Kaei ka Jingkylla-kaba-mut?
Kawei ka Jingaiei kaba phylla kaba U Blei U Kpa u ai ha ngi lyngba U Khrist U Khun jong U, ka long ka Jingkylla kaba mut, Ka Baibl ka ong, ba dei ia U Jisu ba “U Blei u la kyntiew sha ka kti kamon jong U ban long U Syiem bad U Nongpynim ia kaban ai ka Jingkylla-kaba-mut ha U Israel.” (Ki Kam 5:31)
Lada ka jingkylla kaba mut ka dei kaei kaei kaba hap ban ai na shabar, kata ka pyni ba ngim lah ban kylla na lade lane ngim don ia ka bor ban kylla na kaei kaba ngi long sha kata kaba U Blei U kwah ia ngi ba ngin long, ka bor jong ka jingkylla-kaba-mut ka dei tang kaei kaei kaba ngin shu pdiang ia ka. Kane kein ka long ka Gospel lane ka khubor babha, ba U Blei U aiei ha ngi ia ka jingkylla kaba mut lane ia ka bor ba ngin kylla kaba mut kaba long “U Khrist”.(1 Kor 1:24)
U Jisu u ialap bad U ong,“To kylla-kaba-mut: naba ka hima ki bneng ka lajan” (Mathaios 4:17).
Hato ngi lah ne em ban don ia ka jingkylla-kaba-mut kaba janai ha kane ka doh kaba iap bad kaba tlot? Ka jubab ka long kaba suk- NGI LAH ban DON.
Kaei ka jingkylla-kaba-mut? Ha ka jingkylla-kaba-mut ka kynthup ia kaei? Bun ki briew mynta ki niew ia ka Jingkylla-kaba-mut tang kum ka Jingsngewsih ia la ki jong ki pop, ka jingsngewsih ia la ki jingpalat, ka jingsngewsih namar ba kim jop, ka jingsngewsih namar ba ki la pynmong ia Uta uba ki ki ieit eh.
Hynrei ka Jingshisha ka long ba ka jingkylla-kaba-mut ka mut “Kham palat ban ia ka Jingsngewsih namar ka pop.” Ka Jingsngewsih kam da mut ei-ei than shuh mynta. Ka Jingsngewsih kam mut ka jingpyndem—lymda ki pyniasoh lang bad ka jingthrang ban kylla [change]. Khlem ka jingthrang ban kylla, ka Jingsngewsih ia ka pop ka long kaba SUDA. Khlem ka jingthrang ban kylla, ka Jingsngewsih ia ka pop ka long tang ka JINGDA RAPJOT (excuse). Khlem ka jingthrang ban KYLLA, ka jingsngewsih ia ka pop ka long kum uto u briew uba iap cancer hynrei uba kyntait ban leit sha U Doctor. Namarkata -tang ka Jingsngewsih ia ka pop KAM lah ban ia ryngkat bad ka jingkylla-kaba-mut.
U Trai um sngewtynnad ban iohsngew haduh katno phi sngewsih. Hynrei U Trai u sngewtynnad ban iohsngew ia kane: ba phin leh aiu ia kata ka jingsngewsih. Ka dei kane kaba U Blei u kwah ban tip bad iohsngew na phi. Ka dei kane kaba U Blei u ap na phi. Hooid! Ngi dei ban sngewsih haba ngi pynmong ia kiwei, khamtam lada ngi pynmong ia U Trai Uba U Blei jong ngi. Hynrei tang ka jingsngewsih KAM pat biang-Ngi donkam ban poi sha kata ka kyrdan ba ngi dei ban SANGEH noh ban pynmong ia U Blei bad ia kiwei de. Namarkata ka Jingkylla-kaba-mut ka kynthup ia “ka jingsngewsih ia ka pop bad ka jingphai noh na ka.”
Kumno ngin leh ban sangeh pynmong bad pynsngewsih ia U Trai jong ngi? Kumno ngin kylla-kaba-mut na kita kiei-kiei kiba ngi leh bad ban phai noh sha kawei pat ka lynti? KUMNO NGIN KYLLA-KABA-MUT?
Iwei I Nongthoh kot Khristan i la thoh ia ki jingthoh kiba tngen shisha ha kaba iadei bad kane baroh. Hangne kawei na kita-“Don kito kiba la tip ia ka jingieit ba map-ei jong U Khrist, bad kiba kwah shisha ban long ki khun jong U Blei, pynban ki iohi ba ka jinglong jong ki ka long ka bym janai, ka jingim jong ki kaba pop, bad kumta ki sngew artatien la ia ki dohnud jong ki la lah thaw thymmai ne em da U Mynsiem Bakhuid. Kum ha kita, ngan ong, wat kynran dien ha ka jingduh jingkyrmen. Bunsien ngi dei ban dem khrup bad ban iam ha ki kjat jong U Jisu namar ki jingduna bad jingbakla jong ngi; hynrei ngim dei ban duh jingkyrmen. Wat lada ia ngi la jop da u nongshun, pynban yn nym bret noh bad kyntait ia ngi da U Blei. … U kwah ban wallam pat ia phi sha U hi, ban iohi ba ia ka jinglong sngur bad jinglong khuid jong U la pyndei ha phi bad lada phin tang shu pyndem ialade ha U, Uta Uba la sdang ban trei ia ka jingtrei babha ha phi Un pynjanai ia ka haduh ka sngi ka jong U Jisu Khrist. Dwai te kham shit-rhem; ngeit kham bha. Ynda ngi la nang ban nym shaniah ha la ka jong ka bor, te ngin sa nang ban shaniah ha ka bor U Nongsiewspah jong ngi bad ngin sa iaroh ia U Uba long ka jingkoit jingkhiah jong ka long rynieng jong ngi.”(Steps to Christ sla-64)
Bun bha kiba la pyndem ialade ha U Blei ki iakynduh ia ki jingeh kiba har rukom katba ki dang iai-bteng ban iaid bad U Blei, ki shem ba ka long kaba EH (difficult) haduh katta katta ban pyrshang da ka bor lajong.
Ka Jingkylla-kaba-mut KAM dei ka jingleit sha U Blei da ka jingkular ba phin sa leh ia kaba BHA. Hato phi la ju pyrshang ia kata? Nga lah dep- da ki spah sien—bad baroh ki jingpyrshang jong nga ki long kiba rem! Baroh ki jingkular jong ngi ki long kiba rem. Ka Jingkylla-kaba-mut kam shong ha ki JINGKULAR JONG NGI—ka shong ha ka JONG U. “U nong-Ethiopia u lah ban pynkylla ia la ka snep, lane u labasa ia la kaba thoh dak? Lada kumta phi ruh phi lah ban LEH BHA, haba phi la mlien ha kaba leh sniew?”-(Jeremaiah 13:23). Lada phi PYRSHANG ban leh BHA da la ka jong ka bor, kumta te phin shu kut tang ha ka jingrem bad jingduh jingkyrmen. Ka dei ban don ka BOR kaba na neng kaban trei ha ngi shwa ba ngin KYLLA na ka Jingbymhok sha ka Jinglong khuid. Ka dei ban don KA JINGPYN-THYMMAI IA KA JINGMUT JONG NGI (Rom 12:2) shwa ba ngin lah ban leh ia kaei kaba BHA bad kaba PDIANGHUN bad kaba DEI ha khmat U Blei.
Bad khnang ba kata ka Jingpynthymmai kan jia long, ngi dei ban WAN SHA U KHRIST kumba ngi long bad ngi dei ban kam [claim] ia ki JINGKULAR JONG U ban PYNKYLLA IA NGI bad ban THAW THYMMAI IA NGI ha ka dur jong U. Balei ha U Khrist? Namar dei ia u Khrist ba, “U Blei u la kyntiew sha ka kti kamon jong U ban long U Syiem bad U Nongpynim ia kaban ai ka Jingkylla-kaba-mut ha U Israel.”-(Ki Kam 5:31)- Ka long ka bor kaba MIH na U Khrist kaba lah ban pynkylla ia ngi.
Ka jingim Khristan KAM dei ka jingpynbha ne shna khambha ia kata ka Barim, hynrei ka dei Jingpynthymmai ne Jingpynkylla ia ka jinglong tynrai (nature). Ngim don ei-ei ruh em ban pynbha da lade ialade ha khmat U Blei- sa tang ka jingisynei, jingbha jong U. HOOID, sa tang ka Jingaiei jong U. U apostol bakhraw jong U Khrist u ong ba ka dei, “Ka jingsbun [jingbha-KJV] ka jong U Blei kaba thew ialam ia me (ngi) sha ka Jingkylla-kaba-mut.”-(Rom 2:4)
Kaei kata ka Jingaiei kaba U Blei u kwah ban ai ha ngi? Hato ka dei tang ka jingiohmap ia ki pop? EM! Ka JINGAIEI U Blei ka kynthup ruh ia ka HOK JONG U KABA U AI halor bad hapoh jong ngi. Ha (1 Ioannis 1:9) la thoh ba: “Lada ngi phla ia ki pop jong ngi , U long uba iaineh bad uba hok , ban map noh ia kita ki pop jong ngi BAD ban pynkhuid ia ngi na ka bym hok baroh.” Kito ki kyntien kiba khadduh “BAD BAN PYNKHUID IA NGI NA KA BYM HOK BAROH” ki dei ki kyntien ba DONBOR bha ha ka Baibl. Lada phin leit la-jan ha baroh ki Balang ha kane ka ri jong ngi bad phin sa iohsngew shaphang kumno ba U Blei u thrang ban map ia ki pop jong phi, Kumno ba U Khrist u la wan bad ba u la iap na ka bynta ban map ia ki pop jong phi ----Watla la don khyndiat ngut eh kiba ialap ia kane ka jingshisha, hynrei phin sa shem ba ka eh bha ban iohsngew na kiba bun ia kaba “kut jong ka jingiathuhkhana.” Phin nym iohsngew ia U Nongialap ba un ieng bad iathuh ia phi ia kaba “kut jong katei dkhot.” Phin nym iohsngew ba kin ong ba U Blei U LAH BAN PYLLAIT IA PHI na BAROH ki pop jong phi! Phin nym iohsngew na ki ia ka ktien U Blei ba ka iathuh ba don ka Jingjop ha U Jisu Khrist! Ha ka jaka jong kane, phin iohsngew ia ka khubor ba ong-“Phi lah ban ioh jingmap ia ki pop jong phi” bad ki da ai daw de ban da rapjot ia lade, ki ong , hynrei ha ka jinglong briew phin NYM LAH BAN IEHNOH ia ki pop lajong.” Hynrei Para Baieit, kane kam dei ka gospel jong U Jisu Khrist! Kane kam dei ka ktien U Blei! Kane KAM DEI KA KHUBOR BABHA ba U Khrist u wan ban pyllait ia phi.
Ban iohpdiang ia ka jingmap jong U, ka long ban iohpdiang ia ka HOK jong U, ka BOR jong U, bad ka JINGLONG jong U! ka Jingkylla-kaba-mut KAM dei tang ka jingpan na ka bynta ka jingmapei- hynrei ka dei ka jingpan (bad JINGKAM) ia ka BOR jong U ban JOP ia kano-kano ka pop kaba synshar halor jong ngi bad dei namar kane ba ka “JINGKYLLA-KABA-MUT” ka dei kaei-kaei kaba khraw bor. Dei namar kane ba u soitan u kwah ia phi ba phin pyrkhat ba ka “Jingkylla-kaba-mut” ka mut tang ban sngewsih ia ki pop ba ngi la leh, ha ka jaka-ban phet sha ka BOR KA JINGAIEI U BLEI kaba long “ Ka Bor U Blei sha ka jingpynim.” Rom 1:16
Phi iohi Ko Para baieit eh, ba ka jingkylla-kaba-mut KAM dei ka jingleit jong ngi sha U Blei bad pyrshang ban pynlong ia kiei-kiei da lade ba kin long bha (make things right)! Ngin NYM LAH ban pynbha (make right) ia kata kaba ngi la leh bakla (wrong) pyrshah ia U Blei lane ia ki briew. Ym don- ka pisa, ne ka Por, ne ka Jingaisngewbha, ne kaei-kaei ruh kaba lah ban pynbha pat ia kaba bakla! SATANG ka JINGAIEI U BLEI (ka jinglong jong U) kaba lah ban PYNKYLLA IA NGI na kata kaba ngi la ju long bad na kata kaba ngi long mynta- sha kata kaba BHA (right) bad ba khuid ha khmat U Blei. Dei tang U Blei Uba lah ban pynkylla ia ngi sha kata kaba U Kwah ia ngi ba ngin long- ki khun jong U!
Lada phin kwah shisha ban KYLLA-KABA-MUT phi dei ban WAN SHA U BLEI kumba phi long, kiba tlot bad kiba pop bad ruh, phi dei BAN SHIM IA KA KTIEN U BLEI KUMBA KA LONG! Ka don ka BOR KA BYM LAH BATAI ha ka “KTIEN U BLEI”! Haba U Blei U “KREN”-te ka la long ka jingshai. Haba U Blei U “KREN”-te ka la long ka khyndew bad ka duriaw bad baroh ki jait jingthaw! Haba u Blei U “KREN” baroh ki kynja bym don jingim ba don ha pyrthei ki KYNTHIH ban KOHNGUH ia ka Hukum jong U! Kam shim por da ki hajar snem. Kam shim por da ki milion snem! Haba U Blei U KREN te ka “JIA”! Haba U Blei U “KREN” te ka LONG kein! Bad haba U Blei U kren MYNTA ha PHI, lyngba ka ktien jong U, da kato kajuh ka BOR jong ka JINGPYNLONG kaba u la wanrah ia ka Pyrthei ba kan don ha ka haw-haw. Kato ka juh ka BOR ka don ia phi bad ia nga. Kam shim por da ki snem, ki bnai, lane da ki sngi. Ka long –MYNTA MYNTA HI! Ka long ka jong phi MYNTA; Lada phin shu kner la ka kti bad shim. Ka dei namar ba U Blei u la kren ia ka ba ngi sa KAM IA KA JINGIOHMAP! Ka dei namar ba U Blei u la ONG ba ngi ngin sa long ki JINGTHAW BATHYMMAI! Lada ngi treh bad mon ban SHIM IA KA KTIEN U BLEI KUMBA KA LONG, ngi lah ban iohpdiang ia BAROH ki jingkyrkhu kiba U la kular ha ngi! Lada ngin shu don ia ka “JINGNGEIT” kat i symboh tyrso, ka jingkylla kaba phylla kan jia ha ngi, kaba ka pyrthei ne ma ngi da lade ngim lah ban batai ia ka. U BLEI U MON IA PHI!-Ka Baibl ka ong, “U bym da mon iano-iano ruh ban jot noh, hynrei ba BAROH kin poi sha ka jingkylla-kaba-mut”-(2 Petros 3:9). Kane kein paralok, ka dei kata ka Gospel lane ka khubor babha kaba shisha, ba U Blei u ai ha ngi ia ka jingkylla kaba mut kum ka jingaiei lyngba U Khrist, U Khun jong U.
Hato phi treh?
Hato phi pyrkhat ba phi long “ki nongpop kiba khraw tam eh”-haba la khot ia phi da U Blei, ne ban kyntiew ia phi sha ka ? JINGDAP PURA JONG U KHRIST? Kumta phi dei tang ban shu khmih sha ki shynrang bad kynthei jong ka Baibl kiba la ieng (stand) thik kumba phi phi ieng mynta! U apostol PAUL bakhraw uba la ju long U SAUL bad u nongpynshitom bein ia ka Balang U Khrist kumba kiwei ki leh. Bad ha ka por ba U Stephan u briew bad u nongialap jong U Blei u shah lynthem maw, U Paul u long u sakhi bad u iamynjur lem ia ka jingpyniap ia U, SHWA ka jingkylla jong u ha ka lynti sha Damascus. U MOSES u la pyniap ia u briew bad u la ju long u ba sarong bha ha ka shnong- tad haduh ba u la long uba sngewrit, thaw thymmai bad pyndonkam da U Blei. Ka Baibl ka dap tang da ki nuksa jong ki briew (U Abraham, U Jakob, U Dabid, U Petros, U Paul, bad kiwei kiwei) ki ba la wan ban tip ia ka BOR JONG KA JINGKYLLA-KABA-MUT bad ia ka Bor jong ka JINGKAM IA KI KULAR JONG U BLEI- ka jinglong bamynshwa, ka pop jong ki pyrshah ia U Blei- Bad ha khmih kumno ba ki la kylla long lyngba ka Bor jong U Khrist !
Ka baibl ka pynbna ba ka dei lyngba ki JINGKULAR U BLEI ba ngi sa kylla long kum ma u!-“Da kiba u la ai ha ngi ia ki jingkular kiba khraw tam bad bakordor, ba da kine phin ioh long ki nongiaioh bynta na ka jinglong mynsiem bakynja blei (divine nature), haba la phet iap noh na kata ka jingpynjot plak kaba ha ka pyrthei da ka jingkwah brai.”(2 Petros 1:4). Kam pher kaei kaba phi la leh, lane Naei ba phi la wan, kaba lei-lei ka long-
HAEI PHI IENG MYNTA?
Haei phi ieng mynta? Hato phi ieng ha ka liang jong ka Jingartatien bad Jingsheptieng? Hato phi ieng hangto da ka jingngeit ba YM don JINGKYRMEN shuh ia phi? Hato phi ieng hangto da ka jingpyrshang bad jingpyrkhat kumno ba phin pyniaid beit ia lade ha khmat U Blei? Ka don tang kawei ka lynti- U Jisu Khrist (Ioannis 14:6). Phi lah ban jied lane ban kyntait. Hynrei Nga pynshlur ia phi ba Phi LAH ban wan sha U MYNTA HI, kumba phi long, bad ban kyrpad ia U ba un saitkhuid bad pynkylla ia phi (lyngba ka jingdon jong U Mynsiem U Khrist ha phi) khnang ba phi lah ban shakri bad “mane ia U Kpa ha ka mynsiem bad ha kaba shisha.”(Ioannis 4:23). Ka jingkylli ka long ha khmat jong phi: Hato phin aiti BAROH ha U, ne Phin iai pyrshang ban leh ia kiei-kiei ha la ka jong ka lynti? U Blei u ieit ia phi, u ai ha ngi iwei-pa-iwei ia ka mon ban jied, u ong, “To Jied phi ha kane ka sngi iano phin shakri.”(Joshua 24:15) Ka shong sa tang ha phi, ba phin jied ne ban kyntait.
Ka jingkylla kaba mut kam dei kaei kaei kaba EH (hard) kumba ngi la ju pynlong ia ka ba kan long. Bad ka daw ba kam long kaba eh kumba la ialam ia ngi ban ngeit, ka long namar ba ia ki jingkhia jong ngi ka la long halor U BLEI ba UN leh ia kata kaba U la KULAR BA UN LEH—Lada ngi ngin shah ia U. Hato phin ym shah ia U ba un leh ia kane na ka bynta jong phi mynta? Phi lah ban long U BRIEW UBA THYMMAI, tang ha i shikhyllip-mat naduh mynta lada phi pdiang ia U Jisu Khrist naduh ka mynsiem, bad phin ioh shisha ia ka bor jong ka jingkylla kaba mut kaba shisha.
Bad kawei phim dei lano lano ban klet ia ka rukom im jong U Briew uba thymmai, kaba ka long ka jingnget. “Uba Hok un ioh im da la ka jingngeit.” Habakkuk 2:4
Ki jingkular jong U Blei kin ym rem lano-lano ruh. Namarkata, ngi dei ban shu ieng skhem ha ki kular jong U. Bad watla haba ngi la ju long kiba rem, U Blei u dang iai kner ia la ka kti sha ngi bad ban rah ia ngi ba ngin lah ban ieng na ka bynta ka burom jong U! U Jisu um ju ong “Lada phi lah long Janai kumta ngan sa pdiang ia phi.” Hynrei U Jisu u ong ba lada ngin pdiang ia U, kumta te Un sa pynlong janai ma U ia ngi! Amen!