Ka Jingsngewthuh Ïa Ka Jinglong Blei

Nga ngeit ba ha ka Baibl hi baroh kawei, U Blei U long Uta Uba ki briew ki sngewthuh bakla eh. Kane ka wan na ka jingshisha ba U Soitan bad ki nongtrei ki jong u ki la lah bha ban pynthoh bria ïa ka jingithuh ba shisha shaphang U Blei bad ka jinglong jong U haduh kata ka pud ba kiba bun ki ïohi ïa U Blei kum U nongsynshar Uba sniew bad ka jingkynmaw ïa U ka pynmih tang ïa ka jingtieng. U Soitan ruh u la pynrung ïa kane ka jingsngewthuh ba U Blei U long Uba bitar lep, Uba kloi ban pynshitom ïa uno uno uba nud ban leh pyrshah ïa ki hukum jong U. Kaei kaba mih na kane ka long ka jingsngewthuh ba ngi dei ban bud pyrkhing ïa ki hukum kaba pynthame ïa ki briew ba U Blei U sngewlem lada ki lah ban pyndep ïa ki jingleh ñiam leh rukom bad ki sumar hukum. Ka don pat sa kawei ka kynhun kaba ong U Blei U long ka daw jong baroh ki jingjia basniew ha kane ka pyrthei bad namar kane kim ngeit shuh ba U Blei U don. Kane ka jingsngewthuh babkla shaphang U Blei kam long kaba jyllei tang ha kine ki por mynta, hynrei ka long kaba kynrei ha ki por ba U Khrist U dang don ha kane ka pyrthei. Kane ka jingshisha la kren kyllum da U Khrist ha ka jingdwai ka jong U ïa U Kpa ha shuwa ka jingshah sah narphna.

“Ko Kpa bahok, kata ka pyrthei kam shym la ithuh ïa Me…” (Ïoannis 17:25)

Ka jingshisha ba U Blei U long ka jingieit ka la jah noh hapdeng ka jingjyllei kata ka jingthoh bria ka jinglong jong U da U Soitan bad ki nongtrei jong u. Khnang ban weng ïa kane ka jingeh, U Blei U pynpaw shynna ïa kata ka jingieit baïaineh ka jong U ïa ngi ki briew da kaba phah ïa la U Khun ba la Kha marwei sha kane ka pyrthei, ym tang ban shim ïa ka jaka jong ngi halor u diengphna hynrei ban pynpaw ba U long Uba kumno shisha. (Ïoannis 3:16; 1 Ïoannis 4:9). U Jisu marwei U long ka jubab ïa kane ka jingeh naba U long ha ka “dur ka jinglong tynrai” ka jong U Kpa. (Hebru 1:3). Tang ma U ba don ka jinglong jong U Kpa; bad ha ka jingwan long briew, ka long kawei na ka jingthmu jong U ban pynpaw ïa U Blei bashisha jong ka bneng salonsar. Ha kaba ïa dei bad kane ka mat, u apostol Ïoannis u ong, “Ym don mano mano ruh ba la ïohi ïa U Blei mynno mynno ruh; Uta U Khun ba la kha marwei, Uba long ha ka shadem U Kpa, U hi U la pynpaw ïa U.” (Ïoannis 1:18). U Jisu ruh U ong, “Bad ha ki nga la pyntip ïa ka kyrteng jong Me, bad ngan ïaipyntip, ba kata ka jingieit ba Me la ieit ïa Nga, kan ïoh long ha ki, bad Nga ruh ha ki.” (Ïoannis 17:26). Te khnang ba ngin tip U Blei U long shisha Uba kumno, ka jingim U Khrist ka long ka kot kaba ngi dei ban pule bad ban puson. Te khlem da pyntud, ïa ngin ïa ngam kham jylliew ha ka jingim U Khrist, da kaba sdang naduh kaba sdang eh.

Ka Baibl ka ïai ban shi ban ha ka rukom ba shai ba U Jisu U long U Khun jong U Blei baim. Ka jinglong khun jong U ïa U Kpa ka long kaba shisha. Kam dei ka jinglong Khun da kaba shu kren pharshi, kumba bun ki Khristan ki ong bad ki ngeit mynta. U Jisu U la shah kha shisha na U Kpa. Ki Testamen Barim bad Bathymmai ki pynskhem ïa kane. U Khrsit, hapoh ka kyrtheng jong ka jingstad, lyngba U Solomon, U la ong shaphang ïa lade ba U la kha na U Blei.

“U Trai U la pynïoh ïa nga ha ka jingsdang ka lynti jong U, mynshuwa ki kam jong U mynbarim. La pynïeng ïa nga naduh bymjukut, naduh ka jingsdang, habym pat la long ka khyndew. Mynba ym pat la don ki jingjylliew, ïa nga la kha; mynba ym pat la don ki pukri kiba shlei da ka um. Mynshuwa bym pat thung ki lum bah, shuwa ïa ki lum rit ïa nga la kha.” (Proberb 8:22-25)

Kane ka dkhot ha Proberb ka pynpaw lai tylli kiei kiei. Kaba nyngkong ka long ba U Blei U long U Kpa. Kaba ar ka long ba U Jisu U shah ‘pynïoh’ lane kha shisha na U Blei. Ka mat kaba lai bad kaba khadduh ka long ba ïa U Jisu la kha shuwa ka jingthaw ïa ka pyrthei. Ha ka jingshisha, U Jisu U ong ba ïa U la pynïeng naduh ka bymjukut, kaba mut, U la long naduh ka por shuwa ba ka por ka la don. Ym don ka jingmut jingpyrhat jong u briew kaba lah ban sngewthuh ne shemphang ïa kane por shuwa ka por. Ngi lah tang ban shu khot ïa kane ka ïa kum “ka bymjukut.” Ngi lah ban long kiba thikna ha kaba ïa dei bad kane naba ha ka dkhot 27, ka ong ba mynba U Blei U pynkhreh ban thaw ïa ki bneng, U Khrist U la don hangta. Ka jingshisha ka long ba ïa U Khrist la kha naduh shuwa ba U Kpa U thaw ïa kaei kaei ruh. Ïa kane ka jingshisha la ban jur ha Ïoannis 1:3

“Da U la long kiei kiei baroh: bad khlem ma U ym shym la long kaei kaei ruh kaba la long.” (Ïoannis 1:3).

Bad haba U dang don ha kane ka pyrthei, U Jisu U la ong katto katne sien ba ïa U la kha na U Kpa. U la leh ïa kane ban pynsngewthuh ba U long U Messiah, Uta Uba la phah da U Blei Uba la wan ban wad bad pynim ïa kiba la jah noh. U la pynbna ba U long “U Khun ba la kha marwei,” Uta Uba “na U Blei U la mih noh” bad Uta Uba “la mih na U Blei.” (Ïoannis 3:16; 8:42; 16:27). Kane ka long ka jinghikai kaba shisha bad kaba ïahap sur bad ka Baibl shaphang ka jingithuh ïa U Blei bad U Khun. Kane ka kylla long u shabi ban kham sngewthuh shai ïa ka jinglong jong U Blei. Mynta ka kham shongnia haba ka Baibl ka ong ba U Blei U long ka jingieit bad ba U jied ban pynpaw ïa kane ka jingieit jong U da kaba phah ïa la U Khun ba la kha marwei. Katno ngut ki kmie ki kpa ki kloi ban aiti noh ïa la ki khun na ka bynta ka jingmytoi jong kiwei? Hapdeng kane ka jingshisha, ngi lah ban ïohi ïa kawei pat ka jinglong jong U Blei, ym kum kata kaba la pynpaw da U Soitan.

Ka jinglong khun bashisha jong U Khrist ka long ka nongrim baskhem jong ka Jinglong Blei jong U naba U Blei Un pynïoh ïa Uwei pat U Kynja baim ba don ka Jinglong Blei ba kum ma U hi. Kane ka jingshisha la pyni ha ka jingthaw ïa U Adam bad Ka Im. Ka Im ka la mih na U Adam. Ma ka pat, ka don ïa kajuh ka jinglong briew ba U Adam u don. Kumba U Adam u long uba janai, kumta ruh Ka Im ka long kabym shym la pynthoh bria da ka pop. Hynrei ha kajuh ka por, Ka Im kam long uta u briew ne U Adam kata ka briew. Ha kane ka phang, U Adam bad Ka Im ki ïapher. Kane ka rukom long ka phalang ïa ka jingïadei hapdeng U Kpa bad U Khun. Namar ba U Kpa U long U Blei, U Khun jong U ruh U long U Blei hynrei U Khun Um long Uta U Blei. Ha kiwei pat ki kyntien, U Khun Um dei U Blei hi, watla U don ka Jinglong Blei ha U. Bad haba U Blei U long ka jingieit, U Khun ruh kumjuh. Ka jinglong jong U Blei ka paw shynna ha U Khun. Na kane ka daw, ka ktien U Blei ka ong ba ha U Khrist “ka jingdap ka Jinglong Blei ka shong tylli.” (Kolossai 2:9). Bad ba U long “ka dur U Blei bym lah ban ïohi.” (Kolossai 1:15).

Haduh kane ka bynta, ka long kaba shai ba U Jisu U don ha U ka Jinglong Blei bad ki bor Blei bad ym don mano mano ba lah ban knieh ïa ka Jinglong Blei na U. U la long bad Un ïai long shaduh ki bymjukut U kynja Blei. Bad haba ngi ïakren shaphang ki bor Blei, bunsien ngi ju pynïasoh ïa kine lai – ka jingdon ha man la ki jaka, ka jingtip ïa kiei kiei baroh bad ka bor bahalortam eh - bad ka Jinglong Blei. Hynrie ka jingeh ka long ba ngi ki briew ngi pynleh jingmut tang ha kine ki jinglong bad ngi kdew sha kine kum kita ki sabut bad ka nongrim jong ka Jinglong Blei. Namarkata, ka jingsngewthuh jong ngi ïa U Blei ka long kaba bakla. Watla ka long kaba shisha ba U Blei U pyndonkam ïa kine ki bor ban pynpaw ïa ka jingdon ryngkat bad ka bor jong U, kim long ki sabut jong ka Jinglong Blei ka jong U. Ka daw ba nga ong ïa kane ka long ba kane kam long kaba shisha shaphang U Khrist mynba U wan long briew. Mynba U Khun U shim ha lade ïa ka jinglong briew, U ieh noh sharud ïa ki bor Blei baroh. Hynrei wat la ka long kumne ruh, U ïai long hi Uba kynja Blei. U long U kynja Blei khlem ka bor Blei.

Kumno ngi long kiba thikna halor kane? Ha shuwa ba U Khrist U la lah ban leh kano kano ka kambah, kaba nyngkong eh na ki ka long ka jingpynkylla waiñ ïa ka um, U Blei U la pynbna paidbah ba U long shisha U Khun jong U. Kaei kaba U Blei U ong ka long ba watla U Jisu Um lah ban leh ki kambah, Une U Nong Galilaïa Ubym riam da ki jingriam baremdor U long, ha ka jingshisha, Uba don ka Jinglong Blei ha U. Kum u briew, U Jisu U lah ban don tang ha kawei ka jaka ha ka shi khyllipmat. Kane ka ïarap ïa ngi ban sngewthuh balei ba U donkam ban don ka jingtrei bashimet shimet lem bad ki synran bad kito kiba donkam ïa ka jingïarap ka jong U. U bsa ïa ki paidbah ha ka rukom ba shimet shimet bad ym ha ka rukom ba kyllum. Bad kahduh khadwai, U Khrist U “la nangkhraw ha ka jingstad.” (Loukas 2:52). Lada U la long shisha Uba la tip lut, ka Baibl kan ym ong kumne shaphang jong U. Ha ka jingshisha, uno uno uba la tip lut ïa kiei kiei baroh, kiba paw bad kiba rieh, um lah ban shah pynshoi. Dei na kane ka daw ba U Jakob u ong, “Ïa U Blei ym lah ban pynshoi da kaba sniew.” (Jakob 1:13). U Khrist, ha kawei pat ka liang U long Uba lah ban shah pynshoi bad Uba lah ruh ban hap ha ka jingpynshoi naba U long Uba lah ban shah pynthame ha U Soitan. Kam lah ban long kaba shongnia ba U Soitan un pyrkhat ban pynshoi ïa U Khrist lada U Khrist U khlem shym la aiti noh ïa ka bor ba U lah ban tip lut ïa kiei kiei baroh. Kane ka sabut ka pynskhem ïa ka jingshisha ba U Khrist U long “Uba la pynshoi ha kiei kiei baroh syriem ïa ngi.” (Hebru 4:15).

Lada kine ki bor kiba ngi ju shim ba ki long ka nongrim jong ka Jinglong Blei kim long ki sabut ban pynshisha ba U Khrist ne ba U Blei ruh U long Uba don ka Jinglong Blei, te kaei ka mat ne ki mat ba ngi khlem shym la pynleh jingmut baroh shi katta? Ka jubab ka don ha ka jinglong jong Uta Uba U Khrist U la wan ban pynpaw. Kane kajuh ka jinglong, kumba la ong mynne, ka don ruh ha U Khrist. Ka jingong jong U Soitan ba ym dei tang U Blei Uba long Uba bha ka dei kawei na ki daw ba u la pynshong nongrim ïa ka jingleh pyrshah ka jong u ïa U Blei. U Soitan u mut ba ka jingbha ka lah ruh ban don shabar jong U Blei. U ong ha lade, ba lehseh kiei kiei ki lah ban long kiba kham bha khlem U Blei. Hynrei kam shym la slem eh hadien ba U Lusifer u shem ba ka jinglong jong u ka noh beit ban leh ïa kata kaba sniew naduh ka khyllipmat ba u la pynïakhlad noh ïa lade na U Blei, Uba long ka tyllong jong ka jingbha baroh. U Lusifer u long uba janai naduh ka sngi ba la thaw bad pynlong ïa u tad haduh ba la shem ka jingsniew ha u. Ka pythei bad baroh kiei kiei kiba don ha ka ki long kiba janai bad kiba bha tad haduh ba ki kmie ki kpa tymmen jong ngi ki la pynïakhlad noh ïa lade na U Blei bad kiei kiei baroh ki la sdang ban long kulmar lut. Kane ka pynpaw ïa ka aiñ jong ka jinglong tynrai ba shabar jong U Blei ym don kano kano ne kaei kaei kaba lah ban long kaba bha bad uno uno uba jied ban pynïakhlad ïa lade na U um lah satia ban jied ïa kaba bha ne ban ïai bteng ban long uba bha.

Kane ka jingshisha la kren shai da U Khrist ha ka jingong jong U haba U kren ïa u samla riewspah, haba U ong, “Balei ba me khot babha ïa Nga? Ym don uba bha hynrei tang Uwei, Uba U Blei.” (Mathaios 19:17). Ki don kiba pyndonkam ïa kane ka dkhot ban ong ba U Khrist Um long shisha Uba bha. Ka jingbha jong U ka wan na ka jingshong neh jong U Mynsiem Bakhuid hapoh ka dohnud jong U. Hynrei kaei kaba ngi ïohi ha Kalbari ka long pyrshah ïa kane ka rukom hikai. U Blei U ïai don ryngkat lem bad U Khun jong U da U Mynsiem. Hynrei halor u diengphna, U Khrist, na baroh ki briew, U shah ieh noh ha la U jong U Kpa. Kat kum ka jingtrei kam jong ka aiñ tynrai, ngi dei ban khmih lynti ba U Khrist U la dei ban jied ïa ka jingsniew halor ka jingbha. Hynrei ki kyntien, “Ha Me nga aiti noh ïa la ka mynsiem,” ka pynpaw ba U long kham halor ïa ka aiñ tynrai bad tang ma U marwei U lah ban long Uba bha shabar jong U Blei. Kane ka long ka sakhi bashem bha kaba kyrshan ïa ka Jinglong Blei ka jong U Khrist.

Ka jingim hi baroh kawei jong U Khrist ka long, ha ka jingshisha, ka sakhi ïa ka Jinglong Blei jong U bad ka jong U Kpa ruh. Kat sha ba U leit, U rah lem bad U ïa ka jinglong kaba sngewtynnad bad kaba pynpyngad ïa ka mynsiem. Ki briew ki ïa leh ban wan kham shajan jong U. Teng teng, kim sngeweiei lada ki hap ban pynlut por bad U baroh shisngi. Ym dei tang ki kambah kiba khring ïa ki briew sha U. Ka jingieit ka long kata kaei kaei kaba khring ïa ki briew babun byllien kiba ker sawdong ïa U.

Ka jingïashem bad jingkynduh jong U Elijah, u nongïathuhlypa, ka long sa kawei ka nuksa ban pyni ïa ngi haei shisha ka Jinglong Blei ka shong. Hadien ka jingïalang ha kliar u lum Karmel ka la kut bad ïa ki nongïathuhlypa jong u baal la shah pynïap lut, U Elijah u la phet rieh bad u la burieh ïa lade hapoh kawei ka krem ba don ha u lum Horeb naba ka syiem Jesebel ka la bitar lep pyrhshah ïa u hadien ba ka la tip kaei kaba u leh ïa ki nongïatuhlypa jong u blei baal. Katba u dang shong ha ka krem, U Blei U la pynpaw ïa ka jingdon jong U ha ka dur jong ka lyer kaba khlaiñ haduh katta katta ba ka la lah ruh ban pynkylla ïa ka jinglong jingman jong ki lum ki wah hagnta. Hadien kane, la wan sa u jumai bad ka ding. Hynrei, U Blei Um shym la don ha ka lyer, u jumai ne ha ka ding. Kine ki long tang ki jingpynpaw ïa ka bor ka jong U. Hyrei ïa U Blei lah ban shem ha ka sur kaba jem jai jai kaba kren ha une u nongïathuhlypa, “Me leh aïu hangne, ko Elijah?” (Pule 1 Ki Syiem 19).

Ma ngi ki briew ngi long kiba kham kloi ban pynleh jingmut ha ka jingpynpaw pyrthei ïa ka bor U Blei kum ka sakhi ïa ka Jinglong Blei ka jong U. Hynrei to shah ba ngin pynkynmaw ïa lade ba ka Baibl kam ong ba U Blei U long ka bor, hyrei ka ong ba U long ka jingieit. Ka ong ruh ba U Blei Um ju kylla. Ha kawei ka liang, ka jingpynleh jingmut ha ka bor ka ïalam ïa bun ki briew ban thrang ïa ka bor ban pynkhiah bad ban leh ki kambah khlem ka jingthrang pat ban ïoh ïa ka jingkylla ha ka dohnud bad ha kawei pat ka liang, ka ïalam ruh ïa ki briew ban pyrkhat ba U Blei U long U nongsynshar ba ehrang namar ba U pyndonkam ïa kane ka bor jong U kat kum ka mon ka jong U hi. Ban tip mano bad uei Une U Blei ka ktah ïa ka jingïadei ka jong ngi bad U. Nga ngeit skhem ba ka jingïathuhkhana shaphang ka jingim U Jisu bad ka jingïashem U Elijah ïa U Blei ha ka krem u lum Horeb ki long ki jingthmu jong U Blei ban kdew sha ka jinglong ba ithiang jong U kum kata ka dak ka shin bakongsan tam eh kaba kdew bad bapynskhem ïa ka Jinglong Blei ka jong U.

“Ah to mad bad to khmih ba U Trai U long Uba bha.” Salm 34:8

******