw baroh yn shem ha U Khrist.


Ha kiwei pat ki kyntien:


“HA U KHRIST BAROH KA JINGPYNLONG KA LONG KABA LA KYRKHU”.


Ka Jingthmu Bymjukut bad Ka Jingïapyrkhat Ka Jingsuk


Naduh bymjukut shaduh bymjukut, kane ka long ka jingthmu jong U Blei. Watla kane ka jingthmu ka la don ha ka dohnud jong U Blei naduh bymjukut shuwa ba mano mano ruh kin tip, Um shym la thmu ban pyndep ïa kane ka jingthmu marwei. “U la don u nongïasoh lang – u nongïatrei-lem uba la lah ban tip lut ïa ki jingthmu jong U, bad U la lah ban ïasam lem ïa ka jingkmen jong U ha kaba ai ïa ka jingsuk sha ki jingthaw jong U. “Ha kaba mynnyngkong u la don U Ktien, bad uta U Ktien U la don bad U Blei, bad Uta U Ktien u la long U Blei.” Ioannis 1:1,2. U Khrist, uta U Ktien, uba la kha marwei jong U Blei, U la long shitylli bad U Kpa bymjukut – shitylli ha ka jinglong-tynrai, ha ka jinglong, ha ka jingthmu – uba tang ma u hi uba la lah ban rung sha ki jingïapyrkhat bad ki jingthmu jong U Blei.” [Patriarchs and Prophets, p.34].


Ha ka rukom synshar khadar U Blei, “Ïa ka jingthmu [purpose] baroh la pynskhem da ka Tjingpyrkhat [counsel].” (Proberb 20:18). TCounsel- lane ka jingïapyrkhat lang. Bun ngi ki briew ngi thmu ïa kaei kaei khlem ka jingïapyrkhat lang, lada dei bad U Blei lane bad ki parabriew, hynrei U Blei u da don ka jingïapyrkhat lang haba U thmu ban leh ïa kaei kaei, naba “ha kaba ym don ka Tjingpyrkhat, ïa ki jingthmu la pynbuhkhoh.” (Proberb 15:22).


Te ha ka jingïapyrkhat lang kaba kumno ba U Blei u la pynskhem ïa ka jingthmu bymjukut jong U? Hato ka Baibl ka don ban ong shaphang kane? Hooid, khlem jingartatien, ka don ban ong, ngi pule ha Sekharaiah 6:13, “Bad ka Tjingïapyrkhat ka jingsuk kan long hapdeng jong ki baroh ar.”


Ka dei ha kane ‘ka jingïapyrkhat ka jingsuk’ lane ka ‘counsel of peace’ kumba la khot ha ka ktien phareng, ba U Blei u la pynskhem ïa ka jingthmu bymjukut jong U. Bad sa kawei buh jingkynmaw, ba dei tang arngut ki longblei kiba ïashim bynta ha kane ka jingïapyrkhat lang. Khlem jingartatien, yn dei U Blei U Kpa bad U Khun jong U U Jisu Khrist. U Blei kum ‘U Khlieh bad U Kpa jong U Khrist’ u la buh ïa kane ka jingthmu ha khmat U Khrist, bad U Khrist kum U Khun ba la kha marwei jong U Blei u la mynjur da ka jingkmen. (1 Korinth 11:3, Kolossai 1:3). La khot ka jingthmu bymjukut jong U Blei, namar ba U Blei u long U Khlieh ha kane ka jingïapyrkhat lang.


Sa shisien, ka Baibl ka ong, “Katba kum ka jingthmu bymjukut ïa kaba U la thmu ha U Khrist Jisu uba U Trai jong ngi.” (Ephesos 3:11). Phi ïohi, hangne ruh don tang arngut ki kynjablei – U Blei ïa uba la kdew ha ka dkhot da ka kyntien ‘U’, bad U Jisu Khrist. Kane ka long kaba donkam ban ktah lane ban pynkynmaw namar ban ithuh ïa ka longrynieng jong U Blei bad jong U Jisu Khrist ka long shibynta bad ka jingtip lane ka jingithuh kaba long ka jingim bymjukut. (Pule Ioannis 17:3).


Kumba U Blei u long ka jingieit bad ubym ju kylla, kumta ruh, ka jingthmu bymjukut U Blei ka pynpaw ïa ka jingieit bad jingjanai jong U. Shisien ba U la thmu ka long kaba skhem bad Un pyndep janai ruh. Kumba U la ong, “Da shisha kat kumba nga la mut, kumta kan jia ruh; bad kat kumba nga la thmu, kumta te kan neh:” (Isaiah 14:24).


Kumba ka jingthmu jong U Blei ka long kaba skhem, kumta ruh ka jingïapyrkhat ka jingsuk ha kaba U Blei u pynskhem ïa ka jingthmu jong U ka long kaba skhem. U Blei u ong, “Ka jingthmu (counsel) jong nga kan ieng, bad ngan leh ïa ka jingsngewbha baroh.” (Isaiah 46:10). Ka long kaba skhem namar ba U Blei bad U Jisu ki ïalong kawei lane ki ïamynjur iwei ïa iwei ha kaba ïadei bad ka rukom pyntreikam ïa kane ka jingthmu. U Khrist u ong, “Ma nga bad Uta U Kpa ngi ïalong shitylli.” (Ioannis 10:30). Ha ka bynta ba-ar, phin sa ïohi shuh shuh kumno ba ka jingïapyrkhat jong U Blei ka ieng skhem shaduh sha ki bymjukut.


[*Sngewbha buh jingkynmaw: Ka kyntien ‘jingthmu’ ha kane ka dkhot ba haneng kam dei eh ka ‘jingthmu’ (purpose) hynrei ka jingïapyrkhat (counsel). Phi lah ban ïanujor na ka KJV.]


U Adam bad Ka Jingthmu Bymjukut


Ka dei katkum kane ka jingthmu ba U Blei u la thaw ïa ki angel ha bneng. Bad ym tang ïa ki angel hi, hynrei ïa u Adam bad ka Im ruh la thaw katkum kane ka jingthmu bymjukut.

  • Ha ka dur U Blei: Mynba U Blei u thaw ïa u Adam, u la thaw ïa u ban long kawei bad U. Ka Baibl ka ïathuh ha ngi kumne:

Jenesis 1:26,27 “U Blei u la ong ruh, To ngin ïathaw ïa u briew ha ka dur jong ngi, katba kum ka jingsyriem jong ngi hi; bad kin synshar halor ki dohkha ka duriaw, bad halor ki sim bneng, bad halor ki kynja mrad, bad halor ka pyrthei baroh, bad halor kiei kiei ki kynja bapar baroh kiba par halor ka khyndew. Kumta U Blei u la thaw ïa u briew ha ka dur jong u hi, ha ka dur U Blei keiñ u la thaw ïa u; shynrang bad kynthei u la thaw ïa ki.”


La thaw ïa u ha ka dur U Blei. Ym tang ha ka dur bakynja-doh hynrei bakynja-mynsiem ruh. Kata kamut ka jinglong jong ka mynsiem u Adam ka long kum ka jong U Blei – kaba khuid bad kaba bha.

  • Ka hok khlem ka hukum: Ha Eklesiastis 7:29, ngi pule, “Ha khmih, tang kane ba nga la shem, ba U Blei u la thaw hok ïa u briew; ki hynrei ki la wad bun ki buit.”

U Blei um shym la thaw ïa u briew kum uba pop hynrei uba hok, uba khuid. Mynba ïa u Adam la thaw, u la long lypa u nongïohpateng jong ka hok bad ka jingim bymjukut. Um shym la leh ei ei ban ïoh ïa ki. La thaw hok ïa u, shuwa ba U Blei un hukum eiei ïa u, shuwa ba un tip lane kohnguh ïa kano kano ka hukum. U Adam hi u don ïa “ka hok U Blei” kaba la paw shynna “khlem ka hukum” kaba U Paul u kren ha Rom 3:21.


Bad ha Jenesis 2:25 ngi pule, “Te ki la long kiba lyngkhuid baroh arngut, Uta u briew bad ka tnga jong u, bad kim shym la sngewlehrain.”


Kane kamut kumno? Haba ong ba ki long kiba lyngkhuid kam mut satia ba kim don jingphong ne jainkup, hynrei kamut kim don ki jingphong artificial ba la thaw da ka kti briew jong ki. Ngi pule ba watla ki long kiba lyngkhuid hynrei “kim shym la sngewlehrain”. Kaei kaba pynlong ïa ki ban nym sngewlehrain. Nga ngeit ki don ka jingphong ba la ai U Blei, ka dei ka jainkup jong ka Hok U Khrist kaba ki angel ha bneng ki phong, kaba ngi ruh ngin sa phong ynda haba ngin kup ïa ka jingbympyut bad jingbymïap. Bad kane ka jingphong baphyrnai jong U Adam bad ka Im ka long ka dak kaba pyni ba U Khrist u im ha ki bad ba ki ïaineh ha U.

  • Ka jingmut jingpyrkhat kaba janai: La ai ruh ha u Adam ïa ka jingmut jingpyrkhat kaba ïahapsur bad U Blei.

Jenesis 2:19-20 “Bad U Trai uba U Blei u la pynlong na ka khyndew ïa ki mrad ka ryngkew baroh, bad ïa ki sim bneng baroh; bad u la wallam ïa ki ha U Adam ban khmih kumno un buh kyrteng ïa ki: bad kat kumba Uta u briew u la buh kyrteng ïa kita ki kynja baim baroh, kumta hi ka la long ka kyrteng jong ki. Bad U Adam u la buh kyrteng ha ki kynja jingri baroh, bad ha ki sim bneng, bad ha ki mrad baroh jong ka khyndew.”


U Adam u ïoh ïa ka jingmut jingpyrkhat kaba khlain bad kaba lah ban shemphang kham jylliew ïa ka jingpynlong, bad ban batai ïa iwei pa iwei i jingthaw thik thak kumba U Blei u lah ban batai. U Khmih ïa ki sim, ki mrad, bad ïa ki khniang baroh bad hangto hangto u sngewthuh ïa ka jinglong tynrai jong ki. Bad nangta u buh kyrteng lane u batai ïa ka jinglong jong ki ha kata kajuh ka rukom kaba U Blei u lah ban batai. Namarkata ngi lah ban ong, ba U Adam u long shitylli bad U Blei, haduh katta katta ba ka mon jong U ka long shitylli bad ka mon U Blei.

  • Ka jinglongsyiem bad ka jingsynshar: U Blei u la thung ïa u Adam kum u syiem jong ka Pyrthei bad ka jingsynshar la ai ha u ban synshar halor kiei kiei baroh.

Jenesis 1:28 “U Blei u la kyrkhu ruh ïa ki, bad U Blei u la ong ha ki. To da nangkha, bad to da nangroi, bad to da pyndap ïa ka khyndew, bad to da pyndem ngon ïa ka: bad to synshar halor ki dohkha ka duriaw, bad halor ki sim bneng, bad halor kiei kiei ki kynja baim baroh ba par halor ka khyndew.”


Bad u Dabid ruh u pynskhem ïa kane haba u ong, “Naba me ïa pynlong ïa u (briew) tang khyndiat kham poh ban ïa U Blei, bad me la pynphong pansngiat ïa u da ka burom bad ka jingpyndonburom. Me la pynlong ïa u ban ïoh ka jingsynshar halor ki jingleh ki kti jong me; me la buh ïa kiei kiei baroh hapoh ki slajat jong u.” (Salm 8:5,6).

  • U Khun U Blei: Wat lada la thawdur na ka dewmet ka khyndew, U Adam u la long “U Khun jong U Blei” (Loukas 3:38). Kane ka jingïadei kam dei tang ka jingïadei paralok. Em, ka dei ka jingshongsah jong U Blei ha ki jingthaw jong U.

Ephesos 4:6 “Uwei U Blei bad U Kpa ïa baroh, uba halor baroh, bad lyngba ïa baroh, bad ha baroh.”


Kolossai 3:11 “Ha kaba ym lah long u Grik bad u Jiw, ka jingotsher bad ka jingbymotsher, u nongkyndong, u kynja Skuthia, u mraw, uba laitluid: hynrei U Khrist u long baroh, bad ha baroh.”


Katkum ka Baibl, U Blei bad U Khrist ki long ha baroh bad ki dap ha baroh. Ka daw bakongsan eh ba ki jingthaw bastad ki im ka dei namar ka jingshong sah jong U Blei ha ki. Haba nga ong kumta, nga khlem mut ba U Blei u shong ha ki dieng ki siej lane ha ki jingthaw bymstad, ym kumta, em, ka dei ka jingshong U Blei ha ki angel bad ha ki briew, ha baroh kiba lah ban khot kum ki khun U Blei.


Kumba ngi la ïohi mynne, ka jingthoh bakhuid ka ïathuh ha ngi ba ka jingim ka don tang ha U Khrist – “Ha U la don ka jingim”. (Ioannis 1:4), bad lymda ngi don ïa U Khrist ngim don ïa ka jingim bymjukut. Baroh ki khun U Blei, kiba lah ban ïohi bad kibym lah ban ïohi, ki long ki nongïoh bynta ïa ka jingim bymjukut tang lada ki don ïa U Khrist hapoh jong ki.


Ïa u Adam la thaw ban long ka templ U Blei, ha kaba U Khrist un shongsah. Dei na kane ka daw ba ïa u Adam la thaw uba hok, uba khuid, uba bha, uba janai, uba shitylli bad U Blei, namar ba U Jisu uba im ha u u long uba hok, uba khuid, uba bha, uba janai bad uba shitylli bad U Blei. U Adam don ïa ka jingim jong U Blei hapoh jong U. Bad dei namar kane ba U Adam u long uba kmen bad uba la kyrkhu.


Ka jingjanai jong Ka Jingthmu Bymjukut


Ka Baibl ka ïathuh ha ngi ba U Blei u la sngewbha eh ban khmih ïa ka jingpynlong jong U. U ong da lade ba ka long “kaba bha eh”. (Jenesis 1:31).


Lada kat U Blei u batai ïa u briew kum uba “bha eh” ngi lah ban sngewskhem ba u briew ha kaba mynnyngkong u long uba janai khlem jingduna. Kaba pyni ba ka jingthmu U Blei ka long kaba janai.


Ka jingim u Adam ha baroh ki liang ka shong ha kane ka jingthmu bymjukut: “Ha U Khrist baroh ka jingpynlong ka long kaba la kyrkhu”. Mynba U Blei u thaw ïa U Adam :-

  • U long “U Khun jong U Blei”.

  • U long “shitylli bad U Blei”.

  • U long ha “ka dur jong U Blei - uba bha, uba ieit, uba janai, uba hok, uba khuid”.

  • U long uba “hok khlem ka hukum”.

  • La pynkup bad pynphong pansngiat ïa ki da “ka burom bad da ka jingpyndonburom”.

  • La ai ha u ban “synshar halor kiei kiei baroh kiba don ha ka pyrthei”.

  • U don ïa “ka jingim bymjukut”.

  • U long “ka templ U Blei – U Khrist u im ha u”.

Ki jingkyrkhu baroh kiba u Adam u don ki shong ha U Khrist. Naduh ka longrynieng jong u, ka jingim bymjukut, ka jingbha, ka jinglong kawei bad U Blei, ka jinglong syiem, ka jingkmen jong u kam shong ha kaei kaei kaba u la leh, hynrei ha U Khrist. Bad baroh kine ki jingkyrkhu kim lah ban long shabar U Khrist.


Ka bynta banyngkong ka la kut, yn sa bteng pat ha ka bynta ba ar.


Ha ka bynta ba ar yn sa wanrah ïa kine ki mat harum: Ka jingskhem jong ka jingthmu bymjukut, ka jingbakla u Adam, ka jingduh jingmyntoi jong u na ka jingthmu bymjukut, kumno ka ktah ïa ngi, bad kumno U Blei ka jingieit u kyllie pat ïa u briew na ka jinglongpoh ba la wallam da ka pop.


“Kumjuh kumba u kpa u isynei ïa la ki khun, kumta u isynei U Trai ïa kita kiba sheptieng ïa u. Naba u tip ïa ka jinglong jong ngi; u kynmaw ba ngi long ka khyndew.” (Salm 103:13,14).

******

bottom of page