Ha Ka Dur Jong U Kpa Bad U Khun

Rom. 1:19,18 “Naba kata kaba lah ban tip shaphang U Blei ka long kaba paw ha ki; namar U Blei U la pynpaw ïa ka ha ki: (19) namar ïa kita kiei kiei ruh kibym lah ïohi ki jong U naduh ka jingpynlong ïa ka pyrthei la ïohi shynna, ba la shemphang ïa ki na kita kiei kiei ruh ba la thaw, kiba long, ka bor bymjukut ruh bad ka jinglong Blei jong U khnang ba kin long khlem jingkrendong shuh.”

Kane ka dkot haneng ka pynshai ba don kiei kiei kiba jong U Blei ba ma ngi ki briew ngim pat ju ïohi da la ki khmat lajong. Hynrei ïa kine kiei kiei U Blei U pynpaw ha ngi lyngba ki ki jingthaw kiba U la thaw. U Blei U pynithuh ïa lade ym tang da ka jingkren hynrei U leh ruh ïa kane lyngba kiwei pat ki lad ki lynti. Ha ka Baibl, U Blei U la bsut katto katne ki sakhi ki sabut, kiba lada ngi pule bad wad bniah kin ïarap ïa ngi ban tip U dei Uei shisha. Ha kane ka khep ngin ïapeit ïa ka jingthaw jingpynlong ïa U Adam bad Ka Im bad kumno ba U Blei U pyndonkam ïa kane ka jingjia ha ka histori jong ka pyrthei ban pynpaw ïa lade ba U dei mano.

U Kpa bad U Khun Kum Ki Nongthaw Nongpynlong

Ka Baibl ka kren shai ha ngi, ha bun ki jaka, ba U Blei U la thaw ïa ka pyrthei bad kiei kiei baroh ba don ha ka, kaba kynthup ruh ïa ka kmie bad u kpa tymmen banyngkong jong ngi – U Adam bad Ka Im - lyngba U Khun jong U, U Jisu Khrist. Hebru 1:2 ka long kawei na kita ki nuksa

“… da U ruh la thaw ïa ki pyrthei.” (Hebru 1:2)

Ha Jensis ka lynnong 1, ngi shem ïa ka jingbuh jingthoh ba kumno U Blei U la thaw ïa u briew bad ka briew banyngkong eh. Ka jingpeit biah ïa kane ka dkhot ka pynpaw ïa ka jingshisha baphylla shaphang ka jingïadei ba U Blei U don ym tang bad u briew hynrei khamtam eh bad la U Khun.

Jenesis 1:26,27 “U Blei U la ong ruh, To Ngin ïa thaw ïa u briew ha ka dur ka jong Ngi, katba kum ka jingsyriem ka jong Ngi hi; bad kin synshar halor ki dohkha ka duriaw, bad halor ki sim bneng, bad halor ki kynja mrad, bad halor ka pyrthei baroh, bad halor kiei kiei ki kynja bapar baroh kiba par halor ka khyndew. (27) Kumta U Blei U la thaw ïa u briew ha ka dur jong U hi, ha ka dur U Blei keiñ U la thaw ïa u, shynrang bad kynthei U la thaw ïa ki.”

Haba ngi pule bad peit bniah ïa katei ka dkhot, ki don katto katne ki mat kiba ngi lah ban kem. Nyngkong eh, ka ong ba U Blei U ïakren badno re badno ba Un thaw ïa u briew ha ka dur jong U bad Uta Uba U, U ïakren lang. Kiba ngeit bad hikai ia ka Lai-ha-Uwei ki ong ba haba U Blei U ong, “To Ngin ïa thaw ïa u briew ha ka dur ka jong Ngi, katba kum ka jingsyriem ka jong Ngi hi” ka mut ba U Blei Um dei tang Uwei U Longrynieng hynrei U long lai ki longrynieng ha ka jinglong Blei; bad ba uwei na ki u ong ha ki ar ngut ban thaw ïa u briew ha ka dur ka jong ki. Hynrei ngi la ïohi ba ka ktien U Blei ka pynskhem ba U Blei U thaw ïa kiei kiei baroh lyngba U Khrist. Namar kata ka long kaba shongnia ban ong ba dei U Blei, U Kpa, Uba kren ïa U Khrist, U Khun, ban thaw ïa u briew ha ka dur jong Ki. Ka sabut ban pynskhem ïa kane ka long ba dei tang U Khrist Uba long ha ka dur ka jong U Kpa.

2 Korinth 4:4 “Ha kiba u blei jong kane ka pyrthei u la pynmatlah noh ïa ki jingmut kita kibym ngeit, khnang ba ka jingshai ka gospel ka burom U Khrist, uba long ka dur U Blei, kan ym tyngshaiñ ha ki,”

Kolossai 1:15 “Uba long ka dur U Blei ubym lah ban ïohi.”

Hebru 1:3 “Uba haba U long ka jingtyngshaiñ ka burom jong U [Kpa jong U], bad ka dur hi ka jinglong tynrai ka jong U. [Kpa].”

Kine baroh lai tylli ki dkhot ki kren shaphang U Khrist ba U long ha ka dur U Kpa jong U. Ka dur hangne ka thew ïa ka jinglong bad hangne ka dei ka jinglong jong U Blei. Dei da kane ka jingmut ba U Khrist U ong ba lada ngi ïohi ïa U, ngi la ïohi ruh ïa U Kpa. (Ïoannis 14:9). Kam mut ba ngi la ïohi ïa U Kpa hynrei ba ngi ïohi ïa ka jinglong ka jong U Kpa kumba la paw ha U Jisu.

Sa kawei ka mat ha Jenesis 1:26,27, ka long ba, mar shyn pule, ka i kumba U Blei U ong ïa U Khrist ban thaw tang ïa U Adam ha ka dur jong Ki haba U ong, “To Ngin ïa thaw ïa u briew ha ka dur ka jong Ngi, katba kum ka jingsyriem ka jong Ngi hi”, bad “Kumta U Blei U la thaw ïa u briew ha ka dur jong U hi”. Hynrei ynda haba ngi peit bniah, ngi shem ba ki ktein “u briew” kim thew tang ïa U Adam marwei. Kine ki ktien ki thew ïa ki briew kiba U Blei U don ka jingthmu ban thaw; namar kine ki dkhot ki pyndonkam ïa kine ki kyntien: “bad kin synshar” bad “shynrang bad kynthei U la thaw ïa ki.” Ka ktien “kin” ka kdew ba ym dei tang uwei uban synshar bad ka shai bha ha ka bynta ba kadduh eh jong ka dkhot ba arphewhynniew ba ka ong ba U Blei U la thaw “ia ki” – shynrang bad kynthei. Khlem artatien, ngi lah ban ong ba la thaw ïa U Adam bad Ka Im ha ka dur U Kpa bad U Khun.

Watla nga ngeit bad nga phla hok, ba ha ka lawei, kin don bun kiei kiei kiba ngin dang lah ban tip na ka jingthaw ïa u briew, katba U Blei U ibit ban pynpaw ha ngi, nga ngeit ba ïa kaba mynta hi ngi lah ban ïoh katto katne ki jinghikai na ka. Nga la jer kyrteng katto katne ki mat kiba nga ngeit ki long kiba biang eh na ka bynta ka jingtohkit jong phi bad kiba lah ruh ban wanrah ïa ka jingïakren bad ka jingtohkit bniah ïa u blei jong ka jinghiakai Lai-ha-Uwei.

U Khrist, U Khun ba la Kha na U Blei

Ka mat kaba nyngkong kaba ngi lah ban pule ka long ka “jingngeit shaphang ka jingkha.” U Blei U la thaw ïa U Adam da kaba saiñ dur ïa u da ka dewbyrtha. Hynrei kaba sngew lyngngoh ka long ba U la thaw ïa Ka Im da da shyieng krung jong U Adam. Hato U Blei Um lah mo ban thaw ïa Ka Im ha ka juh hi ka rukom ba U la thaw ïa U Adam? Bad balei ba Um shym la thaw ïa U Adam bad ka Im ha kajuh ka por? Nga tip bad ngeit ba U Blei U lah ban thaw ïa Ka Im ha ka juh ka rukom ba U thaw ïa U Adam; bad ba U lah ban thaw lang ïa ki baroh arngut ha kajuh hi ka por. Hynrei ngi dei ban tip ba U Blei, haba U leh ïa kaei kaei ruh, ka don ka daw bakongsan sha lyndet. U Blei U kwah ban hikai ba ma U U long ha shuwa jong U Khrist bad ba U Khrist U mih na U. Ka kyrta ka jong U Kpa bad U Khun kam long kat juh kumba ka Lai-ha-Uwei ka hikai. Shuwa ba Un don U Khrist, U don shuwa tang U Blei U Kpa marwei. Ngi ïohi ïa kane ha U Adam bad Ka Im.

Ka shyieng krung kaba la long ka Im, ha kawei ka por ka don hapoh jong U Adam. Kaba mut, ba Ka Im ka mih na U Adam. U Adam hangne u ïeng pharshi ïa U Kpa bad ka Im pat ïa U Khrist. Kumba ka jinglong jingman jong Ka Im ka shong nongrim, katto katne, ha ka jingdon shuwa jong U Adam, ha kajuh ka rukom, U Khrist ruh Um lah ban don khlem U Blei. U Khrist hi U phla da kaba shai ba U mih na U Blei.

Ïoannis 8:42 “U Jisu Khrist U la ïathuh ha ki, Lada U Blei U long U Kpa jong phi, phin da la ieit ïa Nga, namar na U Blei Nga la mih noh bad Nga la wan.”

Ïoannis 16:28 “Nga la mih noh na Uta U Kpa…”

Ka long kaba shisha ba U Jisu U long “U Khun ba la kha marwei jong U Blei.” Um long U Khun namar ïa U la kha na ka Mari, hynrei ïa U la kha shisha na U Blei hi. U Blei U long shisha U Kpa jong U Khrist bad U Khrist U long shisha U Khun jong U Blei. Kumba U Adam bad Ka Im la thaw ïa ki ha kajuh ka sngi, shu pher tang da ki khyndiat kynta, kumjuh ruh, U Blei Uba long naduh bymjukut U pynïoh ïa U Khrist naduh ki por bymjukut.

Proberb 8:22,23 “U Trai U la pynïoh ïa Nga ha ka jingsdang ka lynti ka jong U, mynshuwa ki kam jong U mynbarim. (23) La pynïeng ïa Nga naduh bymjukut, naduh ka jingsdang, habym pat la long ka khyndew”

Ka Jinglong Blei Jong U Kpa bad Khun

U Adam, uba wan ha shuwa Ka Im u long u briew, bad ka jinglong briew ka sdang na u. Ka Im ka mih na U Adam da kajuh ka jinglong briew ba U Adam u don. Hynrei ha kajuh ka por pat, Ka Im kam knieh noh ïa kata ka jinglong jong U Adam kum uta u briew uba U Blei U la thaw. Ka Im, watla ka don ka jinglong briew, kam dei uta u briew, bad u briew um long satia kata ka briew hynrei baroh ar ki don kajuh ka jinglong briew. Ha kajuh ka rukom, U Kpa U long Uta U Blei bad ka jinglong Blei ka sdang na U. U Khrist Uba mih noh na U Blei U don ka juh ka Jinglong Blei kaba U Kpa U don. “Ka Jingdap baroh jong ka Jinglong Blei ka shong tylli” ha U. (Kolossai 2:9). Hynrei U Khrist Um long Uta U Blei lane Um knieh noh ïa ka jaka ka jong U Kpa kum Uta U Blei bashisha bad tang ma U hi. Namar kata, U Khrist U long U Blei ha ka jinglong tynrai. U Paul u la kren shai ha 1 Korinth ba Uta Uwei U Blei U long U Kpa. Um shym la kren pyrshah ïa ka jingong jong U Khrist ba U Kpa U long tang ma U, U Blei bashisha. Ha ka jingshisha, ban buh ïa kine kiei kiei baroh ha ka jaka ba dei, U Paul u pynpaw ha ka shithi sha ki Nong Galatia ba u ïalap ïa ka gospel kat kum ka jingpynpaw kaba u ïoh na U Khrist hi. (Galatia 1:11,12)

1 Korinth 8:6 “Hynrei ïa ngi don tang uwei U Blei U Kpa.”

Ïoannis 17:3 “Kane ka long ka jingimbymjukut, ba kin ïoh ithuh ïa Me U Blei Uba shisha tang ma Me hi.”

Ka Jinglong Khieh

U Blei U thaw ïa U Adam bad Ka Im ba kine baroh ar kin long ki nongsynshar jong kane ka pyrthei. (Jenesis 1:26). Ha kane ka bynta, U Blei U la buh ba U Adam un long u nongsynshar bahakhlieh tam eh, bad Ka Im ka long ka nongsynshar lem bad u. Hynrei Ka Im ka don ha ka kyrdan ba hapoh U Adam. Kane ka phalang ïa ka jinlong jong U Kpa bad U Khun. U Kpa U long Uta Ubahakhlieh tam eh ha ka bneng salonsar baroh kawei. U Khrist ruh U ïa synshar lang bad U Kpa hynrei U Khrist U pyndem ïa lade hapoh ka mon U Kpa jong U. Ïa kane ka jingshisha, u apostol Paul u kren ha ka shithi jong u sha ki nong Korinth.

1 Korinth 11:3 “Hynrei nga mon ba phin tip, ba u khlieh u briew baroh u long U Khrist; bad ba u khlieh ka kynthei long u rangbah; bad u khlieh U Khrist de long U Blei.”

1 Korinth 3:23 “Bad ma phi, ki jong U Khrist; bad U Khrist, U jong U Blei.”

U Khrist ruh U phla ba U Kpa U kham khraw ban ïa U bad kaei kaei kaba U leh, ka long kat kum ka mon jong U Kpa.

Ioannis 14:28 “… Uta U Kpa U long Uba kham khraw ban ïa Nga.”

Ioannis 4:34 “U Jisu U ong ha ki, Ka jingbam jong nga long ban ïoh leh ïa ka mon jong uta uba la phah ïa Nga, bad ba Ngan ïoh pyndep ïa ka mon ka jong U.”

Kane ka jingphla ka jong U Khrist kam long ka jingshisha tang mynba U don ha kane ka pyrthei hynrei ka long ruh ka jingshisha shuwa ba Un wan long briew bad hadien ka jingleit noh jong U sha bneng.

1 Korinth 15:28 “Te ynda la pyndem ïa kiei kiei baroh ha U (U Khrist), ynda kumta ïa U Khun hi ruh yn pyndem ha Uta (U Kpa) Uba la pynhapoh ïa kiei kiei baroh ha U (U Khrist), khnang ba U Blei un ïoh long kiei kiei baroh ha baroh.”

Ha kane ka juk kaba ngi im mynta, kane ka mat ka long kaba ïadei bad kaba kongsan bha. Ngi im ha ka juk ba kam don ka jingpher ba kan don ka jingïashong kha para shynrang ne para kynthei ne ba u shynrang un kylla kynthei bad ka kynthei kan kylla shynrang. Kane ka jinglong jong ka imlang sahlang kam don tang ha ki riew beh pyrthei hynrei ka long kaba phylla ba ha ki balang Khristan bapher bapher ruh ka don ka jingïakhih ban pynlong aiñ ïa kane ka jingleh ha ki balang jong ki. Balei ba kane ka la wan ban jia hapdeng ki Khrsitan? Ka daw ka long ba, ïano ngi mane ka paw ha ka jinglong jong ngi ruh. Ka jingngeit ba ym don shisha U Kpa ne U Khun bad ba U Kpa U lah ban long Khun bad U Khun Un long Kpa ha kano kano ka por, ka pynmatlah ïa ki briew ban pynngeit bakla ïa ki ba kam lei lei lada don ka jingshong kha para shynrang ne para kynthei bad ba ki briew kin kylla ïa ka jinglong shynrang ne kynthei jong ki. Ka jinghikai babakla ba U Blei U long Lai-ha-Uwei kam ïalam ïa ki briew ba kin ong ba ka jingshongkha awria ka long ka pop. Kane ka long ka pop kaba la pynlong ïa U Blei ban pynduh pyndam noh ïa ki nongbah Sodom bad bad Gomorrah.

U Tyllong bad Ka Lynti

Kane ka long ka mat ba khadduh kaba nga kwah ban sei na kane ka jinghikai. Ynda haba U Blei U la dep thaw ïa U Adam bad Ka Im, U Blei U la ong ha ki, “To nangkha, bad to nganroi, bad to da dap ïa ka khyndew…” (Jenesis 1:28). Haba U Blei U la thaw ïa U Adam, U la thaw ïa kawei ka jingim. Bad dei kane kajuh ka jingim ba don ruh ha Ka Im. Kane ka jingim kam sahkut tang ha ki; ka dei ruh ban tuid ruh sa sha ki khun ki kti bad ki pateng jong ki. Mano ba long ka tyllong jong kane ka jingim? Kumno ba kane ka jingim kan tuid sha ki khun jong ki? Kane ka mat ka long kaba suk bha ban sngewthuh. U Adam u long ka tyllong bad Ka Im ka long ka lynti ba kane ka jingim kan tuid. Na U Adam, u mih u symbai bad une u symbai u kylla khun ha ka pla khun Ka Im. Dei lyngba Ka Im ba mih pat sa uwei ne kawei pat u/ka briew uba ïoh pateng ïa kajuh ka jingim jong ki kmie ki kpa. Hangne ngi ïohi biang ïa ka jingïapher hapdeng u briew bad ka briew. Baroh ar kim long kumjuh. Ki ïapher iwei na iwei pat ha kaba ïa dei bad kane ka liang. U briew um lah ban long ka briew bad ka briew u briew.

Ka ktien U Blei ka hikai ïa ka juh hi ka jingïadei hapdeng U Kpa bad U Khun. U Kpa U long ka tyllong jong kiei kiei baroh. Ka jingim ruh ka mih na U, ka, jingieit ka jingbha bad kumta ter ter. Bad kumba Ka Im ka ïoh lut kiei kiei na U Adam, U Jisu ruh U ïoh ïa kiei kiei baroh na U Kpa, kaba kynthup ruh ïa ka jingim.

Ïoannis 5:26 “Namar kumba U Kpa U don ka jingim ha lade, kumta U la ai ha U Khun ruh ban ïoh ka jingim ha lade.”

Kaei kane ka “jingim ha lade” kaba don ba U Khun U ïoh na U Kpa? Ka long ka jingimbymjukut. Kane ka jingim ruh ngi lah ban ïoh lyngba U Khrist. Kane ka jingim ka shem ïa ka jingsdang jong ka na U Kpa, ka tuid ha U Khun bad lyngba U Khun ka wan ha ki nongbud jong U. Ngi lah ruh ban ong ba U Blei U ai ïa ka jingimbymjukut lyngba U Khun.

1 Ïoannis 5:11,12 “Te kane ka long kata ka jingphla, ba U Blei U la ai ha ngi ïa ka jingim bymjukut, bad kane ka jingim ka long ha U Khun jong U. Uta uba don uta U Khun, u don kata ka jingim; te uta ubym don uta U Khun U Blei, um don kata ka jingim.”

Ka bor ba U Khrist U don ruh, ka wan na U Kpa. U Khrist U ong, “La ai ha Nga ka bor baroh ha bneng bad ha ka khyndew” (Mathaios 28:18) namar “U Kpa U ieit ïa U Khun, bad U la ai ïa kiei kiei baroh ha ka kti jong U.” (Ïoannis 3:35).

Kaei kaba U Khrist U ïoh na U Kpa, U ai sha ki briew baroh. Dei hangne ba U long ka Lynti. Kam dei tang ka Lynti ba pynïasoh ïa ka pyrthei bad U Kpa, hynei ka dei ruh ka Lynti kaba pynïasoh ïa U Blei bad ka pyrthei.

1 Korinth 8:6 “Hynrei ïa ngi don tang Uwei U Blei U Kpa, na Uba long kiei kiei baroh, bad mangi ha U; bad Uwei U Trai Uba U Jisu Khrist, da Uba long kiei kiei baroh, bad mangi da U.”

Lada U Khrist U long Uta U Blei, U dei ban long ka tyllong jong kiei kiei baroh. Hynrei katkum kane ka dkhot hangeng, ka ong ba dei tang na U Kpa ba long kiei kiei baroh bad U Khrist pat ka Lynti ne da U long kiei kiei baroh. Kane ka ïa ïaid ryngkat ryngkat bad kaei kaba ngi la ïaban naduh mynnyngkong ba U Blei U la thaw ïa kiei kiei baroh da U Khun jong U, U Khrist.

Ka long kaba shai bad kaba suk bha ban ithuh ïa U Blei. U Blei jong ka Baibl Um dei Uba maïan, kumba ka jingngeit Lai-ha-Uwei ka kynnoh. U Blei U thrang ban pynpaw bad pynithuh ïa lade bad U Khun jong U ha ngi, naba kane ka long ruh shibynta bad ka jingim bymjukut.

“Kane ka long ka jingim bymjukut, ba kin ïoh ithuh ïa Me U Blei uba shisha tang ma Me hi, bad ïa U Jisu Khrist, ïa Uba Me la phah.” (Ïoannis 17:3)

******